Reaktywacje pasażerskich linii kolejowych w Polsce w latach 2000–2020

• Authors: Smolarski Mateusz

Title variants

EN

Reactivation of Passenger Railway Lines in Poland in 2000–2020

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Badanie dotyczyło procesów reaktywacji pasażerskiego regionalnego ruchu kolejowego w Polsce w latach 2000–2020. Po przeprowadzonej przed 2000 r. redukcji sieci kolejowej zidentyfikowana została faza renesansu przewozów pasażerskich. W badanym okresie odtworzono przewozy na 63 odcinkach linii. Łączna długość reaktywowanych tras wynosiła 1992 km, z tego odcinki zelektryfikowane objęły 549 km sieci. Największe obszary koncentracji działań reaktywacyjnych zidentyfikowano w południowo-wschodniej oraz północnej Polsce. Na większości tras średnia prędkość wynosiła 65 km/h. Oferta przewozowa na 55% linii oparta była na więcej niż sześciu połączeniach dziennie. Rozpoznano również zjawisko niekonsekwencji – na 20 odcinkach spośród 63 tras zawieszony został ponownie ruch pasażerski. Wyznaczyć można trzy typy reaktywowanych tras, z których największy odsetek mają trasy ślepo zakończone. Zidentyfikowane procesy rekonstrukcji układów komunikacyjnych po 2000 r. stanowią kolejną fazę funkcjonowania przewozów kolejowych w Polsce, po ostatnim etapie intensywnego regresu i niedofinansowania.

EN

The study discusses the processes of reactivation of passenger rail traffic in Poland in the years 2000–2020. After the reductions of the railroad network carried out before 2000, a renaissance of passenger transport could be observed. In the period under study, 63 sections of the railway lines were reconstructed. The total length of the reactivated routes was 1992 km, of which the electrified sections covered 549 km of the network. The largest areas of the concentration of reactivation activities were identified in south-eastern and northern Poland. The average speed on most routes was 65 km/h. The transport offer for 55% of the lines was based on more than six connections per day. Inconsistencies were also identified: out of 63 routes, passenger traffic was suspended again in 20 sections. Three types of reactivated routes can be identified, most of which are blindly terminated routes. The identified processes of reconstruction of traffic systems after 2000 represent yet another phase of railroad operations in Poland, after the previous phase of intensive regression and underfunding.

Keywords

PL

pasażerski transport kolejowy; Polska; analiza przestrzenna; transport publiczny; system transportowy

EN

passenger rail transport; Poland; spatial analysis; public transport; transport system

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2021
• Issue: 3(85)
• Pages: 68-86

Contributors

author

Smolarski Mateusz

• Uniwersytet Opolski, Wydział Ekonomiczny

References

• Abenoza R.F., Cats O., Susilo O.Y., 2017, „Travel Satisfaction with Public Transport: Determinants, User Classes, Regional Disparities and their Evolution”, Transportation Research Part A, t. 95, s. 64–84.
• Berezowski S., 1975, Zarys geografii komunikacji, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Beim M., 2014, „Badania satysfakcji pasażerów spółki Arriva Rail Polska”, Transport Miejski i Regionalny, nr 5, s. 11–17.
• Blumenfeld-Lieberthal E., 2009, „The Topology of Transportation Networks: A Comparison Between Different Economies”, Networks and Spatial Economics, t. 9, nr 3, s. 427–458.
• Chojnicki Z., 1970, „Podstawy metodologiczne i teoretyczne geografii”, Przegląd Geograficzny, z. 2, s. 199–214.
• Ciechański A., 2014, Rozwój i regres sieci kolei przemysłowych w Polsce w latach 1881–2010, Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania („Prace Geograficzne”, t. 243).
• Domański R., 1963, Zespoły sieci komunikacyjnych, Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania („Prace Geograficzne”, t. 41).
• Dominas P., 2013, Kolej Wałbrzych–Kłodzko, Łódź: Księży Młyn.
• Dominas P., Przerwa T., 2017, Od kolei na Dolnym Śląsku po Koleje Dolnośląskie, Łódź: Księży Młyn.
• Dyr T., Wełnic P., 2006, „Infrastruktura transportu kolejowego w Unii Europejskiej i Polsce”, Technika Transportu Szynowego, nr 7/8, s. 23–28.
• Dyr T., 2005, „Uwarunkowania konkurencji na rynku transportowym Unii Europejskiej”, Transport Miejski i Regionalny, nr 2, s. 6–14.
• Górny J., 2016, „Samorząd wojewódzki jako organizator kolejowych regionalnych przewozów pasażerskich”, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19, 4, s. 72–81.
• Guihéry T., 2014, „Competition in Regional Passenger Rail Transport in Germany (Leipzig) and Lessons to be Drawn for France”, Research in Transportation Economics, t. 48, s. 298–304.
• Informacje dotyczące programu zawieszenia przewozów na słabo wykorzystanych odcinkach linii kolejowych i przekazania tych zadań na transport samochodowy w okresie do 1975, 1969, DOKP Wrocław: Biuro Ekonomiczno-Finansowe.
• Jażdzewska I., 2012, „Sieć i system osadniczy miast”, w: S. Liszewski (red.), Geografia urbanistyczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Jerczyński M., Koziarski S., 1992, 150 lat kolei na Śląsku, Opole–Wrocław: Instytut Śląski.
• Kołoś A., Król M., Taczanowski J., 2017, „Regionalizacja jako czynnik zmian w ofercie przewozowej kolei na przykładzie czterech województw”, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, t. 20, nr 4, s. 37–50.
• Komusiński S., 2010, Przekształcenia przestrzenne sieci pasażerskiego transportu kolejowego w Polsce w latach 1988–2008, Kraków: Uniwersytet Jagielloński [mps rozprawy doktorskiej].
• Kowalczyk K., 2019, Pasażerski transport kolejowy na obszarach aglomeracyjnych w Polsce a rozwiązania multimodalne w codziennych dojazdach do pracy, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Koziarski S., 1993, Sieć kolejowa Polski w latach 1842–1918, Opole: Instytut Śląski.
• Koziarski S., 1995, Przekształcenia struktury przestrzennej sieci kolejowej w Polsce i na świecie, Opole: Instytut Śląski.
• Koziarski S., 2017, „Kierunki modernizacji sieci kolejowej w Polsce”, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, t. 20, nr 2, s. 157–185.
• Koziarski S., 2009, Transport na Śląsku, Opole: Instytut Śląski.
• Lijewski T., 1959, „Rozwój sieci kolejowej Polski”, Dokumentacja Geograficzna, nr 5.
• Lijewski T., 1995, „Ekspansja i rozwój przestrzenny kolei w Polsce w okresie 150 lat jej istnienia”, Problemy Ekonomiki Transportu, t. 90, nr 2, s. 37–45.
• Lijewski T., Koziarski S., 1995, Rozwój sieci kolejowej w Polsce, Warszawa: Kolejowa Oficyna Wydawnicza.
• Lijewski T., Sujko E.S., 2001, „Regres przestrzenny sieci kolejowej w Polsce”, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, t. 7, s. 133–148.
• Majewski J., 2002, „Współczesna sieć połączeń kolejowych w przestrzeni Polski”, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, t. 8, s. 181–198.
• Massel A., 2014, „Ewolucja stanu infrastruktury kolejowej w Polsce w latach 1990–2014”, Logistyka, t. 4, s. 2182–2190.
• Rok 2019 w przewozach pasażerskich i towarowych, 2020, Warszawa: Urząd Transportu Kolejowego.
• Rosik P., 2006, „Efekty redystrybucyjne zmian regionalnej dostępności transportowej”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 23, s. 65–82.
• Rosik P., 2009, „Syntetyczna ocena drogowego i kolejowego wyposażenia infrastrukturalnego województw”, Przegląd Geograficzny, t. 81, z. 4, s. 507–526.
• Rosik P., Kowalczyk K., 2015, Rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej a przesunięcie modalne w Polsce w latach 2000–2010, Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania („Prace Geograficzne”, t. 248).
• Rydzykowski W., 2005, „Transport w gospodarce narodowej”, w: W. Rydzykowski, K. Wojewódzka-Król (red.), Transport, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Smolarski M., 2018, „Transport kolejowy w planach zagospodarowania przestrzennego województw oraz planach transportowych (województwa: dolnośląskie, opolskie, śląskie)”, Rozwój Regionalny i Polityka Lokalna, t. 42, s. 23–38.
• Smolarski M., Raczyk A., 2017, „Przestrzenne zróżnicowanie wykluczenia komunikacyjnego w transporcie kolejowym na przykładzie województwa dolnośląskiego”, Studia Miejskie, t. 27, s. 9–25.
• Soida K., 1996, Koleje wąskotorowe na Górnym Śląsku od czasów najdawniejszych do 1990, Łódź: Emi-Press.
• Staniewicz R., Stiasny M., 2010, Atlas linii kolejowych w Polsce. Rybnik: Eurosprinter.
• Studium likwidacji nieekonomicznych przewozów towarowych i osobowych na liniach PKP w województwie wrocławskim z 1969 roku, 1969 Wrocław: DOKP Wrocław, Biuro Ekonomiczno-Finansowe.
• Taylor Z., 1981, „Dyfuzja sieci kolejowej w Polsce jako proces czasoprzestrzenny”, Przegląd Geograficzny, t. 53, z. 3, s. 475–492.
• Taylor Z., 2003, „Zamknięcia dla ruchu pasażerskiego linii kolejowych w Polsce i ich społeczne konsekwencje”, Przegląd Geograficzny, t. 75, z. 3, s. 351–383.
• Taylor Z., 2006, „Railway Closures to Passenger Traffic in Poland and their Social Consequences”, Journal of Transport Geography, t. 13, nr 2, s. 135–151.
• Taylor Z., 2007, Rozwój i regres sieci kolejowej w Polsce. Warszawa: Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania.
• Taylor Z., Ciechański A., 2017, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE, Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania („Prace Geograficzne”, t. 257).
• Tomeš Z., Kvizda T., Nigrin T., Seidenglanz T. 2014, „Competition in the Railway Passenger Market in the Czech Republic”, Research in Transportation Economics, t. 48, s. 270–276.
• Trammer K., 2019, Ostre cięcie. Jak niszczono polską kolej, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• UTK 2020, Badanie satysfakcji pasażerów kolei, Warszawa: Urząd Transportu Kolejowego.
• Vigren A., 2017, „Competition in Swedish Passenger Railway: Entry in an Open Access Market and its Effect on Prices”, Economics of Transportation, t. 11–12, s. 49–59.
• Wegener M., Komornicki T., Korcelli P., 2005, „Spatial Impacts of the Trans-European Networks for the New UE Member States”, Europa XXI, t. 13, s. 27–43.
• Zajfert M., 2013, „Kolejowe przewozy pasażerskie o charakterze użytku publicznego – doświadczenia ostatnich 20 lat transformacji kolei w Polsce”, Studia Ekonomiczne, t. LLXXVIII, nr 3, s. 456–481.
• Żurkowski A., 2000, „Kolejowe przewozy regionalne w nowych warunkach funkcjonowania”, Technika Transportu Szynowego, nr 11, s. 47–50.