Między sztuką i przyrodą : park historyczny jako dzieło sztuki

• Authors: Rylke Jan

Title variants

EN

BETWEEN ART AND NATURE AN OLD PARK AS A WORK OF ART

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

These co n sid e ra tio n s co n cern a h isto ric p a rk as a w o rk of a r t a n d a w o rk of n a tu re . An a ttem p t has been mad e to d e te rm in e th e time of th e p a rk ’s ex isten c e in th e fo rm la id down in th e design. The basis was pro vid ed by Jo z e f Rokoszy’s tab le s giving periods of a fu ll m a tu r ity of in d iv id u a l tre e species in Poland. The an a ly sis covered 7 ru r a l a n d 5 u rb a n p a rk s . A p a rk tre e co v e r showed a sig n ific an t corresp o n d en ce to design lay o u ts in th e p e rio d from 40 to 65 y e a rs of th e p a rk ’s ex isten c e an d some co rresp o n d en ce b e tw e en th e 25th an d 100th y e a r. At th e same time, a ttem p ts h av e b een made to specify th e second q u a lity of th e p a rk d e te rm in in g its a rtis tic exp re ssio n , n am e ly a p ic tu re sq u e n e ss of th e bea u ty of n a tu re . I t has been assumed th a t u n til th e 65th y e a r of th e p a rk ’s existen c e , in th e p e rio d w h en th e form of th e p a rk w as c re a ted acco rd in g to th e design, th e re d om in a ted a h a rm o n y b e tw e en a r t an d th e b e au ty of n a tu r e in sc rib ed in to th e work. A fte r th e 130th y e a r of th e p a rk ’s existen c e , because of a p ro g re ssiv e e n tro py it w as a lre ad y d ifficu lt to single out in d iv id u a l b e a u ty of n a tu re . T h e re p rev a iled a t th a t tim e a n a tu r a l h a rm o n y c h a ra c te ris tic of a given abode. In d iv id u a liz ed b e a u ty of n a tu r e tak e s th u s place in 65—130 y e a rs since th e p a rk ’s e stab lishm en t, in th e p eriod of th e stru g g le b e tw e en a r t ’s a n d n a tu r e ’s harmony. The p a rk ex is tin g fo r a longer period ceases be in g a u n iq u e w o rk of a rt. If it is tra n s fo rm e d alo n g w ith th e changes o c cu rrin g in it, th e n it stops be in g a p ro duce of a concrete c re a to r an d epoch. In m o d e rn days one can notice a process of cyclic tra n s fo rm a tio n s of th e ageing objects of g a rd e n a r t in a more o r less h u n d re d -y e a rlo n g rh y thm . At th e end of th e 17th c e n tu ry Baroque g a rd en s in Le N o tre ’s style w e re e stab lish ed . A c e n tu ry la te r re g u la r g a rd en s w e re tra n s fo rm e d in to lan d sc ap e p a rk s . In th e la te 19th c e n tu ry n a tu r a listic p a rk s became fa sh io n ab le , while to -d ay , in th e p e riod of a d om in a tin g h isto ric aw aren ess, th e r e h a s come a wav e of ren ew in g , a d a p tin g an d re co n s tru c tin g th e ex is tin g p a rk s. The an a ly se s made co n cern p a rk s in w h ich th e basic su b stan c e of th e w o rk is a treecover.

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 1984
• Issue: 3
• Pages: 166-171

Dates

published

1984

Contributors

author

Rylke Jan

• dr, Katedra Projektowania i Architektury Krajobrazu SGGW-AR w Warszawie

References

• M. G r a d o w s k i , Meto d y ew id e n c ji za b y tk ow , „Bibliote k a Muz e a ln ic twa i Ochrony Z ab y tk ow ”, ser. B, t. LXVII, Warszawa 1981, s. 66.
• A. W o ł c z y ń s k i , E s te ty k a E tien n e Gilsona, „Z n a k ”, n r 331, 1982, s. 546 i n a stęp n e .
• J. D u t k i e wi c z , S e n tym e n ta lizm , a u te n ty zm , a u tom a ty zm , „Ochron a Z ab y tk ow ”, n r 1/2, 1961, s. 3—4).
• J. R o k o s z a, S tu d ia dendrologiczne nad walo ry za c ją za b y tk ow y c h p a rkow w ie js k ic h na Mazowszu, SGGW-AR, SKTZ, mps p ra cy d o k to rsk ie j, Wa rsz awa 1982, s. 128 i następne.
• J. Z a w i l s k a, P ro je k t adaptacji p a r k u p r z y pałacu H erbsta w Łodzi, W a rsz awa 1972, s. 14—16;
• E. N i e w i ń s k a - S n a r s k a i A. S m o r a w s k a , Inw e n ta r y za c ja i zalecenia m o d e rn iza c y jn e P a rku Wie lko p o lsk ieg o w W a rsza wie, Warszawa 1979, s. 48—49, 84—85;
• B. S k u r s k a. Renowacja p a rku m ie js k ieg o w Otwocku, W a rsz aw a 1970, s. 13—57;
• J. W i e w i o r k a . Monografia P a rku S k a r y szewskieg o w Warszawie, Warszawa 1961, s. 26—34;
• Z. S w i e r c z y ń s k a , Badanie d y n am ik i ro zw o ju d rz ew i k r z ew ow na p o d stawie inw en ta r y za c ji p o row n aw c ze j z la t 1968 i 1981 p a rku -cm en ta rza żo łn ie rzy ra d zie c k ic h w Warszawie, Wa rsz awa 1981, s. 215—217.
• L. M a j d e c k i , H istoria ogrodow, PWN, W arszawa 1978, s. 790).
• G.S. T h o m a s , Garden of th e National T ru st, T h e N a tio n al T ru s t Weidenfeld an d Nicolson, London 1979, s. 24, 27, 44, 192.
• R de la S i z e r a n n e , W ie zien ia sz tu k i, (w.) Po d sta w y k u ltu r y e ste ty c zn e j, Wyd. Zw. N au k owo -lite ra ck ieg o , Lwow—W a rsz awa 1906, s. 67. 11
• A. M o r a w i ń s k a A u g u sta F ryd e ry ka Mo szyń sk ieg o R ozprawa o og ro d n ic tw ie a n g ie ls k im 1774, Zakł.Nar.im.Ossolińskich, W ro cław 1977. s. 93).
• K. P i w о с k i, S p o jr zen ie h is to ry ka na problem wa rto śc i dzieła s z tu k i, „S tu d ia E ste ty c zn e ”, (nadbitka), T. 7, 1970, s. 34).
• W. F r o d l , Pojęcia i k r y te r ia wartościowania za b y tk ow , „Biblioteka Muz e a ln ic twa i Ochrony Z ab y tk ow ”, ser. B, t. XIII, Warsz awa 1966, s. 15—16.
• R.de la S i z e r a n n e , R u s k in i k u lt piękna, K sięg a rn ia H. A lten b e rg a , Lwow 1898, s. 45, 48.
• J. K ę b ł o w s k i , K la s y fik a c ja s z tu k p la s ty c zn y c h , (w) W stęp do histo rii s z tu k i — p rzedm io t, metodologia, zawod, PWN, Warszawa 1973.
• H. J ę d r z e j e w s k a , Zagadnienia metodologiczne w dziedzinie r e k o n s tru k c ji za b y tk ow , „Ochrona Z ab y tk ow ”, n r 4, 1979, s. 289.
• G. C i o ł e k , Ogrody p o lsk ie , „A rk a d y ”, W a rsz aw a 1978, s. 121.
• W. D i l t h e y , T r z y ep o k i nowo c ze sn e j e s te ty k i i je j d zisie jsze zadania, (w:) Pisma e ste ty c zn e , PWN, W a rs z a w a 1982, s. 267—268.
• A. G r z e g o r c z y k , P o z y tyw is ty c zn y obraz sztu k i, „S z tu k a ”, n r 1/5, 1978, s. 61
• J. B u r n h a m , K u n s t u n d S tru k tu ra lism u s , die neue Methode der K u n s tin te rp re ta tio n , Verl. M. Du Mont Sch au b e rg , K o ln 1973, s. 47—56.
• U. E c o, P e jza ż sem io ty c zn y , PIW, Warsz awa 1972, s. 271.
• K. P i w o c k i , Co to je s t sz tu ka , „Rocznik ASP w W-w ie ” — 74, 1978, s. 20. 34
• I. W o j n a r , E ste ty k a i w y ch ow a n ie , PWN, W arszawa 1964, s. 80
• A. M o l e s , E s te ty k a e k sp e r ym e n ta ln a w n ow ym społe c z eń stw ie k o n sum p c y jn ym , (w:) Antologia wsp o łc ze sn e j e s te ty k i fra n c u s k ie j, PWN, W arszawa 1980, s. 494.

Identifiers

ISSN

0029-8247