Rytuał cerkiewny jako intertekstualne kryterium badawcze na przykładzie poematu "Rosyjscy bogowie" Daniiła Andriejewa

• Authors: Daniel Banasiak

Title variants

Orthodox Church Rite as an Intertextual Research Criteria Based an the Example of Daniil Andreyev’s Poem of 'Russian Gods'

• Languages of publication: PL

Abstracts

W artykule została zaprezentowana intertekstualna metoda badawcza, pojmowana jako analiza konstruktów świata poetyckiego, zawierających kody kultury związane z rytuałem cerkiewnym. Jako materiał badawczy posłużył utwór Rosyjscy bogowie D.L. Andriejewa. Przyjęcie ukazanego kryterium badawczego prowadzi do odkrycia światopoglądu poety i stanowi intensywny system interpretujący. Utwór zawiera obfite odniesienia do szeroko rozumianego kultu religii prawosławnej: nazwy świątyń, przestrzeń wewnątrz świątyni, elementy liturgii, szaty i naczynia liturgiczne, nazwy nabożeństw i modlitw, imiona świętych. Inklinacje Andriejewa do rytuału cerkiewnego związane są z kreacją poetyckiego mitu i autobiografizmem dzieła. Tekst amplifikowany kodami kultury cerkiewnej zespala się również z problematyką eschatologiczną i tradycją rosyjskiej filozofii twórczości, szczególnie N.A. Bierdiajewa i W.S. Sołowjowa.

The article presents an intertextual research method conceived as an analysis of constructs of the poetic world. These constructs contain cultural codes associated with an Orthodox church ritual. As a research material author used D.L. Andreyev’s Russian Gods. Adoption of this research criterion leads to conclusions about the poet’s worldview and makes up an intensive inter¬pretative system. The poem contains references to the worship of the Orthodox religion in the broad sense: names of the temples, the space inside the temple, elements of the liturgy, liturgical vestments and vessels, names of devotions and prayers, names of saints. Andreyev’s inclination to the Orthodox ritual is related to the creation of his personal poetic myth and the presence of autobiographical elements in his literary works. The text, amplified with the Ortho¬dox culture’s elements, recalls also eschatological issues and traditions of Russian philosophy of creativity, especially theories of N.A Berdyaev and W.S. Soloviev.

Keywords

PL

metoda intertekstualna; intertekst; poemat; rytuał cerkiewny; D.L. Andriejew

EN

intertextual research; intertext, poem; Orthodox ritual; D.L. Andreyev

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Kulturoznawcze
• Year: 2014
• Volume: 5
• Issue: 1
• Pages: 73-88

Contributors

author

Daniel Banasiak

• Instytut Rusycystyki na Wydziale Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego

References

• Андреев Д.Л.: Русские боги. W: Tenże. Собрание сочинений в 4 томах. Т. 1. Москва: Русский путь 2006.
• Бекетов М.: Время собирать камни. „Клуб” 1990 № 2.
• Evdokimov P.: Prawosławie. Tł. J. Klinger. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1986.
• Głowiński M.: O intertekstualności. W: Tenże. Intertekstualność, groteska, parabola. Szki¬ce ogólne i interpretacje. Prace wybrane. T. 5. Kraków: Universitas 2000.
• Либсон В. Я., Домшлак М. И.: Кремль. Китай-город. Центральные площади. W: Памятники архитектуры Москвы. Москва: Искусство 1983.
• Łotman J.: Tekst w tekście. „Literatura na świecie” 1985 nr 3 s. 341.
• Markiewicz H.: Odmiany intertekstualności. W: Tenże. Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa. Warszawa: PWN 1989.
• Nabytowycz I.: Koncepty nacechowane religijnie jako intertekstualne wskaźniki w tekście literackim. W: Intertekstualność w literaturach i kulturach słowiańskich. Red. I. Kowalska-Paszt, M. Kuczyńska. Szczecin: Print Group Daniel Krzanowski 2006.
• Напюрковский С.Ц.: Иконы в учении Второго Никейского собора. W: Одесские бого-словские чтения. Выпуск 8. Ред. и перевод. А. Доброер. Одесса-Непокаланув: Изда¬тельство Францисканцев [Wyd. Ojców Franciszkanów] 2009.
• Ochmański J.: Dzieje Rosji do roku 1861. Warszawa–Poznań: PWN 1983.
• Pismo św. Starego i Nowego Testamentu. Poznań–Warszawa: Pallottinum 1990.
• Riasanovsky N.V., Steinberg M.D.: Historia Rosji. Tł. T. Tesznar, A. Bernaczyk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2009.
• Špidlík T.: Myśl rosyjska. Inna wizja człowieka. Tł. J. Dembska. Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów 2000.
• Жулинская А.С.: Интертекстуальность и способы ее реализации в художественном тексте. „Ученые записки Таврического национального университета им. В. И. Вернад¬ского”. Серия «Филология». 20 (59):2007 № 1.