Geneza i ewolucja założeń neuropsychologicznej teorii temperamentu według Jeffreya A. Graya i jego kontynuatorów

• Authors: Bernatowicz Dominik , Izdebski Paweł , Litwic-Kaminska Kamila

Title variants

EN

The genesis and the evolution of the neuropsychological theory of temperament by Jeffrey A. Gray and his continuers

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule opisana została teoria wrażliwości na wzmocnienia, autorstwa Jeffreya A. Graya, określana jako neuropsychologiczna teoria temperamentu. Na początku przedstawiamy historię powstania tej koncepcji. Geneza teorii obejmuje przede wszystkim odniesienie do założeń stawianych przez Eysencka. Zasadnicze założenia teorii wrażliwości na wzmocnienia podważają słuszność twierdzeń teorii osobowości Eysencka. Gray twierdził, że dwa podstawowe wymiary teorii osobowości Eysencka – ekstrawersja i neurotyczność – powinny zostać zastąpione, odpowiednio, impulsywnością i lękiem. Założenia koncepcji Graya, dotyczącej roli wymienionych układów, zmieniały się wraz z ich empiryczną weryfikacją. W opisie uwzględniono standardową i zrewidowaną wersję teorii. Wśród biologicznych układów, będących podłożem postulowanych przez Graya wymiarów temperamentu, znajduje się behawioralny układ hamujący (BIS), behawioralny układ aktywacyjny (BAS) oraz układ walki–ucieczki-–znieruchomienia (FFFS). Różnice indywidualne w aktywności struktur nerwowych tworzących układy BIS, BAS i FFFS decydują o wrażliwości na sygnały nagrody i kary, poziomie lęku i impulsywności oraz sile odczuwanych emocji. Na koniec zaprezentowaliśmy charakterystykę biologicznego podłoża układów behawioralnych związanych z wymiarami temperamentu według Graya.

EN

This article describes the Reinforcement Sensitivity Theory developed by Jeffrey A. Gray, referred to as the neuropsychological theory of temperament. At the beginning we present the history of this concept. Genesis of this theory mainly includes a reference to the assumptions set by Eysenck. The principal postulations of the Reinforcement Sensitivity Theory undermine claims of the Eysenck’s theory of personality. Gray assumed that two basic dimensions of Eysenck’s theory of personality – extraversion and neuroticism, should be replaced, respectively, by impulsivity and anxiety. The assumptions of Gray’s concept have evolved along with their empirical verification. The description includes standard and a revised version of the theory. Among the biological systems which underlie temperament dimensions postulated by Gray, there are Behavioral Inhibition System (BIS), Behavioral Activation System (BAS) and Fight-Flight- Freeze System (FFFS). Individual differences in the activity of the nervous structures forming systems BIS, BAS and FFFS determine the sensitivity to signals of reward and punishment, the level of anxiety and impulsivity, and the power of felt emotions. At the end we present the characteristic of the biological substrates of behavioral systems related dimensions of temperament according to Gray.

Keywords

PL

wzmocnienie; nagroda; kara; temperament; BIS; BAS; FFFS

EN

reinforcement; reward; punishment; temperament; BIS; BAS; FFFS

• Publisher: Interdyscyplinarne Centrum Genetyki Zachowania (ICGZ) Uniwersytetu Warszawskiego
• Journal: Psychologia-Etologia-Genetyka
• Year: 2016
• Volume: 33
• Pages: 33-50

Contributors

author

Bernatowicz Dominik

• Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Ogólnej i Zdrowia, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

author

Izdebski Paweł

• Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Ogólnej i Zdrowia, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

author

Litwic-Kaminska Kamila

• Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Ogólnej i Zdrowia, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy