Autonomizacja procesów rachunkowości

• Authors: Łada Monika , Martinek-Jaguszewska Klaudia

Title variants

EN

The autonomization of accounting processes

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cel: Celem artykułu jest konceptualizacja autonomizacji procesów rachunkowości. Na podstawie dyskusji we współczesnej literaturze z zakresu transformacji cyfrowej oraz badań empirycznych scharakteryzowano uniwersalne zjawisko autonomizacji procesów biznesowych i wskazano jego konsekwencje dla praktyk rachunkowości. Metodyka/podejście badawcze: Część empiryczna artykułu obejmuje wyniki badań jakościowych zmian organizacyjnych następujących pod wpływem automatyzacji procesów rachunkowości w czterech podmiotach realizujących usługi finansowo-księgowe. Została przeprowadzona analiza treści wywiadów z menedżerami i księgowymi zaangażowanymi w realizację automatyzowanych procesów. Wyniki: Na podstawie badań opracowano propozycję definicji autonomizacji procesów rachunkowości jako zjawiska organizacyjnego towarzyszącego inteligentnej automatyzacji procesów finansowo-księgowych. Analiza przykładów wdrożeniowych umożliwiła scharakteryzowanie uwarunkowań i cech autonomizacji procesów rachunkowości. W szczególności zwrócono uwagę na: konieczność uwiarygodniania procesów przed ich automatyzacją; wyraźnego związku autonomizacji z kompleksowością automatyzacji procesów; zmianę roli i orientacji wykonawców procesów i menedżerów, zmniejszenie presji w relacjach oraz wzrost istotności zaufania. Ograniczenia/implikacje badawcze: Przeprowadzone badania empiryczne miały charakter eksploracyjny i odnosiły się do doświadczeń i subiektywnej percepcji respondentów. Mogą być punktem wyjścia do kolejnych ilościowych badań zmian organizacyjnych określanych jako autonomizacja procesów rachunkowości, a także poszukiwań wzorców normatywnych tzw. autonomicznej rachunkowości. Oryginalność/wartość: Są to pierwsze badania empiryczne aktualnego zjawiska autonomizacji procesów rachunkowości, towarzyszącego szerszym i lepiej już rozpoznanym trendom transformacji cyfrowej rachunkowości.

EN

Purpose: The aim of the article is to conceptualise the autonomization of accounting processes. Based on the discussion of contemporary literature in the field of digital transformation and empirical research, the ubiquitous phenomenon of business process autonomization is characterised and its consequences for accounting practises are indicated. Methodology/approach: The empirical part of the article covers the results of qualitative research on organisational changes resulting from the automation of accounting processes in four entities providing financial and accounting services. A content analysis of interviews with managers and accountants involved in the implementation of automated processes is carried out. Findings: A definition of the autonomization of accounting processes is proposed as an organisational phenomenon that accompanies the intelligent automation of accounting processes. The analysis of implementation examples made it possible to highlight the contingencies and features of autonomization of accounting processes. In particular, the following aspects were emphasised: the need to authenticate processes before their automation; a clear relationship between autonomization and the complexity of process automation; changing the role and orientation of process performers and managers; reducing pressure in relations; and increasing the importance of trust. Research limitations/implications: The empirical research was exploratory in nature and referred to the experiences and subjective perceptions of the respondents. The results can be a starting point for further quantitative research on organisational changes referred to as the autonomization of accounting processes, as well as in the search for normative patterns of autonomous accounting. Originality/value: It is the first empirical study of the contemporary phenomenon of the autonomization of accounting processes that accompanies broader and better recognised trends of the digital transformation of accounting.

Keywords

PL

autonomizacja; rachunkowość; automatyzacja; sztuczna inteligencja; procesy biznesowe

EN

autonomization; accounting; automation; artificial intelligence; business processes

• Publisher: Stowarzyszenie Księgowych w Polsce (SKwP), Zarząd Główny, Rada Naukowa
• Journal: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Year: 2023
• Issue: 47(3)
• Pages: 95-111

Contributors

author

Łada Monika

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Kolegium Zarządzania i Finansów, Instytut Rachunkowości

author

Martinek-Jaguszewska Klaudia

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie, Instytut Finansów Korporacji i Inwestycji, Zakład Zarządzania Ryzykiem

References

• Almufadda G., Almezeini N.A. (2022), Artificial Intelligence Applications in the Auditing Profession: A Literature Review, „Journal of Emerging Technologies in Accounting”, 19 (2), s. 29–42, DOI: 10.2308/jeta-2020-083.
• Bakarich K.M., O’Brien P.E. (2021), The Robots are Coming ... But Aren’t Here Yet: The Use of Artificial Intelligence Technologies in the Public Accounting Profession, „Journal of Emerging Technologies in Accounting”, 18 (1), s. 27–43, DOI: 10.2308/JETA-19-11-20-47.
• Bornet P., Barkin I., Wirtz J. (2020), Intelligent Automation. Weclome to the World of Hyperautomation, World Scientific Publishing, Singapore, s. 315–325.
• Burns M.B., Igou A. (2019), “Alexa, Write an Audit Opinion”: Adopting Intelligent Virtual Assistants in Accounting Workplaces, „Journal of Emerging Technologies in Accounting”, 16 (1), s. 81–92, DOI: 10.2308/jeta-52424.
• Coombs C., Hislop D., Taneva S.K., Barnard S. (2020), The strategic impacts of Intelligent Automation for knowledge and service work: An interdisciplinary review, „The Journal of Strategic Information Systems”, 29 (4), article number 101600, DOI: https://doi.org/10.1016/j.jsis.2020.101600.
• Cooper L.A., Holderness D.K. Jr., Sorensen T.L., Wood D.A. (2022), Perceptions of Robotic Process Automation in Big 4 Public Accounting Firms: Do Firm Leaders and Lower-Level Employees Agree?, „Journal of Emerging Technologies in Accounting”, 19 (1), s. 33–51, DOI: 10.2308/jeta-2020-085.
• Costello A.M., Down A.K., Mehta M.N. (2020), Machine + man: A field experiment on the role of discretion in augmenting AI-based lending models, „Journal of Accounting and Economics”, 70 (2), article number 101360, DOI: https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2020.101360.
• Davenport T.H., Kirby J. (2015), Beyond automation, „Harvard Business Review”, 93 (6), s. 58–65.
• Fernandez D., Aman A. (2018), Impacts of robotic process automation on global accounting services, „Asian Journal of Accounting and Governance”, 9, s. 123–132.
• Fotoh L.E., Lorentzon J.I. (2021), The Impact of Digitalization on Future Audits, „Journal of Emerging Technologies in Accounting”, 18 (2), s. 77–97, DOI: 10.2308/jeta-2020-063.
• Han H., Shiwakoti R.K., Jarvis R., Mordi C., Botchie D. (2023), Accounting and auditing with blockchain technology and artificial Intelligence: A literature review, „International Journal of Accounting Information Systems”, 48, article number 100598, DOI: https://doi.org/10.1016/j.accinf.2022.100598.
• Holmes A.F., Douglass A. (2022), Artificial Intelligence: Reshaping the Accounting Profession and the Disruption to Accounting Education, „Journal of Emerging Technologies in Accounting”, 19 (1), s. 53–68, DOI: 10.2308/jeta-2020-054.
• Kokina J., Davenport T.H. (2017), The Emergence of Artificial Intelligence: How Automation is Changing Auditing, „Journal of Emerging Technologies in Accounting”, 14 (1), s. 115–122, DOI: 10.2308/jeta-51730.
• Kokina J., Gilleran R., Blanchette S., Stoddard D. (2020), Accountant as Digital Innovator: Roles and Competencies in the Age of Automation, „Accounting Horizons”, 35 (1), s. 153–184, DOI: 10.2308/horizons-19-145.
• Kommunuri J. (2022), Artificial intelligence and the changing landscape of accounting: a viewpoint, „Pacific Accounting Review”, 34 (4), s. 585–-594, DOI: 10.1108/PAR-06-2021-0107.
• Lacity M., Willcocks L. (2021), Becoming Strategic with Intelligent Automation, „MIS Quarterly Executive”, 20 (2), s. 169–182, DOI: 10.17705/2msqe.00047.
• Leitner-Hanetseder S., Lehner O.M., Eisl C., Forstenlechner C. (2021), A profession in transition: actors, tasks and roles in AI-based accounting, „Journal of Applied Accounting Research”, 22 (3), s. 539–556, DOI: 10.1108/JAAR-10-2020-0201.
• Li Q., Liu J. (2020), Development of an Intelligent NLP-Based Audit Plan Knowledge Discovery System, „Journal of Emerging Technologies in Accounting”, 17 (1), s. 89–97, DOI: 10.2308/jeta-52665.
• Łada M. (2017), Od konsekwencji do antecedencji–zmiana orientacji pomiaru we współczesnej rachunkowości, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, 92 (148), s. 85–96.
• Łada M. (2022), Kryteria robotyzacji procesów biznesowych: badania eksploracyjne, „e-Mentor”, 97 (5), s. 5–12.
• Marshall T.E., Lambert S.L. (2018), Cloud-Based Intelligent Accounting Applications: Accounting Task Automation Using IBM Watson Cognitive Computing, „Journal of Emerging Technologies in Accounting”, 15 (1), s. 199–215, DOI: 10.2308/jeta-52095.
• Martinek-Jaguszewska K. (2018), Znaczenie i rola automatyzacji procesów biznesowych –wyniki badań pilotażowych, „Organizacja i Kierowanie”, 183 (4), s. 229–247.
• Martinek-Jaguszewska K., Rogowski W. (2022), Development and Validation of the Business Process Automation Maturity Model: Results of the Delphi Study, „Information Systems Management”, 40 (2), s. 169–185, DOI: 10.1080/10580530.2022.2071506.
• Moll J., Yigitbasioglu O. (2019), The role of internet-related technologies in shaping the work of accountants: New directions for accounting research, „The British Accounting Review”, 51 (6), article number 100833, DOI: https://doi.org/10.1016/j.bar.2019.04.002.
• Ng C. (2023), Teaching Advanced Data Analytics, RPA, and Artificial Intelligence in a Graduate Accounting Program, „Journal of Emerging Technologies in Accounting”, 20 (1), s. 223–243, DOI: 10.2308/jeta-2022-025.
• Ohno T. (2008), System Produkcyjny Toyoty. Więcej niż produkcja na dużą skalę, ProdPress, Wrocław.
• O’Leary D.E. (2021), Enterprise Architecture for Accounting and Finance Transformation: Using Strategy Maps to Develop High-Performance Finance, „Journal of Emerging Technologies in Accounting”, 18 (1), s. 61–76, DOI: 10.2308/jeta-2020-007.
• O’Leary D.E. (2022), Digitization, digitalization, and digital transformation in accounting, electronic commerce, and supply chains, „Intelligent Systems in Accounting, Finance and Management”, 30 (5), DOI: https://doi.org/10.1002/isaf.1524.
• Petkov R. (2020), Artificial Intelligence (AI) and the Accounting Function – A Revisit and a New Perspective for Developing Framework, „Journal of Emerging Technologies in Accounting”, 17 (1), s. 99–105, DOI:10.2308/jeta-52648.
• Pindelski M. (2017), Społeczna odpowiedzialność nowych technologii i big data, [w:] Płoszajski P. (red.), Czy społeczna odpowiedzialność firmy wspomaga jej innowacyjność?, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa, s. 87–114.
• Qasim A., Kharbat F.F. (2019), Blockchain Technology, Business Data Analytics, and Artificial Intelligence: Use in the Accounting Profession and Ideas for Inclusion into the Accounting Curriculum, „Journal of Emerging Technologies in Accounting”, 17 (1), s. 107–117, DOI: 10.2308/jeta-52649.
• Quattrone P. (2016), Management accounting goes digital: Will the move make it wiser?, „Management accounting research”, 31, s. 118–122.
• Remlein M., Bejger P., Olejnik I., Jastrzębowski A., Obrzeżgiewicz D. (2022), Zastosowanie automatyzacji procesów z wykorzystaniem robotyzacji w rachunkowości finansowej w jednostkach gospodarczych działających w Polsce, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, 46 (1), s. 47–65.
• Schmitz M., Dietze C., Czarnecki C. (2019), Enabling digital transformation through robotic process automation at Deutsche Telekom, [w:] Urbach N., Röglinger M. (eds.), Digitalization cases, Springer, Berlin, s. 15–33.
• Sobczak A. (2021), Strategiczne pozycjonowanie ropotyzacji procesów biznesowych w przedsiębiorstwie, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Syed R., Suriadi S., Adams M., Bandara W., Leemans S.J.J., Ouyang C. […] Reijers H.A. (2020), Robotic Process Automation: Contemporary themes and challenges, „Computers in Industry”, 115, article number 103162, DOI: https://doi.org/10.1016/j.compind.2019.103162.
• Tabrizi B., Lam E., Girard K., Irvin V. (2019), Digital transformation is not about technology, „Harvard Business Review”, 13 (March), s. 1–6.
• Tiberius V., Hirth S. (2019), Impacts of digitization on auditing: A Delphi study for Germany, „Journal of International Accounting, Auditing and Taxation”, 37, article number 100288, DOI: https://doi.org/10.1016/j.intaccaudtax.2019.100288.
• Yigitbasioglu O., Green P., Cheung M.-Y. D. (2023), Digital transformation and accountants as advisors, „Accounting, Auditing & Accountability Journal”, 36 (1), s. 209–237, DOI: 10.1108/AAAJ-02-2019-3894.