Cnota cierpliwości w kontekście aretologii św. Tomasza z Akwinu

• Authors: Jarosław Lisica Gdynia

Title variants

EN

The virtue of patience in the context of St Thomas Aquinas’ aretology

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Św. Tomasz z Akwinu w systemie aretologicznym ujmuje naturę cnoty cierpliwości oraz jej odniesienia do kardynalnej cnoty męstwa, której jest częścią potencjalną. W pełnym zrozumieniu cierpliwości pomaga analiza założeń Akwinaty. Doktryna aretologiczna św. Tomasza ukazuje, że cnota w sensie ogólnym jest czymś niezbędnym w codziennym życiu, gdyż ułatwia człowiekowi rozpoznanie i czynienie dobra, a unikanie zła. Celem cnoty, czyli sprawności, jest rozwijanie i chronienie ludzkiego dobra oraz udoskonalanie człowieka. Przeciwieństwem cnoty jest wada, która powoduje zagrożenie ludzkiego dobra. Św. Tomasz stwierdza, że cierpliwość jest częścią potencjalną męstwa, której głównym przedmiotem jest znoszenie zła szczególnie trudnego. Z cierpliwością łączy się cnota długomyślności i wytrwałości, których przedmiotem są wyłącznie doświadczenia i cierpienia. Bóg udziela człowiekowi hypomone wraz z łaską cnót teologalnych, aby mógł on przebywać we wspólnocie z Ojcem na wieki.

EN

St Thomas Aquinas in his aterological system says about the nature of virtue of patience, and its reference to cardinal virtue of fortitude, which the virtue of patience is the part of. To fully understand patience one should analyse the assumptions of St Thomas Aquinas. Aretological doctrine of St Thomas Aquinas says that the virtue is something which is indispensable to everyday life, because the virtue can help to identify and to do the right, and to avoid doing the wrong. The aim of the virtue is to develop and protect what is worthy in human nature and to make one better than they are now. The opposite of virtue is vice. Vice endangers human righteousness. St Thomas Aquinas says that patience is the part of fortitude. The main pursuit of fortitude is to withstand evil when it is particularly hard to bear. The virtue of long-thinking and the virtue of perseverance which encloses experience and suffering are connected with patience. God gives hypomone to a man, with the grace of theological virtues. The hypomone is given to a man so they are able to remain in the state of everlasting communion with God.

Keywords

PL

aretologia; cnota; cierpliwość; długomyślność; hypomone; męstwo; Suma Teologiczna; św. Tomasz z Akwinu; wytrwałość

EN

aretology; fortitude; hypomone; long-thinking; patience; perseverance; St Thomas Aquinas; Summa Theologiae; virtue

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2011
• Issue: 29
• Pages: 45-61

Contributors

author

Jarosław Lisica Gdynia

• Gdynia

References

• Św. Ambroży, Hexaemeron, Warszawa 1969.
• Andrzejuk A., Prawda o dobru, Warszawa 2000.
• Św. Augustyn, O cierpliwości, 1, „Vox Patrum” 1999, nr 36‒37, s. 478. Bartel T., Psychologia filozoficzna, Kraków 1986.
• Benedykt XVI, Encyklika Deus caritas est Ojca Świętego Benedykta XVI do biskupów, prezbiterów i diakonów, do osób konsekrowanych i wszystkich wiernych świeckich o miłości chrześcijańskiej, Kraków 2006.
• Bocheński J. M., ABC tomizmu, „Znak” 1950, nr 4, s. 322‒360.
• Bocheński J. M., Virtuti militari, w: Dzieła zebrane. Etyka, Kraków 1995, t. 5, s. 97‒214.
• Bramorski J., Moralność chrześcijańska jako życie w Duchu Świętym, „Collectanea Theologica” 2006, nr 3, s. 38‒39.
• Fiuta J., Istota męstwa chrześcijańskiego według nauki św. Tomasza z Akwinu, Lublin 1946. Gilson E., Tomizm, Warszawa 1998.
• Gmurowski A., Cnoty nabyte i cnoty wlane. Studium porównawcze w myśl zasad św. Tomasza z Akwinu, Gniezno 1935.
• Św. Grzegorz Wielki, Homilia 35, w: Homilie na ewangelie, Warszawa 1969, s. 134.
• Kasperkiewicz K., Stałość w świetle nauki św. Tomasza z Akwinu, „Roczniki Filozoficzne” 1958, nr 2, s. 83‒103.
• Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 2002.
• Kowalski K., O męstwie chrześcijańskim, „Szkoła Chrystusowa” 1935, nr 9, s. 44‒45.
• Kreutz M., Kształcenie charakteru, London 1982.
• Lacan M., Cnoty i wady, w: Słownik Teologii Biblijnej, red. X. Leon-Dufour, Poznań 1990, s. 160;
• Leon-Dufour X., Wytrwałość, w: Słownik Nowego Testamentu, red. X. Leon-Dufour, Poznań 1986, s. 682.
• Michel A., Persévérance, w: Dictionnaire de Théologie Catholique, red. A. Vacant i in., Paris 1933, t. 12, k. 1255.
• Mróz M., Człowiek w dynamizmie cnoty. Aktualność aretologii św. Tomasza z Akwinu w świetle pytania o podstawy moralności chrześcijańskiej, Toruń 2001.
• Olivier B., Cnota miłości, w: Wprowadzenie do zagadnień teologicznych, Poznań 1967, s. 625.
• Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, Londyn 1963‒1998, t. 1‒35.
• Św. Tomasz z Akwinu, O miłości nadprzyrodzonej – De caritate, Warszawa 1994.
• Usowicz A., Układ cnót i wad w związku z życiem uczuciowo-popędowym u Arystotelesa i św. Tomasza z Akwinu, Kraków 1939.
• Wichrowicz C. J., Męstwo, Kraków 1986 (mps), s. 33.
• Wichrowicz C. J., Zarys teologii moralnej w ujęciu tomistycznym, Kraków 2002.
• Woroniecki J., Długomyślność jako właściwa cnota wychowawcy, w: Wychowanie człowieka, Kraków 1961, s. 189‒200.
• Woroniecki J., Katolicka etyka wychowawcza, Lublin1986, t. 2.