JĘZYK JAKO MEDIUM POZNAWCZE – EDUKACJA JĘZYKOWA

• Authors: Wasilewska Anna

Title variants

EN

LANGUAGE AS A COGNITIVE MEDIUM – LANGUAGE EDUCATION

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zadaję pytanie o miejsce edukacji językowej w skomplikowanych procesach dochodzenia jednostki do rozumienia świata. Odpowiedź wymaga integracji wiedzy z różnych dziedzin nauki. Odwołuję się m.in. do teorii lingwistycznych, psycholingwistycznych, socjologicznych, psychologicznych, chociaż opisuję je z perspektywy pedagogicznej. Prezentuję rodzaj modelu w opisie językowego funkcjonowania człowieka, ukazując poszczególne sfery poznawcze we wzajemnych zależnościach. Dla przejrzystości opisu sprowadzam te relacje do trzech sfer, które zostały wyodrębnione przez Jürgena Habermasa – świata przedmiotowego, podmiotowego i sfery intersubiektywnej. Na tym tle przyglądam się wczesnej edukacji językowej. Zwracam uwagę na znaczenie sfery intersubiektywnej dla kształtowania się obrazu świata w edukacji języka ojczystego oraz języka obcego.

EN

In this article, I pose a question concerning the place of language education in the complex processes of an individual's coming to understand the world. The answer requires integration of knowledge from various academic fields. I refer to linguistic, psycholinguistic, sociological and psychological theories, among others, although I describe them from a pedagogical perspective. I present a type of model in the description of human linguistic functioning, portraying individual cognitive spheres in mutual dependencies . For the sake of descriptive clarity, I reduce these relations to three spheres as distinguished by Jürgen Habermas – the objective world, the subjective world, and the intersubjective sphere. Against this background, I examine early language education. I focus on the importance of the intersubjective sphere in shaping of the world image in the mother tongue and foreign language education.

Keywords

PL

dziecko; język; edukacja językowa; znaczenia

EN

child; language; language education; meanings

• Publisher: Akademia Marynarki Wojennej (Polish Naval Academy), Gdynia, Poland
• Journal: Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW
• Year: 2020
• Issue: 4
• Pages: 161-175

Contributors

author

Wasilewska Anna

• Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni

References

• Balbus, S. (1980). Wygotski i je go teoria kultury: psychologia, język, sztuka. W: L. Wygotski (red.). Psychologia sztuki, przekład M. Zagórska, opracowanie naukowe tekstu, wstęp oraz komentarze S. Balbus. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Berger, L., Luckmann, T. (1983). Społeczne tworzenie rzeczywistości, przełożył, słowem wstępnym opatrzył J. Niżnik. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Bernstein, B. (1990). Odtwarzanie kultury, wybrał i opracował Andrzej Piotrowski, przołożyli i wstępem opatrzyli Z. Bokszański, A. Piotrowski. Warszawa: PIW.
• Bokus, B. (1991). Tworzenie opowiadań przez dzieci. O linii i polu narracji. Kielce: Wydawnictwo Energeia.
• Bourdieu, P., Passaron, J. -C. (2006). Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, przekład E. Neyman. Wydawnictwo Naukowe Warszawa: PWN.
• Chomsky, N. (1957). Syntatctic Structures. Mouton: The Hague.
• Chomsky, N. (1982). Zagadnienia teorii składni, przekład I. Jakubczak. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Daszkiewicz, M., Wasilewska, A., Filipiak, E., Wenzel, R. (2017). Educational Role of Language. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
• Dunbar, R. (2014). Nowa historia ewolucji człowieka, tłumaczenie i wstęp B. Kucharczyk. Kraków: Wydawca Copernicus Center Press.
• Fleischer, M. (2000). Obraz świata. Ujęcie z punktu widzenia teorii systemów i konstruktywizmu. W: Język a kultura. Tom 13. Językowy obraz świata i kultura, pod redakcją A. Dąbrowskiej i J. Anusiewicza. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Habermas, J. (1979). Communication and the Evolution of Society. Boston: Bacon Press.
• Halliday, M. A. K. (1980). Uczenie się znaczeń. W: G. W. Shugar, M. Smoczyńska (red.). Badania nad rozwojem dziecka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Hauser, A. (1974). Społeczna historia sztuki i literatury, przekład J. Ruszczykówna, posłowie J. Starzyński.Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Humboldt, W. (2002). O myśli i mowie, Wybór pism z teorii poznania. przekład M. J. Siemek, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• James, W. (1970). The of Psychology, tom 2. New York: Dover Publications.
• Jedliński, R. (2000). Językowy obraz świata w wypowiedziach uczniów kończących szkołę podstawową. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie.
• Klus-Stańska, D. (2009). Dyskursy pedagogiki wczesnoszkolnej. W: D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska (red.). Pedagogika wczesnoszkolna: dyskursy, problemy, rozwiązania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
• Osgood, Ch. (1963). Language Universals and Psycholonguistics. W: J. H. Greenberg (Ed.). Universals of Language. The MIT Press.
• Ożdżyński, J. (1995) (red.). Językowy obraz świata dzieci i młodzieży. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
• Mannheim, K. (1992). Ideologia i utopia, przełożył J. Miziński. Lublin: Wydawnictwo ”Test”.
• Manterys, A. (1997). Wielość rzeczywistości w teoriach socjologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Mazurkiewicz-Sokołowska, J. (2010). Lingwistyka mentalna w zarysie. O zdolności językowej w ujęciu integrującym. Kraków: Universitas.
• Męczkowska-Christiansen, A. (2010). Dyskursy dzieciństwa a polityka. Pomiędzy wykluczeniem a obywatelskim uczestnictwem. Problemy Wczesnej Edukacji, 2(12).
• Sapir, E. (2010). Język: wprowadzenie do badań nad mową. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Uniwersitas”.
• Schütz, A. (1985). Don Kichot i problem rzeczywistości, tłumaczyła D. Lachowska, Literatura na świecie, 2.
• Smoczyńska, M. (1987). Metodologiczne problemy analizy błędów językowych dzieci, W: I. Kurcz, G. Wales Shugar, B. Bokus (red.). Wiedza a język. Tom 2, Język dziecka. Wrocław-Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Sójka, J. (1988). O koncepcji form symbolicznych Ernsta Cassirera. Seria: Metodologia Humanistyki, redaktorzy serii: Jerzy Kmita, Jerzy Topolski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Taylor, J. R. (2007). Gramatyka kognitywna, tłum. E. Tabakowska. Kraków: Universitas.

Identifiers

DOI

10.34813/36coll2020