Typy i funkcje refleksji w myśli tomistycznej

• Authors: Sośnicka Joanna

Title variants

EN

On the sources of cognition – types and functions of reflection in the light of Thomas Aquinas’s philosophy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W nowożytności refleksja została utożsamiona z przedmiotem poznania filozoficznego. Epistemologia przejęła znaczny zakres badań metafizyki, przez co racjonalizm oddalał się od realizmu, a realizm od konkretnie istniejącego bytu. Odmienne teorie poznania i przedmiotu suponowały wewnętrznie spójne, choć różniące się systemy filozoficzne. Pojęcie refleksji nabrało swoistego znaczenia w filozofii i po dziś dzień odgrywa istotną rolę w rozumieniu przedmiotu poznania i poznającego podmiotu. Św. Tomasz z Akwinu używa rzeczowników reflexio oraz reditio. Znaczenie łacińskiego słowa reditio – „ruch powrotny” podkreśla naturalny dynamizm poznania ludzkiego. Ruch realizuje się w pełni w powrocie do swego źródła, zataczając koło, które zaczyna się w kontakcie podmiotu poznającego z przedmiotem, a kończy w ubogaconym doświadczeniem podmiocie. Refleksja jest tym ruchem, dzięki któremu człowiek poznaje, że poznaje, a w pełni poznaje, kiedy już poznał. Funkcje refleksji pozwala scharakteryzować podział na refleksję towarzyszącą reflexio in actu exercito oraz refleksję sygnitywną reflexio in actu signato. Wiąże ona więc świadomość w tożsamość „Ja”, czyli tożsamość ludzką, nadając jej koherentny, podmiotowy sens strukturalizujący się poprzez poznawanie zewnętrznie istniejących przedmiotów.

EN

In Modern Age, reflection was identified with the object of philosophical cognition. Epistemology took a significant part of metaphysical research and as a result, rationalism separated itself from realism, and realism from real existing beings. Different theories of cognition and of the object of cognition assumed internally consistent but quite distinct philosophical systems. In philosophy, the notion of reflection took peculiar meaning and even today it plays a significant role in the understanding of the object of cognition and experiencing a subject. Saint Thomas uses the nouns refelxio and reditio. The meaning of the Latin word reditio – “return move” underlines the natural dynamism of human cognition. A move fully realizes itself in the return move to its source, thus making a full circle: it starts with the contact of the cognizing object with the subject and finishes with experiencing object. The reflection is a movement, thanks to which one understands that he is able to cognize, and understands that he fully cognizes once he has cognized. The division into reflexio in actu exercito and reflexio in actu signato allows us to see the main functions of the reflection. Reflection binds consciousness with identity “I” that is human identity, and it gives it coherent, subjective sense, which structures itself by the cognition of external existing objects.

Keywords

PL

Tomasz z Akwinu; poznanie; refleksja; transcendencja; immanencja

EN

Aquinas; cognition; reflection; transcendence; immanence

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Philosophiae Christianae
• Year: 2018
• Volume: 54
• Issue: 4
• Pages: 71-88

Contributors

author

Sośnicka Joanna

• Politechnika Łódzka, Wydział Organizacji i Zarządzania, Instytut Nauk Społecznych i Zarządzania Technologiami, Wólczańska 215, 90–924 Łódź, Poland