Wybrane zmiany w systemie wyborczym organów jednostek samorządu terytorialnego wynikające z ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych – wstępna ocena

• Authors: Maciej Onasz , Michał Klonowski

Title variants

EN

Selected changes of the local government electoral system introduced by the act amending certain acts in order to increase the participation of citizens in the process of selecting, functioning and controlling some public bodies – a preliminary analysis

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą analizy zmian wyborczych, jakie w ustroju samorządu terytorialnego wprowadziła ustawa z 11 stycznia 2018 r. Autorzy opracowania wskazali najważniejsze obszary, które uległy zmianie, patrząc na nie zarówno z punktu widzenia wymienionych w tytule ustawy obywateli, jak i z punktu widzenia poszczególnych instytucji. Do najważniejszych zmian autorzy zaliczyli m.in. te z zakresu biernego prawa wyborczego, formuły wyborczej i struktury okręgów. Wobec braku stosownej perspektywy czasowej autorzy ograniczyli się do analizy prawno-politologicznej, wskazując jedynie ewentualne konsekwencje omawianych zmian.

EN

The paper is an attempt to analyze the reform of the local government electoral system introduced by the Act of January 11, 2018. The authors of the study describe the most important changes from the point of view of the citizens mentioned in the title of the act as well as of the institutions involved. Among the most important changes the authors list those related to passive voting right, seat allocation method and the structure of constituencies. Because of the lack of an appropriate time perspective, the authors limit themselves to legal and political analysis, pointing only to their possible consequences.

Keywords

PL

ustrój samorządu terytorialnego; ustawy samorządowe; wybory samorządowe; system wyborczy

EN

system of local government; local government laws; local elections; electoral system

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2018
• Issue: 2(72)
• Pages: 99-117

Contributors

author

Maciej Onasz

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych

author

Michał Klonowski

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych

References

• Antoszewski A., Herbut R. (red.), 2004, Leksykon politologii, Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe Atla 2.
• Bartnicki S., 2017, Wybrane determinanty poparcia kandydatów podczas wyborów gminnego organu wykonawczego, „Studia Wyborcze”, nr 23, s. 107–133.
• Biskup B., 2017, Opinia na temat skutków wejścia w życie projektowanych zmian w Poselskim projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Druk Sejmowy nr 2001) w części dotyczącej ustawy Kodeks wyborczy. Warszawa, http://orka.sejm.gov.pl/rexdomk8.nsf/0/0885CAAA0F2AF265C12581EF003D597D/%24File/i2532-17A.rtf (dostęp: 5.05.2018).
• CBOS, 2015, Jakiego systemu wyborczego oczekują Polscy? Komunikat z badań, Warszawa: CBOS.
• CBOS, 2017, Stosunek do poselskich propozycji zmian w kodeksie wyborczym, Warszawa: CBOS.
• Cebula A., 2014, „3 = 1? O materialnej (nie)równości wyborów, do rad gmin niebędących miastami na prawach powiatu”, Samorząd Terytorialny, nr 7–8, s. 58–68.
• Chmaj M., Skrzydło W., 2013, System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa: Wolters Kluwer.
• Chrzanowski M., 2013, „Aktualne dylematy samorządowego prawa wyborczego – wybrane zagadnienia”, Ekonomia i Zarządzanie, t. 5, nr 3, s. 109–126.
• Dolnicki B., 2016, Samorząd terytorialny, Warszawa: Wolters Kluwer.
• Druk nr 2001, 2017, Poselski projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych.
• Druk nr 1611, 2017, Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks wyborczy.
• Flis J., 2008, „Wybory do sejmu i sejmiku na przykładzie Łapanowa”, w: M. Magoska (red.), Wybory samorządowe w kontekście mediów i polityki, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Flis J., Stolicki D., 2015, „Skrzywione podziały. Na tropie gerrymanderingu w polskich gminach”, Zarządzanie Publiczne, nr 4, s. 23–35.
• Galicki J., 2014, „Wybrane aspekty rywalizacji wyborczej w wyborach do organów samorządu terytorialnego”, Studia Wyborcze, nr 17, s. 123–144.
• GUS 2017, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2017 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Grofman B., 2001, „A note of caution in interpreting the threshold of exclusion”, Electoral Studies, t. 20, nr 20, s. 299–303.
• Izdebski H., 2014, Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Warszawa: Wolters Kluwer.
• Kancelaria Sejmu, 2009, Biuro Komisji Sejmowych, Biuletyn z posiedzenia Komisji
• Nadzwyczajnej do rozpatrzenia poselskiego projektu ustawy – Kodeks wyborczy, poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o partiach politycznych, ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (nr 4), Nr 2560/VI kad. 16.07.2009 r., Warszawa.
• M.P., 2012, Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 7 maja 2012 r. w sprawie wytycznych i wyjaśnień dotyczących podziału jednostek samorządu terytorialnego na okręgi wyborcze, M.P. 2012, poz. 354.
• M.P., 2018, Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 5 lutego 2018 r. w sprawie wytycznych i wyjaśnień dotyczących podziału jednostek samorządu terytorialnego na okręgi wyborcze, M.P. 2018, poz. 204.
• Nohlen D., 2004, Prawo wyborcze i system partyjny: o teorii systemów wyborczych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 11 maja 2015 r. o wynikach głosowania i wyniku wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 10 maja 2015 r., Dz.U. z 2015 r., poz. 650.
• Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 27 października 2015 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 25 października 2015 r., Dz.U. z 2015 r., poz. 1731.
• Pierzgalski M., 2015, „Gerrymandering, czyli manipulowanie strukturą granic okręgów wyborczych”, Studia Socjologiczne, nr 3(218), s. 7–39.
• Pierzgalski M., 2012, Metody ilościowe w badaniu systemów wyborczych na przykładach z państw Azji Wschodniej, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Pierzgalski M., Stępień P., 2017, „Nierówność wyborców w wyborach gminnych 2014”. Studia Socjologiczne, nr 1(224), s. 103–137.
• PKW, 2014, Informacja Państwowej Komisji Wyborczej o warunkach udziału obywateli polskich w wyborach do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, http://pkw.gov.pl/pliki/1461157380_02104690ea6d4b1d80c53ce45e6952fe.pdf (dostęp: 5.05.2018).
• PKW, 2018a, Odpowiedź na prośbę o przedstawienie stanowiska Państwowej Komisji Wyborczej, ZPOW-521-23/18, Warszawa 2018 (korespondencja w posiadaniu autorów).
• PKW, 2018b, Terminarz wyborów i referendów w trakcie kadencji 2014–2018, http://pkw.gov.pl/pliki/1517832375_Terminarz_wyborow_w_trakcie_kadencji_-_2014-2018.pdf (dostęp: 13.02.2018).
• PKW, 2018c, Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 26 kwietnia 2018 r. w sprawie odwołania od postanowienia Komisarza Wyborczego w Warszawie I, ZPOW-5244-12/18, Warszawa 2018.
• PKW, 2018d, Statystyka wygaśnięć mandatów radnych oraz wójtów – stan na 28 lutego 2018 r., http://pkw.gov.pl/pliki/1521458160_02-2018-Delegatury_statystyka_wygasniecia.pdf (dostęp: 5.05.2018).
• Rae D., Hanby V., Loosemore J., 1971, „Thresholds of representation and thresholds of exclusion: An analytic note on electoral systems”, Comparative Political Studies, t. 3, nr 4, s. 479–488.
• Ustawa z dnia 15 lutego 1989 r. o ustanowieniu Narodowego Święta Niepodległości, Dz.U. z 1989 r. Nr 6, poz. 34.
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, Dz.U. z 1990 r. Nr 16 poz. 95.
• Wizualizacja wyborów samorządowych 2014 w 2014 r., http://samorzad2014.pkw.gov.pl/.
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, Dz.U. z 1998 r. Nr 91, poz.578.
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, Dz.U. z 1998 r. Nr 91, poz. 576.
• Ustawa z dnia 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, Dz.U. z 1998 r. Nr 95, poz. 602.
• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym, Dz.U. z 2000 r. Nr 88, poz. 985.
• Ustawa z dnia 11 kwietnia 2001 r. o zmianie ustaw: o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym, o samorządzie województwa, o administracji rządowej w województwie oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2001 r. Nr 45, poz. 497.
• Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, Dz.U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1198.
• Ustawa z dnia 15 lutego 2002 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym, ustawy o samorządzie województwa, ustawy – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz ustawy o referendum lokalnym, Dz.U. z 2002 r. Nr 23, poz. 220.
• Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy, Dz.U. z 2011 r. Nr 21, poz. 112.
• Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych, Dz.U. z 2018 r., poz. 130.
• Wojtasik W., 2013, „Systemowa specyfika wyborów samorządowych w Polsce”, Rocznik Nauk Społecznych, t. 5(41), nr 1, s. 53–72.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 lipca 2011 r., sygn. akt K 9/11, Dz.U. z 2011 r. Nr 149, poz. 889.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 kwietnia 2016 r., sygn. akt P 5/14, Dz.U. z 2016 r., poz. 1232.

Identifiers

DOI

10.7366/1509499527206