„To, czego nie można zmienić, można jedynie cierpliwie znosić”: „Składający się Pekin” Hao Jingfang jako metafora rozwarstwionego społeczeństwa

• Authors: Zuzanna Wnuk

Title variants

EN

“Things in Life We Can’t Change, We Can Only Accept and Endure”: Hao Jingfang’s “Folding Beijing” as Metaphore for Class-Ridden Society

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Od lat 90. XX wieku w Chinach trwa złoty okres rodzimego science fiction, głównie dzięki temu, że stało się ono dla pisarzy środkiem do wyrażenia wszystkiego, czego nie była w stanie wyrazić literatura głównego nurtu, oraz komentowania nieustannie zmieniającej się teraźniejszości. W artykule zostaje przeanalizowany „Składający się Pekin” — opowiadanie przedstawicielki Nowego Pokolenia chińskiego science fiction, Hao Jingfang, które w 2016 r. zdobyło nagrodę Hugo. Wykreowany przy użyciu metod charakterystycznych dla science fiction oraz metaforyce przestrzeni obraz Pekinu z przyszłości jest refleksją nad problemami współczesności, takimi jak nieprzekraczalność barier społecznych, spetryfikowany system klasowo-warstwowy czy też rozwój technologiczny, który czyni ludzi zbędnymi. Opowiadanie może być odczytane jako utopijna przypowieść science fiction, która dzięki rozbudowanej metaforze rozwarstwionego społeczeństwa, uwięzionego w stanie nieustannej zmiany i bezosobowym mieście-molochu, ostrzega przed możliwą ponurą przyszłością, ale przede wszystkim wyraża zagubienie i niepewność współczesnego człowieka w obliczu ciągle zmieniającej się postmodernistycznej rzeczywistości i nowoczesnej technologii.

EN

The “golden age” of science fiction has lasted since the 90s, mostly due to the fact that science fiction has become a means for writers to express everything what the so-called pure literature was unable to express, and to comment on the ever-changing present reality. In this article, a short novella written by an author representing New Generation of Chinese science fiction Hao Jingfang — “Folding Beijing” — which won the Hugo prize in 2016, is analyzed. Created with the use of methods typical for science fiction, as well as space-metaphor, the vision of a future Beijing becomes a commentary on modern-day problems such as the impassable social barriers, the petrificated social class structure, or the technological development, which renders people useless. The novella may be understood as a utopian science fiction parable, which thanks to the elaborate metaphor of the class-ridden society trapped both in the state of never-ending change and a faceless monstrous metropolis, warns about the possibility of a grim future, but above all else expresses anxieties and insecurities of a modern human facing the ever-changing postmodern reality and advanced technology.

Keywords

PL

Hao Jingfang; Składający się Pekin; Beijing Zhedie; science fiction; fantastyka naukowa; utopia; współczesna literatura chińska

EN

Hao Jingfang; Folding Beijing; Beijing Zhedie; science fiction; science fantasy; utopia; contemporary Chinese literature

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Kulturoznawcze
• Year: 2019
• Volume: 10
• Issue: 2
• Pages: 19-42

Contributors

author

Zuzanna Wnuk

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Neofilologii

References

• Baker, Brian. Science Fiction. London: Palgrave, 2014.
• Bal, Mieke. Narratologia. Wprowadzenie do teorii narracji. Przekład zespołowy pod redakcją Ewy Kraskowskiej i Ewy Rajewskiej. Seria: Eidos. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012.
• Baudrillard, Jean. Symulakry i symulacja. Przełożył Sławomir Królak. Warszawa: Sic! 2005.
• Chén Róng. „Běijīng zhédié: Huídào yuándiǎn de lǚxíng” [„Składający się Pekin”: podróż powrotna do punktu wyjścia]. Xīndōngfāng Yīngyǔ [Angielski Nowoorientalny] 11 (2016): 38–40. 陈蓉.《北京折叠》：回到原点的旅行 ‟新东方英语” 11 (2016): 38–40。
• Chen Qiufan. „The Torn Generation: Chinese Science Fiction in a Culture in Transition” [Rozdarte pokolenie: chińskie science fiction w kulturze w fazie przejściowej]. W: Ken Liu. Invisible Planets. An Anthology of Contemporary Chinese Science Fiction [Niewidzialne Planety. Antologia współczesnej chińskiej science fiction], 369–375. London: Head Zeus 2016.
• Hǎi Xīn. „Hǎojǐngfāng de shìjiè—xiànshí zhōngguó de kēhuàn ‘liúpài’” [Świat Hao Jingfang — „nurt” współczesnego chińskiego science fiction]. Qílǔ Zhōukān [Tygodnik Qilu] 2016, 29: 72–74. 海欣: 郝景芳的世界—现实中国的科幻“流派” „齐鲁周刊” 2016, 29: 72–74。
• Hǎo Jǐngfāng. „Běijīng Zhédié” [Składający się Pekin]. Dostęp 12.06.2017. http://jessica-hjf. lofter.com/post/1d118899_60d4821?act=qbbloglofter_20150506_01. 郝景芳. 北京折叠。
• Hua Yan. „Gothic Elements in Folding Beijing” [Elementy gotyckie w Składającym się Pekinie]. Academics 11 (2016): 277–282.
• Jahn, Manfred. „Narratology: A guide to the Theory of Narrative” [Narratologia: Przewodnik teorii narracji]. Dostęp 12.06.2017. http://www.uni-koeln.de/%7Eame02/pppn.htm [wersja: 2.0., May 2017].
• James, Edward, i Farah Mendlesohn. The Cambridge Companion to Science Fiction [Niezbędnik Cambridge do science fiction]. New York: Cambridge University Press, 2003.
• Ken Liu. Invisible Planets. An Anthology of Contemporary Chinese Science Fiction [Niewidzialne Planety. Antologia współczesnego chińskiego science fiction]. London: Head Zeus, 2016.
• Liu Cixin. „The Worst of All Possible Universes and the Best of All Possible Earths: Three-Body and Chinese Science Fiction” [Najgorszy z możliwych wszechświatów i najlepsza z możliwych Ziemi: Trzy Ciała oraz chińskie science fiction]. W: Ken Liu. Invisible Planets. An Anthology of Contemporary Chinese Science Fiction [Niewidzialne Planety. Antologia współczesnej chińskiej science fiction], 361–367. London: Head Zeus, 2016.
• Mǎ Yǔhuá. „Běijīng zhédié: zhōngguóhuà kēhuàn de xùshì yǔ xiànshí” [„Składający się Pekin”: narracja i rzeczywistość science fiction w chińskim stylu]. Chūbǎn Guǎngjiǎo [Szeroki Przegląd Publicystyczny] 2016, 276: 92–94. 马予华.《北京折叠》：中国化科幻的叙事与现实 „出版广角” 2016, 276: 92–94。
• Nodelman, Perry. „The Cognitive Estragement of Darko Suvin” [Defamiliaryzacja kognitywna Darko Suvina]. Children’s Literature Association Quaterly [Kwartalnik Stwowarzyszenia Literatury Dziecięcej] 1981, nr 5, z. 4: 24–27.
• Oramus, Dominika. O pomieszaniu gatunków. Science fiction a postmodernizm. Warszawa: Wydawnictwo „Trio”, 2010.
• Rèn Dōngméi. „Cóng kēhuàn xiànshí zhǔyì jiǎodù jiědú Běijīng Zhédié” [Odczytanie „Składającego się Pekinu” z punktu widzenia realizmu science fiction]. Nánfāng Wéntán [Południowe Forum Literatury] 6 (2016): 46–49. 任东梅: 从科幻现实主义角度解读《北京折叠》„南方文坛” 6 (2016): 46–49。
• „Science Fiction in China: 2016 in Review” [Science fiction w Chinach: przegląd roku 2016]. Amazing Stories. Dostęp 12.06.2017. http://amazingstoriesmag.com/2017/02/science-fiction-in-china-2016-in-review/
• Seed, David. Science Fiction: A very short introduction [Science fiction. Bardzo krótkie wprowadzenie]. New York: Oxford University Press, 2011. DOI: 10.1093/actrade/9780199557455. 001.0001
• Yáng Yànjiā. „Rénlèi zhōngxīn shénhuà de jiěgòu—lùn zhōngguó xīnshēngdài kēhuàn xiǎoshuō tèzhēng zhī yī” [Dekonstrukcja mitu antropocentryzmu — o jednej z cech Nowego Pokolenia chińskiego science fiction]. Guǎngdōng Jìshù Shīfàn Xuéyuàn Xuébào [Czasopismo Guandong Normal University] 4 (2011): 90–92. 杨燕佳: 人类中心”神话的解构——论中国新生代科幻小说特征之一 „广东技术师范学院学报” 4 (2011): 90–92。
• Wú Yán. „Lùn kēhuàn xiǎoshuō de gǎiniàn” [O pojęciu science fiction]. Kūnmíng Shīfàn Gāoděng Zhuǎnkē Xuéxiào Xuébào [Czasopismo Uniwersytetu Kunming] 26 (2004): 5–9. 吴岩: 论科幻小说的概念 „昆明师范高等转科学校学报” 26 (2004): 5–9。
• Xia Jia. „What Makes Chinese Science Fiction Chinese?” [Co czyni chińskie science fiction chińskim?]. W: Ken Liu. Invisible Planets. An Anthology of Contemporary Chinese Science Fiction [Niewidzialne Planety. Antologia współczesnego chińskiego science fiction]. London: Head Zeus, 2016.
• Xú Gāng. „Xīn shìjì zhōngguó. Kēhuàn wénxué de liúbiàn” [Chiny w nowym wieku. Ewolucja literatury science fiction]. Yuèhǎifēng [Wieści z Guandong-Hainanu] 6 (2011): 47–53. 徐刚: 新世纪中国。科幻文学的流变 „粤海风” 6 (2011): 47–53。
• Zhāng Jìng. „Shì zhédié Běijīng háishì zhédié jiāolǜ? — Tán Běijīng Zhédié de kōngjiān yǐnyù” [Składanie Pekinu czy składanie niepokojów? — o metaforyce przestrzeni w „Składającym się Pekinie”]. Míngzuò Xīnshǎng [Recenzje Słynnych Dzieł] 35 (2016): 147–148. 张婧: 是折叠北京还是折叠焦虑？— 谈《北京折叠》的空间隐喻 „名作欣赏” 35 (2016): 147–148。
• Zhāng Yuè. „Zhédié de běijīng, sīliè de shèhuì, yīdiǎn yě bù kēhuàn” [Składający się Pekin, rozdarte społeczeństwo, ani odrobiny science fiction]. Zhōngguāncūn [Magazyn Zhongguancun] 10 (2016): 119.

Identifiers

DOI

10.18290/rkult.2019.10.2-2