Między pamięcią a historią: animowana rewolucja irańska

• Authors: Wiącek Elżbieta

Title variants

EN

BETWEEN MEMORY AND HISTORY: ANIMATED IRANIAN REVOLUTION

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Totalna islamizacja, która zapanowała w irańskiej kulturze z początkiem lat 80. XX w., przyniosła zmianę wartości właściwych epoce dynastii Pahlawich lat 1921-1979. Otwartość na idee liberalizmu i modernizacji w duchu zachodnim (amerykańskim) została zastąpiona koncentracją uwagi na szyickim islamie. Na temat . powstało dziesiątki książek, artykułów i filmów. Wśród nich wyróżnia się Persepolis (2007) – francuski pełnometrażowy film animowany w reżyserowany przez Marjane Satrapi i Vincenta Paronnauda, na podstawie autobiograficznego komiksu o tym samym tytule, którego autorką jest Satrapi. Żaden z fabularnych przekazów audiowizualnych dotyczących rewolucyjnych wydarzeń nie miał takiego rozgłosu i nie stał się tak popularny w świecie Zachodu. Dlaczego to właśnie rysunkowa, bardzo subiektywna wersja historii XX-wiecznego Iranu sprawiła, że wydarzenia z izolowanego od czterech dekad kraju utożsamianego z fanatyzmem i terrorem stały się bliskie wielu widzom na całym świecie?

EN

Total Islamization, which prevailed in Iranian culture at the beginning of the 1980s, brought about a change in the values of the Pahlav dynasty of 1921-1979. Openness to the idea of liberalism and modernization in the Western (American) spirit was replaced with a focus on Shia Islam. Dozens of books, articles and films were created about the Revolution in Iran of 1979. Among them is Persepolis (2007) – a French full-length animated film directed by Marjane Satrapi and Vincent Paronnaud, based on an autobiographical comic book of the same title by Satrapi. No other of the audiovisual feature films about revolutionary events had such publicity and became so popular in the Western world. Why did a cartoon, very subjective version of the history of 20th-century Iran, caused the events of the country isolated for four decades, to be identified with fanaticism and terror and have become close to many viewers around the world?

Keywords

PL

Persepolis (2007); rewolucja w Iranie w 1979 r.

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2019
• Issue: 105-106 Kino wobec transformacji ustrojowych
• Pages: 168-187

Contributors

author

Wiącek Elżbieta

References

• Last, First M. Book. City: Publisher, Year Published. Example:
• Carley, Michael J. 1939: The Alliance That Never Was and the Coming of World War II. Chicago: Dee, 1999.
• Abbas, Milani, Eminent Persians, Syracuse, N.Y.: Syracuse University Press, 2008.
• Abbasy, Małgorzata Kultura wobec postępu i modernizacji. Rosja i Iran w perspektywie porównawczej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013.
• Abbasy, Małgorzata Typy męczenników i wzory męczeństwa w szyickim islamie, w: „Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU” tom XIV (2018): s. 37-54.
• Abrahamian, Ervand Historia współczesnego Iranu, tłum. N. Nowak.Warszawa: PWN, 2009.
• Abrahamian, Ervand Tortured Confessions, Berkeley: University of California, 1999.
• Afkhami, Reza Gholam, Life and Times of the Shah. Berkeley: University of California Press, 2009.
• Amuzegar, Jahangir Dynamics of the Iranian Revolution: The Pahlavis' Triumph and Tragedy. Albany: SUNY Press, 1991.
• Anckar, Carsten Religion and Democracy: A worldwide comparison. Abingdon: Routledge, 2011.
• S. Arjomand, The Turban for the Crown. The Islamic Revolution in Iran, New York-Oxford: Oxford University Press, 1988.
• Behrooz, Maziar Rebels with a Cause: The Failure of the Left in Iran. London: I. B. Tauris, 2000.
• Chehabi, Houchang, Iranian Politics and Religious Modernism: the liberation movement of Iran under the Shah and Khomeini. Ithaca, N.Y. : Cornell University Press, 1990.
• Czulda, Robert Savak: irańskie Gestapo, „Uważam Rze Historia”, nr 2, 23 luty (2014): s. 32-35.
• Czulda, Robert Iran 1925-2014. Od Pahlavich do Rouhaniego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014
• Dul, Jan Rewolucja Chomeiniego. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa, 1990.
• Gheissari, Ali Iranian Intelectuals in the 20th Century. Austin: University of Texas Press, 1998
• H. Godazgar, The Impact of Religious Factors on Educational Change in Iran: Islam in Policy and Practice, Lampeter, Lewiston and Queenstone: The Edwin Mellen Press, 2008.
• J. de Groot, Religion, Culture and Politics, London: I. B. Tauris,. 2007.
• F. El Guindi Veil: Modesty, Privacy, and Resistance, Oxford: Berg, 1999.
• Hunter, Shireen Iran Divided. The Historical Roots of Iranian Debates on Identity, Culture and Governance in the Twenty-First Century. London: Rowman & Littlefield, 2014
• Kamrava, Mehran The Modern Middle East:A Political History Since the First World War, Berkeley Los Angeles London: University of California Press 2011.
• Kapuściński, Ryszard, Szachinszach. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 2007.
• H. Katouzian, Riza Shah’s political legitimacy and social base 1921-1941, w: S. Cronin (red.), The Making of Modern Iran. State and the Society under Riza Shah, 1921-1941, London 2003.
• Keddie, Nikki R. Współczesny Iran. Źródła i konsekwencje rewolucji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007.
• Kinzer, Steven All the Shah's Men. An American Coup and the Roots of Middle East Terror. New York: John Wiley and Sons, 2003.
• Krasnowolska, Anna (red.) Historia Iranu. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum, 2010.
• Krasnowolska, Anna Teatr irański, w: Teatr Orientu – materiały z sesji naukowej, red. (i wstęp) P. Piekarski, Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 1998, s.59-60.
• J.D. McAuliffe (red.), Encyclopaedia of the Qur’ân, t. 3, Leiden, Brill, 2003
• A. Lankford, Human Killing Machines, Lanham, MD. Lexington Books 2009
• Nora, Pierre Między pamięcią a historią: Les lieux de memoire, "Tytuł roboczy: Archiwum", "2009, nr 2, s. 4-12.
• Oxford Wielka Historia Świata, t. 29: XX wiek Świat i Polska po II wojnie światowej - Dekolonizacja - Lata siedemdziesiąte – Filozofia, Poznań, s. 150-157.
• Roger, Sabin Adult Comics: An Introduction, Routledge New Accents Library Collection 2005.
• Stolarczyk, Małgorzata Iran – państwo i religia, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2001.
• S. Surdykowska, Idea szahadatu w kulturze Iranu, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskieg 2006.
• J. Tomasiewicz, Terroryzm na tle przemocy politycznej (Zarys encyklopedyczny), Katowice 2000