Koncepcja dobra najwyższego w ujęciu Tomasza z Akwinu i Immanuela Kanta

• Authors: Sieńkowski Marcin

Title variants

EN

Conception of the Highest Good according to Thomas Aquinas and Immanuel Kant

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Analizy przeprowadzone w niniejszym artykule mają na celu ukazanie istoty oraz roli, jaką koncepcja dobra najwyższego pełni na gruncie moralności realistycznej Tomasza z Akwinu oraz w filozofii transcendentalnej Immanuela Kanta. Pojęcie dobra najwyższego posiada odmienne znaczenie w obu systemach filozoficznych. Desygnatem tego pojęcia w filozofii realistycznej jest dobro i cel, które w pełni aktualizują wszystkie potencjalności człowieka. Tak rozumiane dobro najwyższe utożsamia się z Bogiem. Do niego jak do swego celu ostatecznego zmierzają poszczególne decyzje i działania człowieka. Analiza kantowskiej teorii postępowania moralnego dowodzi, że działania moralne człowieka zmierzają również do dobra najwyższego. Kant rozumie je jako to, czego nic nie przewyższa. Realizowanie dobra najwyższego również stanowi cel moralności, który wypływa z nakazu rozumu praktycznego. Jednakże tego rodzaju dobro nie utożsamia się z Bogiem w rozumieniu filozofii realistycznej. Jest ono konstruktem i złożeniem dwóch celów wynikających z natury ludzkiej. Jeden z nich wypływa z natury rozumnej, drugi ze zmysłowej. Dopiero aprioryczna synteza tych dwóch ujęć, czyli cnoty i szczęśliwości, stanowi dobro najwyższe. Jego zrealizowanie domaga się przyjęcia nieśmiertelności człowieka oraz istnienia Boga, czyli postulatów rozumu praktycznego.

EN

Analyzes carried out in this article aim at showing the essence as well as the role that concept of the highest good fulfills in the realistic morality of Thomas Aquinas and in the transcendental philosophy of Immanuel Kant. The notion of the highest good has a different meaning in both philosophical systems. The designatum of this concept in realistic philosophy is the good and the purpose that fully update all human potentialities. The highest good understood in this way is identified with God. Individual decisions and human activities are directed towards it as an ultimate goal. The analysis of Kant’s theory of moral behavior proves that the human moral actions are also aimed at the highest good. Kant understands them as nothing beyond anything else. Realization of the highest good is also the goal of morality flowing from the imperative of practical reason. However, this kind of good is not identified with God in the sense of realistic philosophy. It is a construct and the composition of two goals arising from human nature. One of them flows from a rational nature, the other from a sensual one. Only the a priori synthesis of these two approaches, that is virtue and happiness, constitutes the highest good. Its implementation, however, requires the adoption of human immortality and the existence of God, that is, postulates of practical reason.

Keywords

PL

najwyższe dobro; Tomasz z Akwinu; Immanuel Kant

EN

the Highest Good; Thomas Aquinas; Immanuel Kant

• Publisher: Verbinum / Wydawnictwo Księży Werbistów
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2019
• Issue: 1
• Pages: 236-252

Dates

published

2019-06-30

Contributors

author

Sieńkowski Marcin

References

• A. Andrzejuk, Prawda o dobru. Problem filozoficznych podstaw etyki tomistycznej, Warszawa 2000
• A. Bobko, Filozofia religii Kanta – krytyka czy apologia?, [w:] K. Śnieżyński (red.), Immanuel Kant i świat współczesny. W 200. rocznicę śmierci Immanuela Kanta, Poznań 2004
• A. Bobko, Myślenie wobec zła. Polityczny i religijny wymiar myślenia w filozofii Kanta i Tischnera, Kraków-Rzeszów 2007
• A. Maryniarczyk, Dobro, [w:] A. Maryniarczyk (red.), Powszechna encyklopedia filozofii, Lublin 2001
• A. Maryniarczyk, Doskonaląca byty funkcja dobra-celu, [w:] K. Stępień, P. Gondek (red.), Spór o cel. Problematyka celu i celowościowego wyjaśniania, Lublin 2008
• A.W. Wood, Kantʼs Ethical Thought, Cambridge 1999
• B. Recki, „Mixtum Compositum”: On the Persistence of Kant’s Dualism in the Doctrine of the Highest Good, [w:] T. Hӧwing (red.), The Highest Good in Kantʼs Philosophy, Berlin-Boston 2016
• F. Basaglia, The Highest Good and the Notion of the Good as Object of Pure Practical Reason, [w:] T. Hӧwing (red.), The Highest Good in Kantʼs Philosophy, Berlin-Boston 2016
• G. Mohr, Etyka Kanta, tłum. M. Potępa, [w:] R. Potępa, Z. Zwoliński (red.), Dwieście lat z filozofią Kanta, Warszawa 2006
• I. Kant, Krytyka praktycznego rozumu, tłum. J. Gałecki, Warszawa 2012
• I. Kant, Uzasadnienie metafizyki moralności, tłum. M. Wartenberg, Kęty 2009
• J. Hick, Argumenty za istnieniem Boga, tłum. M. Kuniński, Kraków 1994
• J. Woroniecki, Katolicka etyka wychowawcza, t. 1, Lublin 1986
• J.M. Byrne, Religion and the Enlightenment: From Descartes to Kant, Kentucky 1996
• L.W. Beck, A Commentary on Kantʼs Critique of Practical Reason, Chicago 1963
• M. Sieńkowski, „Czysta praktyczna wiara rozumowa” w polskich przekładach „Krytyki praktycznego rozumu” Immanuela Kanta, „Człowiek w Kulturze”, t. 24, 2014
• M. Sieńkowski, Przedmiotowy aspekt wiary według Immanuela Kanta, „Studia Ełckie”, t. 20, nr 4, 2018
• M.A. Krąpiec, Decyzja, [w:] A. Maryniarczyk (red.), Powszechna encyklopedia filozofii, t. 2, Lublin 2001
• M.A. Krąpiec, Ja – człowiek, Lublin 2005
• M.A. Krąpiec, Ludzka wolność i jej granice, Lublin 2008
• M.A. Krąpiec, Metafizyka. Zarys teorii bytu, Lublin 1984
• M.A. Krąpiec, O filozofii, Lublin 2008
• M.A. Krąpiec, Teodycea. Problem poznawalności istnienia Boga, Lublin 2017
• P. Kleingeld, Kant on “Good”, the Good, and the Duty to Promote the Highest Good, [w:] T. Hӧwing (red.), The Highest Good in Kantʼs Philosophy, Berlin-Boston 2016
• S. Krajski, Bóg jako najwyższe dobro w ujęciu św. Tomasza z Akwinu, „Lux Veritatis”, nr 1, 1999
• T. Duma (red.), O etyce. Z Ojcem prof. Mieczysławem A. Krąpcem rozmawia Piotr Jaroszyński, Lublin 2014
• T. Styczeń, Etyka, [w:] A. Maryniarczyk (red.), Powszechna encyklopedia filozofii, t. 3, Lublin 2002
• T. Styczeń, J. Merecki, ABC etyki, Lublin 2007
• T. Ślipko, Zarys etyki ogólnej, Kraków 2009
• W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. 3, Warszawa 2002
• W. Tatarkiewicz, O szczęściu, Warszawa 2010

Identifiers

ISSN

1233-9717