Mauzoleum rodowe Lubomirskich w Nowym Wiśniczu

• Authors: Szlezynger Piotr S.

Title variants

EN

The Lubomirski Family Mausoleum in Nowy Wiśnicz

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The church o f Christ the Saviour in N ow y Wiśnicz was founded as a votive for the victory at Chocim (1621) and, at the same time, erected as a family mausoleum in the years 1 6 2 2 -1 6 3 9 by Stanisław Lubomirski. Unfortunately, together with the Carmelite monastery it was closed in 1783 by the Austrians and then, as a chapel, made part o f one o f the harshest prisons in Galicia and independent Poland. In 1 9 4 1 -1 9 4 4 , during the German occupation, the building was pulled down, leaving only the outer walls up to a height o f 8 -1 0 meters, the treasury, the sacristy, the chapel standing over it, and the crypts, together with the subterranean Holy Cross sepulchral chapel. After the war, the crypts were filled with earth and the few extant fragments o f the outfitting scattered. The church was not been included into the group o f Polish cross-copula churches-mausolea due to the absence o f a co pula and the fact that the ruins remained within the prison. The copula had not been built as a result o f monastic rules and, predominantly, because the monastery was surrounded by bastion fortifications within which it could have become a threat for the defenders. The mausoleum with a subterranean family crypt was situated at the crossing o f the naves. Here, in the underground part o f the chapel, similarly to family mausolea in the collegiate church in Żołkiew, the Bernardine churches in Rzeszow and Sierakow and the parish church in Kodeń, funeral rites were performed for the souls o f the departed members o f the family. The erection o f a mausoleum next to a church belonging to a contemplative order was to guarantee special religious care for the deceased, as in the case o f the most magnificent European mausoleum o f the Spanish Habsburgs in the Escorial or the mausolea in Rzeszow and Sierakow.

Keywords

PL

mauzoleum rodowe Lubomirskich w Nowym Wiśniczu; Nowy Wiśnicz; Lubomirscy; kościół i klasztor karmelitów bosych w Nowym Wiśniczu; kościoły-mauzolea; pomnik zwycięstwa chocimskiego

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 1996
• Issue: 2
• Pages: 149-158

Dates

published

1996

Contributors

author

Szlezynger Piotr S.

References

• M. Brykowska, Układy przestrzenne kościołow karmelitow bosych w XVII i XVIII w., Warszawa 1984, s. 5;
• A. Milobędzki, Architektura polska XVII wieku (w:) Dzieje sztuki polskiej, t. 4, cz. 1, Warszawa 1980, s. 170 i 171;
• T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka ziemi krakowskiej, Krakow 1982, s. 336.
• P. S. Szlezynger, Kościoł Karmelitow Bosych w Nowym Wiśniczu, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” (dalej KAiU), t. XXXIII, 1988, s. 1 1 3 -1 4 0 ;
• P. S. Szlezynger, Problemy badawcze i konserwatorskie dawnego kościoła i klasztoru karmelitow bosych w Nowym Wiśniczu, Krakow 1984, mpis w Bibliotece Głownej Politechniki Krakowskiej.
• J. Łoziński, Grobowe kaplice kopułowe w Polsce w latach 1 5 2 0 - 1620, Warszawa 1973.
• Archiwum Państwowe w Krakowie, d. Archiwum Sanguszkow, rkps 989: Regestr i summariusz rożnych przywilejow... hrabstwa wisnickiego, k. 191: ,A- Dni 1619... pro capella in Arce Visnicensis sita noviterris temporibus propijs extructa".
• P. S. Szlezynger, Fundacje architektoniczne S. Lubomirskiego, wojewody i starosty generalnego krakowskiego, Krakow 1994, s. 43.
• I. Wanat, Zakon karmelitow bosych w Polsce, Krakow 1979, s. 354.
• Continuatio Edictorum Mandatarum et Universalium... w Galicyj i Lodomeryj Krolestwach, Lwow 1784.
• J. Długosz, Biblioteka klasztoru karmelitow bosych w Wiśniczu, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, t. 13, s. 9 1 -9 6 .
• Archiwum Muzeum Okręgowego w Bochni, rkps 18/80/59: „Historia rozbiorki starożytnego kościoła więziennego w Wiśniczu... przez Antoniego N orka, budowniczego spisana", w 1945 (1946 r. ?).
• J. Lepiarczyk, Niemieckie barbarzyństwo w Wiśniczu Nowym, „Ziemia”, t. XXXVIII, 1947, s. 243 -2 4 7
• A. Bochnak, Giovanni Battista Falconi, Krakow 1925, s. 8-9.
• Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, rkps 1877/11, Acta primi Capituli Generalis Fratrum Carmelitarum Discalceatorum..., k. 82.
• P. Krasny, Krzyżowo-kopulowe kościoły mauzolea w Polsce w 1 pol. XVII w., „Zeszyty Naukowe UJ”, z. 20, 1992, s. 25
• Archiwum Prowincji Karmelitow Bosych w Polsce, rkps AP-7, Acta Capituli Generalis Fratrum Carmelitarum Disc, ad Anno 1605, k. 48^19.
• M. Kutzner, Wielkopolski kościoł szlachecki u schyłku średniowiecza (w:) Podług nieba i zwyczaju polskiego. Studia z historii sztuki i architektury ofiarowane Adamowi Milobędzkiemu, Warszawa 1988, s. 1 1 4 -1 1 5 oraz 5 2 6 -5 2 7 .
• K. B. Hiesinger, The Fregoso Monument. A study in XVl-th century Tomb Monuments and Catholic Reform, „The Burlington Magazine”, 1976, 118, s. 2 8 4 -2 8 7 .
• E. Hubala, Die Kiinst des 17 Jahrhunderts, Berlin 1970, s. 285;
• G. Frodl, Der innerosterreichicher Hofkunstler Giovanni Pietro de Pomis 1 5 6 9 -1 6 3 3 , Graz 1974, s. 103.
• por. H. Hibbard, Carlo Maderno and Roman architecture, London 1971, s. 66;
• B. Arnheim, Symbole w architekturze (w:) Symbole i symbolika, oprac. M. Głowińska, Warszawa 1990, s. 264.
• M. Gębarowicz, Studia nad dziejami kultury artystycznej p o źnego renesansu w Polsce, Toruń 1962, s. 2 1 2 -2 1 3 .
• Archiwum Głowne Akt Dawnych w Warszawie (dalej AGAD), Archiwum Lubomirskich z Małej Wsi, Teka 18, rkps 375, dok. 26, k. 3 testament Lubomirskiego
• E. A. Kuropatnicki, Geografia albo opisanie Krolestw Galicyj i Lodomeryj, Przemyśl 1786, s. 25:
• Archiwum Kapituły Krakowskiej, rkps Acta Actorum Ven. Capituli Ecclesiae Cathedralis Cracoviensis, t. 12, k. 101
• Biblioteka Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, rkps 907, Inventarium bonorum conventus Visnicensis Carmelitarum Discalceatorum ab anno 1645 ad anno 1671, k. 3 r.
• Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, rkps 1871/1, Relatio fundationis conventus Visnicensis Salvatoris Carmelitarum Discalceatorum, k. 10, 51, 54, 56, 5 7 i 60.
• J. Wujek, To jest zdrowa a gruntowna nauka o modlitwach, mszach i jałmużnach za umarłe wierne, Poznań 1579, k. 68.
• J. Daranowska-Łukaszewska, Czy polska XVII-w. plastyka nagrobkowa jest obrazem pychy? (w:) Sztuka XVII w. w Polsce, Warszawa 1994, s. 130.
• J. Chrościcki, Sztuka i polityka. Funkcje propagandowe sztuki w epoce Wazow 1 5 8 7 -1 6 6 8 , Warszawa 1983, s. 90.
• J. Samek, Polskie rzemiosło artystyczne, wieki nowożytne, Warszawa 1984, s. 107 i 208
• AP Krakow, d. Archiwum m. Krakowa, rkps 1541, Inwentars
• W. Tatarkiewicz, Czamy marmur w Krakowie (w:) O sztuce polskiej XVII i XVIII w., Warszawa 1966, s. 351, 385, 427.
• Św. Teresa od Jezusa. Księgi duchowne, Krakow 1664, t. 1, k. 11.

Identifiers

ISSN

0029-8247