Koncepcja zakorzenienia społecznego i jej przydatność w badaniach ekonomicznych

• Authors: Czernek Katarzyna , Marszałek Paweł

Title variants

EN

The Concept of Social Embeddedness and Its Usefulness in Economic Research

RU

Концепция социального укоренения и ее использование в экономических исследованиях

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W następstwie nasilonej w ostatnich latach – głównie w kontekście globalnego kryzysu finansowego – krytyki ekonomii jako nauki (w tym zwłaszcza teorii tzw. głównego nurtu ekonomii, osadzonego w tradycji neoklasycznej) pojawiły się próby jej ulepszeń i modyfikacji. Ważnym elementem tych zmian było włączenie do rozważań ekonomicznych również koncepcji z zakresu socjologii, psychologii czy nawet nauk przyrodniczych. Dość powszechnie uznano bowiem, że wzrost komplikacji współczesnej gospodarki i nawracające kryzysy wręcz wymuszają potrzebę podejścia interdyscyplinarnego. Wśród tych nowych koncepcji i ujęć jedną z najważniejszych, a przy tym najbardziej przydatnych, jest koncepcja tzw. zakorzenienia (embeddedness) społecznego gospodarki, wywodząca się z prac Marka Granovettera i, szerzej, tzw. nowej socjologii ekonomicznej (new economic sociology). Koncepcja ta – szeroko omówiona w artykule – otwiera szerokie pole badaczom poszczególnych aspektów życia gospodarczego i społecznego. Koncepcja ta ma szerokie zastosowania w wielu obszarach badań ekonomicznych. Umożliwia ona także zastosowanie nowych metod i narzędzi badawczych, w tym badań jakościowych. Szersze wykorzystanie tej koncepcji w badaniach ekonomicznych mogłoby wyeliminować niektóre niedostatki analizy charakterystyczne dla ekonomii neoklasycznej. Uwzględnienie relacji interpersonalnych oraz społecznego kontekstu decyzji i działań gospodarczych może wzbogacić analizę, zarówno na szczeblu mikro-, jak i makroekonomicznym.

EN

As the result of strong criticism of economics as a science (particularly of the ‘mainstream economics’, deeply set in the neoclassical tradition), which appeared in the last years in the context of the global financial crisis, there have been attempts to improve or modify economic theory. One important element of this change was the inclusion of many concepts taken from sociology, psychology, or even natural sciences into economic reasoning. It has been commonly agreed that the increased complexity of modern economy and the recurring crises imply the need of interdisciplinary research. Among the new concepts and approaches introduced into economics, one of the most important and useful is the concept of social embeddedness of economy, derived from the works of Mark Granvetter and, more broadly, from the so-called new economic sociology. This concept – widely discussed in this paper – opens up a broad field for the research on various aspects of socioeconomic activity. It can be applied in many areas of economic research. It also enables us to use new methods and tools in economic research, including qualitative analyses. A wider use of this concept could help to eliminate some shortcomings of economic analysis typical of mainstream economics. Taking account of interpersonal relations and social context of economic decisions and economic activity can significantly enrich economic analysis both on micro and macro levels.

RU

В результате усилившейся в последние годы, главным образом в контексте глобального финансового кризиса, критики экономики как науки (особенно теорий так называемого главного течения экономической мысли, опирающихся на неоклассическую традицию), появились попытки ее совершенствования и модификации. Важным элементом этих изменений было включение в рассуждения об экономике также концепций из области социологии, психологии и даже естественных наук. Стало понятно, что усложняющаяся современная экономика и повторяющиеся кризисы заставляют применить междисциплинарный подход. Среди этих новых концепций и подходов одной из самих важных и одновременно самых пригодных, является концепция так называемого социального укоренения (embeddedness), исходящая из трудов Марка Грановеттера и так называемой новой экономической социологии (new economic sociology). Эта концепция, широко представленная в статье, открывает широкий простор для исследования отдельных аспектов экономической и общественной жизни. Эта концепция нашла широкое применение во многих сферах экономических исследований. Она также позволяет применять новые методы и исследовательские инструменты, в том числе качественные исследования. Более широкое использование этой концепции в экономических исследованиях могло бы устранить некоторые недостатки анализа, характерные для неоклассической экономической науки. Учет межчеловеческих отношений и социального контекста хозяйственных решений и действий может обогатить анализ как на уровне микро, так и макро.

Keywords

EN

social embeddedness; heterodoxy; economic sociology

• Publisher: Komitet Nauk Ekonomicznych PAN, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
• Journal: Ekonomista
• Year: 2015
• Issue: 5
• Pages: 625-649

Contributors

author

Czernek Katarzyna

• Dr Katarzyna Czernek, Katedra Turystyki, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

author

Marszałek Paweł

• Dr hab. Paweł Marszałek, Katedra Pieniądza i Bankowości, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

References

• Akerlof G.A., Shiller R.I., Zwierzęce instynkty, Studio Emka, Warszawa 2010.
• Babbie E., Podstawy badań społecznych, WN PWN, Warszawa 2008.
• Baum J., Dutton. J., The Embeddedness of Strategy, JAI Press, Greenwich 1996.
• Baum J., Oliver C., Institutional Embeddedness and the Dynamics of Organizational Population, „American Sociological Review” 1992, vol. 52.
• Blaug M., 1994, Metodologia ekonomii, WN PWN, Warszawa 1999.
• Blaug, M., Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne, WN PWN, Warszawa 2000.
• Block F., Wprowadzenie, w: K. Polanyi, Wielka transformacja, WN PWN, Warszawa 2010.
• Borch O.J., Arthur M.B., Strategic Networks and Small Firms: Implications for Strategy Research Methodology, „Journal of Management Studies” 1995, 32 (4).
• Brinton M., The Social-Institutional Bases of Gender Stratification: Japan as an Illustrative Case, „American Journal of Sociology” 1988, nr 94(2).
• Brinton M.C, Kariya T., Institutional Embeddedness in Japanese labor markets, in: Brinton M., Nee V. (eds.), New Institutionalism in Sociology, Sage, New York 1998.
• Brzeziński M., Gorynia M., Hockuba Z., Ekonomia a inne nauki społeczne na początku XXI wieku. Między imperializmem a kooperacją, „Ekonomista” 2008, nr 1.
• Burt R.S., Structural Holes, Harvard University Press, Cambridge, 1992.
• Chandler G.N., Hanks S.H., Market Attractiveness, Resource-based Capabilities, Venture Strategies, and Venture Performance, „Journal of Business Venturing” 1994, 9 (4).
• Chmielewski P., Homo agens, Instytucjonalizm w naukach społecznych, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2011.
• Colander D., Holt R.P.F., Barkley J.R. Jr, The Changing Face of Mainstream Economics, „Review of Political Economy” 2004, 16 (4).
• Dacin M.T., Ventrusca M., Beal B., The Embeddedness of Organizations: Dialogue and Directions, „Journal of Management” 1999, 25(3).
• Davis J., The Emperor’s Clothes, „Journal of the History of Economic Thought” 2002, nr 24(2).
• Dembiński P., Finanse po zawale, Studio Emka, Warszawa, 2011.
• Denzin N.K., Lincoln, Y., Handbook of Qualitative Research, Sage, London 1994.
• Dequech D., Cognitive and Cultural Embeddedness: Combining Institutional Economics and Economic Sociology, „Journal of Economic Issues” 2003, nr 37(2).
• DiMaggio P., Louch H., Socially Embedded Consumer Transactions: For What Kinds of Purchases Do People Most Often Use Networks? „American Sociological Review” 1998, nr 63(5).
• Duesenberry J., Comment on ‘An Economic Analysis of Fertility’, w: Demographic and Economic Change in Developed Countries, Princeton University Press, Princeton 1960.
• Eisenhardt K.M., Graebner M.E., Theory Building From Cases: Opportunities and Challenges, „Academy of Management Journal” 2007, nr 50(1).
• Elster J., Ulysses and the Sirens: Studies in Rationality and Irrationality, Cambridge University Press, New York 1984.
• Fiedor B., Kryzys gospodarczy a kryzys ekonomii jako nauki, „Ekonomista” 2010, nr 4.
• Fiedor B., Uwagi o potrzebie równowagi metodologicznej w ekonomii, „Studia Ekonomiczne” 2013, nr 1.
• Fine B., Economics: Unit for Purpose, Lecture given to World Congress of the Association of Social Economics, University of Glasgow, June 2012.
• Fligstein N., Agreements, Disagreements, and Opportunities in the New Sociology of Markets, w: The New Economic Sociology: Developments in an Emerging Field, red. M.F. Guillen, R. Collins, P. England, M. Meyer, Russell Sage Foundation, New York 2002.
• Freeman L.C., The Development of Social Network Analysis: A Study in the Sociology of Science, B. C. Empirical Press, Vancouver 2004.
• Frydman R., Goldberg M.D., Ekonomia wiedzy niedoskonałej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2009.
• Gardawski J., Gilejko L., Siewierski J., Towalski R., Socjologia gospodarki, Difin, Warszawa 2006.
• Gephart R.P., Qualitative Research and the Academy of Management Journal, „Academy of Management Journal” 2004, nr 47(4).
• Gibbons R., What is Economic Sociology and Should any Economists Care?, „Journal of Economic Perspectives” 2005, nr 19(1).
• Gorynia M., Kowalski T., Nauki ekonomiczne i ich klasyfikacja a wyzwania współczesnej gospodarki, „Ekonomista” 2013, nr 4.
• Granovetter M., Economic Action and Social Structure: The Problem of Embededdness, „American Journal of Sociology” 1985, nr 91(1).
• Granovetter M., Problems of Explanation in Economic Sociology, in: Networks and Organizations: Structure, Form and Action, red. N. Nohria, R. Eccles, Harvard Business School Press, Harvard 1993.
• Granovetter M., The Impact of Social Structure on Economic Outcomes, „Journal of Economic Perspectives” 2005, nr 19(1).
• Granovetter M., The Old and the New Economic Sociology: A History and an Agenda, w: red. R. Friedland, A.F. Robertson, Beyond the Marketplace, Aldine the Gruyter, New York 1990.
• Gulati R., Gargiulo M., Where do Interoganizational Networks Come From? „American Journal of Sociology” 1999, nr 104(5).
• Hall A., Soskice D., Varietes of Capitalism, Oxford University Press, Oksford 2001.
• Hammersley M., What’s Wrong with Ethnography? Methodological Explorations, Longman, London 1992.
• Hirsch P.M., Michaels S., Friedman R., Clean Models vs. Dirty Hands: Why Economicsis Different Form Sociology, w: Structures of Capital: The Social Organization of the Economy, red. S. Zukin, P. DiMaggio, Cambridge University Press, Cambridge 1990.
• Hoang H., Antoncic B., Newtwork-based Research in Entrepreneurship: A Critical Review, „Journal of Business Venturing” 2003, nr 18(2).
• Ingram P. Roberts P., Friendships Among Competitors in the Sydney Hotel Industry, „American Journal of Sociology” 2000, nr 106(2).
• Jack S.L., Anderson A.R., The Effects of Embeddedness on the Entrepreneurial Process, „Journal of Business Venturing” 2002, nr 17(5).
• Jack S.L., Approaches to Studying Networks: Implications and Outcomes, „Journal of Business Venturing” 2010, nr 25(1).
• Jensen M.C., Meckling W. H., The Nature of Man, „Journal of Applied Corporate Finance” 1994, nr 7(2).
• Jensen M.C., Meckling W. H., Theory of the Firm: Managerial Behavior, Agency Costs, and Ownership Structure, „Journal of Financial Economics” 1976, nr 3(4).
• Jones C., Hesterly W.S., Borgatti S.P., A General Theory of Network Governance: Exchange Conditions and Social Mechanisms, „Academy of Management Review” 1997, nr 22(4).
• Kahneman D., Pułapki ludzkiego myślenia, Media Rodzina, Poznań 2012.
• Kahneman D., Tversky A., Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk, „Econometrica” 1979, nr 2.
• Kahneman D., Tversky A., The Framing of Decisions and the Psychology of Choice, „Science” 1981, nr 211.
• Krippner G.R., Alvarez, A.S., Embeddedness and the Intellectual Projects of Economic Sociology, „Annual Review of Sociology” 2007, nr 33.
• Larson A., Network Dyads in Entrepreneurial Settings: A Study of the Governance of Exchange Relationships, „Administrative Science Quarterly” 1992, nr 37(1).
• Lawson T., Economics and Reality, Routledge, London–New York 1997.
• Lawson T., Reorienting Economics, Routledge, London–New York 2003.
• Lawson T., The Nature of Heterodox Economics, „Cambridge Journal of Economics” 2005, nr 30(4).
• Lazear E., Economic Imperialism, „Quarterly Journal of Economics” 2000, nr 115.
• Lechner C., Dowling M., Firm Networks: External Relationships as Sources for the Growth and Competitiveness Entrepreneurial Firms, „Entrepreneurship and Regional Development” 2003, nr 15.
• Lee F., A History of Heterodox Economics. Challenging the mainstream in the Twentieth Century, Routledge, London–New York 2010.
• Leibenstein H., Allocative Efficiency vs “X-Efficiency”, „The American Economic Review” 1966, nr 56(3).
• Leibenstein H., Poza schematem homo oeconomicus. Nowe podstawy mikroekonomii, PWN, Warszawa 1988.
• Lewis P., Transforming Economics? On Heterodox Economics and the Ontological Turn in Economic Methodology, w: Transforming Economics. Perspectives on the Critical Realist Project, red. P. Lewis, Routledge, Abington 2004.
• Lindenberg S., Homo Socio-oeconomicus: The Emergence of a General Model of Man in the Social Sciences, „Journal of Institutional and Theoretical Economics” 1990, nr 146.
• Locke R., Jacoby W., The Dilemmas of Diffusion: Social Embeddedness and the Problems of Institutional Change in Eastern Germany, „Politics and Society” 1997, nr 25(1).
• MacLean P., Padgett J., Obligation, Risk, and Opportunity in the Renaissance Economy: Beyond Social Embeddedness to Network Co-constitution, w: The Sociology of the Economy, red. F. Dobbin, Russell Sage Foundation, New York 2004.
• Meyer M., Stevenson W., Webster S., Limits to Bureaucratic Growth, de Gruyter, New York 1985.
• Milonakis D., Fine B., From Political Economy to Economics, Routledge, London–New York 2009.
• Mizruchi M., Stearns L.B., A Longitudinal Study of Borrowing by Large American Corporations, „Administrative Science Quarterly” 1994, nr 39.
• Mizruchi M., Stearns L.V., Marquis C., Conditional Nature of Embeddedness: a Study of Borrowing by Large U.S. Firms, „American Sociological Review” 2006, nr 71(2).
• Moody J., White D., Social Cohesion and Embeddedness, „American Sociological Review” 2003, nr 68(1).
• Morawski W., Socjologia ekonomiczna, WN PWN, Warszawa 2012.
• Oinas P., Voices and Silences: the Problem of Access to Embeddedness, „Geoforum” 1999, nr 30.
• Palley T., From Financial Crisis to Stagnation, Cambridge University Press, New York 2012.
• Peterson M., Rajan R., The Benefits of Lending Relationships: Evidence from Small Business Data, „Journal of Finance” 1994, nr 49(1).
• Piore M., The Social Embeddedness of the Labour Market and Cognitive Processes, „Labour” 1993, nr 7(3).
• Polanyi, K., Wielka transformacja, WN PWN, Warszawa 2010.
• Portes A., Sensenbrenner J., Embeddedness and Immigration: Notes on the Social Determinants of Economic Action, „American Journal of Sociology” 1993, nr 98(6).
• Raijman R., Tienda M., Ethnic Foundations of Economic Transactions: Mexican and Korean Immigrant Entrepreneurs in Chicago, „Ethnic and Racial Studies” 2003, nr 26(5).
• Ratajczak M., Ekonomia i edukacja ekonomiczna w dobie finansyzacji gospodarki, „Ekonomista” 2014, nr 2 (przedruk w: Ekonomia dla przyszłości. Fundamentalne problemy teorii ekonomii i praktyki gospodarczej, red. nauk. E. Mączyńska, IX Kongres Ekonomistów Polskich, PTE, Warszawa 2014, s. 51–63).
• Ratajczak M., Kryzys finansowy a rozwój ekonomii jako nauki, w: Studia z bankowości centralnej i polityki pieniężnej, red. W. Przybylska-Kapuścińska, Difin, Warszawa 2009.
• Ratajczak M., O ekonomii jako nauce, artykuł zaprezentowany podczas IX Kongresu Ekonomistów (28–29.11.2013), Warszawa 2013.
• Ratajczak M., Wstęp, w: Współczesne teorie ekonomiczne, red. M. Ratajczak, Wydawnictwo UEP, Poznań 2012.
• Raub W., Weesie J., Reputation and Efficiency in Social Interactions: an Example of Network Effects, „American Journal of Sociology” 1990, nr 96(3).
• Rickards J., Currency Wars: The Making of the Next Global Crisis, Penguin, London 2011.
• Rowley T., Behrens D, Krackhardt D., Redundant Governance Structures: an Analysis of Structural and Relational Embeddedness in the Steel and Seminconductor Industries, „Strategic Management Journal” 2000, nr 21(3).
• Royster D., Race and the Invisible Hand, University of California Press, Berkeley 2003.
• Shah S., Corley K., Building Better Theory by Bridging the Quantitative-qualitative Divide, „Journal of Management Studies” 2006, nr 43(8).
• Silverman D., Prowadzenie badań jakościowych, WN PWN, Warszawa 2007.
• Simon H., A Behavioral Model of Rational Choice, „Qurterly Journal of Economics” 1955, nr 69(1).
• Simon H., From Substantive to Procedural Rationality, w: Method and Appraisal in Eocnomics, red. S.J. Latsis, Cambridge University Press, Cambridge 1976.
• Smelser N., The Sociology of Economic Life, Prentice-Hall, Englewood Cliffs 1963.
• Social Structures. A Network Approach, red. B. Wellman, S.D. Berkowitz, Cambridge University Press, Cambridge 1988.
• Spencer D.A., Integrating Economics with the Other Human (and Related) Sciences: Some Initial Considerations, „FESSUD Working Paper Series” 2013, nr 1.
• Swedberg R., New Economic Sociology: What Has Been Accomplished, What is Ahead?, „Acta Sociologica” 1997, nr 40.
• Szyszka A., Finanse behawioralne, Wydawnictwo UEP, Poznań 1999.
• Thaler R.H., Mental Accounting and Consumer Choice, „Marketing Science” 2008, nr 1.
• Tsai M.C., State Power, State Embeddedness, and National Development in Less Developed Countries: a Cross-national Analysis, „Studies in Comparative International Development” 1999, nr 33(4).
• Tversky A., Kahneman D., The Framing of Decisions and the Psychology of Choice, „Science” 1981, nr 4481.
• Tversky A., Kahneman D., Advances in Prospect Theory: Cumulative Representations of Uncertainty, „Journal of Risk and Uncertainty” 1992, nr 5.
• Uggen C., Thompson M., The Socioeconomic Determinants of Illgotten Gains: Within-Person Changes in Drug Use and Illegal Earnings, „American Journal of Sociology” 2003, nr 106(3).
• Uzzi B., The Sources and Consequences of Embeddedness for the Economic Performance of Organizations: the Network Effects, „American Sociological Review” 1996, nr 61(4).
• Uzzi B., Social Structure and Competition in Interfirm Networks: The Paradox of Embeddedness, „Administrative Science Quarterly” 1997, nr 42(1).
• Van Maanen J., Different Strokes: Qualitative Research in the Administrative Science
• Quarterly from 1956 to 1996, w: Qualitative Studies of Organizations, red. J. Van Maanen, Sage, Thousand Oaks 1998.
• Waldinger R., The Other Side of Embeddedness: A Case-study of the Interplay of Economy and Ethnicity, „Ethnic and Racial Studies” 1995, nr 18(33).
• Whittinghton R., Putting Giddens into Action: Social Systems and Managerial Agency, „Journal of Management Studies” 1992, nr 29(6).
• Wojtyna A., Czy kryzys w teorii ekonomii jest głębszy niż w gospodarce?, „Ekonomista”, nr 2.
• Wojtyna A., Czy w wyniku kryzysu finansowego ekonomia otworzy się bardziej na psychologię? w: Węzeł polski. Bariery rozwoju z perspektywy ekonomicznej i psychologicznej, red. P. Kozłowski, Instytut Nauk Ekonomicznych PAN, Instytut Psychologii PAN, Warszawa 2011.
• Wojtyna A., Ewolucja keynesizmu a główny nurt ekonomii, WN PWN, Warszawa 2000.
• Wojtyna A., Współczesna ekonomia – kontynuacja czy poszukiwanie paradygmatu? „Ekonomista” 2008, nr 1.
• Wrong D., The Oversocialized Conception of Man in Modern Sociology, „American Sociological Review” 1961, nr 26(2).
• Zelizer V.A., Making Multiple Monies, w: Explorations in Economic Sociology, red. R. Swedberg, Russell Sage Foundation, New York 1993.
• Zukin S., Di Maggio, P., Structures of Capital. The Social Organisation of the Economy, Cambridge University Press, New York 1990.