Rola nowej ekonomii instytucjonalnej w wyjaśnianiu procesów wzrostu i rozwoju gospodarczego

• Authors: Kuźma Magdalena

Title variants

EN

The importance of New Institutional Economics in explaining of economic growth and development

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest systematyzacja wiedzy na temat głównych założeń nowej ekonomii instytucjonalnej dotyczących roli instytucji w wyjaśnianiu procesów gospodarczych i zachowań uczestników tych procesów, ze szczególnym uwzględnieniem założeń odnoszących się do problematyki wzrostu i rozwoju gospodarczego. Do jego realizacji posłużono się metodą analizy literatury przedmiotu z zakresu omawianego zagadnienia. W opracowaniu zostały przedstawione główne płaszczyzny powiązań i różnic pomiędzy neoklasycznym nurtem w ekonomii a nową ekonomią instytucjonalną, której założyciele uzupełnili dominujący wówczas nurt o kategorie nieuwzględniane we wcześniejszych badaniach. Jedną z nich są instytucje, które oddziałują na przebieg procesów gospodarczych i zachowania uczestników tych procesów. Ich uwzględnienie w badaniach skutkuje koniecznością przyjęcia założenia, iż jednostki dokonujące wyborów cechują się ograniczoną racjonalnością i oportunizmem. Analiza głównych założeń nowej ekonomii instytucjonalnej pozwala na sformułowanie wniosku, iż modele neoklasyczne wykorzystywane do wyjaśniania procesów wzrostu gospodarczego, którego konsekwencją jest zwiększanie wolumenu produkcji i innych wielkości makroekonomicznych, nie mają zastosowania do analizy rozwoju gospodarczego i towarzyszących mu zmian jakościowych. Nowa ekonomia instytucjonalna podkreśla, że instytucje pełnią kluczową rolę w badaniu prawidłowości związanych z funkcjonowaniem gospodarki oraz przebiegiem procesów gospodarczych oraz ich konsekwencji ekonomicznych i społecznych. Odpowiednio ukształtowany, stabilny i wzajemnie uzupełniający się układ instytucji formalnych i nieformalnych wraz ze skutecznym systemem ich egzekwowania w danej gospodarce oddziałuje pozytywnie na wzrost i rozwój gospodarczy. Konieczne staje się więc poszukiwanie takich instytucji, które będą dynamizowały te procesy i przyczyniały się do zmniejszenia dysproporcji w poziomie rozwoju poszczególnych krajów, poprawy jakości życia społeczeństwa, eliminacji ubóstwa oraz wyrównywania nierówności społecznych.

EN

The aim of the article is to identify the general assumptions of new institutional economics concerning the role of institutions in explaining economic processes and the behaviour of the individuals who form part of these processes. In particular, the article pays attention to assumptions referring to the importance of institutions in economic growth and development. This goal is realized through a literature review within the scope of the issue being discussed. The article shows the main connections and differences between neoclassical economics and new institutional economics. The founders of new institutional economics attempted to extend neoclassical thought with categories not included in previous research. One of these categories involves institutions which influence economic processes and the behaviour of the participants in these processes. The consequence of introducing institutional aspects to the analysis has been a bounded rationality and opportunism for the individuals who make the choices. The analysis of the main assumptions of new institutional economics allows the conclusion that neoclassical models which have been used to explain economic growth cannot be used in economic development analysis and the qualitative changes that come with it. New institutional economics has emphasized that institutions matter. There has been a necessity to include institutional aspects in research concerning the regularities occurring in the functioning of the economy and economic processes and their economic and social consequences. An appropriate, stable and complementary system of formal and informal institutions with an effective mechanism to ensure their enforcement in a given economy has a positive influence on economic growth and development. It is necessary to determine which institutions can accelerate these processes, reduce disparities between the levels of development of the various countries, raise living standards, reduce poverty and equalize social inequalities.

Keywords

PL

nowa ekonomia instytucjonalna; ekonomia neoklasyczna; instytucje; wzrost gospodarczy; rozwój gospodarczy

EN

New Institutional Economics; neoclassical economics; institutions; economic growth; economic development

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
• Year: 2020
• Issue: 61
• Pages: 55-72

Contributors

author

Kuźma Magdalena

• Zakład Finansów i Rachunkowości Katedra Finansów Wydział Ekonomii i Finansów Uniwersytet w Białymstoku

References

• Acemoglu, D., Robinson, J.A., Johnson, S. (2005). Institutions as a Fundamental Cause of Long-Run Growth. W: P. Aghion, S. Durlauf (red.), Handbook of Economic Growth: volume 1A (s. 386–472). North Holland: Elsevier Science & Technology. DOI: 10.1016/S1574-0684(05)01006-3.
• Aron, J. (2000). Growth and Institutions: A Review of the Evidence. The World Bank Research Observer, 15 (1), 99–135. DOI: 10.1093/wbro/15.1.99.
• Coase, R.H. (1999). The Task of the Society. Opening Address to the Annual Conference International Society of New Institutional Economics. Washington. Pobrane z: https://www.coase.org/ coasespeech.htm (2019.05.13).
• Corruption Perception Index. Pobrane z: https://www.transparency.org/cpi2018 (2019.07.10).
• Doucouliagos, Ch. (1994). A Note on the Evolution of Homo Economicus. Journal of Economic Issues, 28 (3), 877–883. DOI: 10.1080/00213624.1994.11505586.
• Easterly, W., Levine, R. (2002). Tropics, Germs, and Crops: How Endowments Influence Economic Development. Journal of Monetary Economics, 50 (1), 3–39. DOI:10.1016/ S0304-3932(02)00200-3.
• Elias, V.J. (1992). Sources of Growth: A Study of Seven Latin American Economies. San Francisco: Institute for Contemporary Studies Press.
• Freedom House Index. Pobrane z: https://freedomhouse.org/ (2019.07.11).
• Gancarczyk, M. (2002). Instytucja a organizacja w nowej ekonomii instytucjonalnej. Gospodarka Narodowa, 5–6, 78–94.
• Godłów-Legiędź, J. (2003). Nowa Ekonomia Instytucjonalna: nowe spojrzenie na istotę gospodarowania i rozwój. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 169, 59–78.
• Godłów-Legiędź, J. (2009). Instytucje i koszty transakcji jako podstawowe pojęcia nowej ekonomii instytucjonalnej. W: J. Godłów-Legiędź (red.), Instytucje i transformacja (s. 11–32). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Gruszewska, E. (2013). Instytucje a proces tworzenia kapitału w Polsce. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Human Freedom Index. Pobrane z: https://www.fraserinstitute.org/studies/human-freedom-index- 2018 (2019.07.09).
• Index of Economic Freedom. Pobrane z: https://www.heritage.org/index/ (2019.07.08)
• International Country Risk Guide. Pobrane z: https://www.prsgroup.com/explore-our-products/international-country-risk-guide/ (2019.07.12).
• Iwanek, M., Wilkin, J. (1997). Instytucje i instytucjonalizm w ekonomii. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Kacprzyk, A. (2014). Instytucjonalne determinanty wzrostu gospodarczego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kasper, W., Streit, M.E., Boettke, P.J. (2012). Institutional Economics: Property, Competition, Policies. Cheltenham, Northampton: Edward Elgar.
• Kwiatkowski, E. (2015). Wzrost gospodarczy. W: R. Milewski, E. Kwiatkowski (red.), Podstawy ekonomii (s. 280–309). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Legiędź, T. (2013). Nowa ekonomia instytucjonalna a zmiany paradygmatu rozwoju gospodarczego. Ekonomia, 4 (25), 77–91.
• Miłaszewicz, D. (2011). Jakość instytucji a wzrost gospodarczy. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, 19, 5–24.
• Neale, W.C. (1988). Institutions. W: M.R. Tool (red.), Evolutionary Economics: Foundations of institutional thought (s. 227–256). Armonk: M.E. Sharp Inc. DOI:10.4324/9781315493091.
• North, D.C. (1984). Transaction Costs, Institutions, and Economic History. W: E.G. Furubotn, R. Richter (red.), The New Institutional Economics: a collection of articles from the Journal of Institutional and Theoretical Economics (s. 203–213). Tubingen: J.C.B. Mohr (Paul Siebeck).
• North, D.C. (1994). Economic Performance Through Time. The American Economic Review, 84 (3), 359–368.
• North, D.C. (2009). Institutions, Institutional Change and Economic Performance. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: 10.1017/CBO97805 11808678.
• Osman, R.H., Alexiou, C., Tsaliki, P. (2011). The role of institutions in economic development: Evidence from 27 Sub‐Saharan African countries. International Journal of Social Economics, 39 (1/2), 142–160. DOI: 10.1108/030682912 11188910.
• Ostrom, E. (1990). Governing the Commons: The Evolution of Institutions for Collective Action. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: 10.1017/CBO9780511807763.
• Pietrucha, J. (2008). Behawioralne założenia nowego instytucjonalizmu. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego w Katowicach, 54, 75–92.
• Rodrik, D. (2011). Jedna ekonomia, wiele recept: globalizacja, instytucje i wzrost gospodarczy. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Rodrik, D., Subramanian, A., Trebbi, F. (2004). Institutions Rule: The Primacy of Institutions Over Geography and Integration in Economic Development. Journal of Economic Growth, 9 (2), 131–165. DOI: 10.1023/B:JOEG.0000031425.72248.85.
• Simon, H.A. (1955). A Behavioral Model of Rational Choice. The Quarterly Journal of Economics, 69, 99–118. DOI: 10.2307/1884852.
• Simon, H.A. (1976). Działanie administracji. Warszawa: PWN.
• Simon, H.A. (1986). Rationality in Psychology and Economics. The Journal of Business, 59 (4), 209–224. DOI: 10.1086/296363.
• Soysa, I.D., Jütting, J. (2007). Informal institutions and development: How they matter and what makes them change. W: J. Jütting, D. Drechsler, S. Bartsch, I. D. Soysa (red.), Informal Institutions: How Social Norms Help or Hinder Development (s. 29–43). Paryż: OECD Publishing. DOI: 10.1787/9789264039070-en.
• Staniek, Z. (2009). System instytucjonalny a wzrost i rozwój gospodarczy. W: W. Pacho (red.), Szkice z dynamiki i stabilizacji gospodarki (s. 121–176). Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.
• Staniek, Z. (2017). Ekonomia instytucjonalna. Dlaczego instytucje są ważne. Warszawa: Difin. The World Bank Database. Pobrane z: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP. PCAP.PP.CD?most_recent_value_desc=true (2019.06.12).
• Todaro, M.P., Smith, S.C. (2015). Economic Development. New York, Washington: Pearson.
• Toye, J. (1997). The New Institutional Economics and its Implications for Development Theory. W: J. Harriss, J. Hunter, C.M. Lewis (red.), The New Institutional Economics and Third World Development (s. 49–70), New York: Routledge. DOI: 10.4324/9780203444290.
• Wilkin, J. (2016). Instytucjonalne i kulturowe podstawy gospodarowania. Humanistyczna perspektywa ekonomii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Williamson, O.E. (1973). Markets and Hierarchies: Some Elementary Considerations. The American Economic Review, 63 (2), 316–325.
• Williamson, O.E. (1998). Ekonomiczne instytucje kapitalizmu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Worldwide Governance Indicators. Pobrane z: https://info.worldbank.org/governance/ wgi/#home (2019.07.10).
• Woźniak, M.G. (2008). Wzrost gospodarczy. Podstawy teoretyczne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
• Ząbkowicz, A. (2003). Współczesna ekonomia instytucjonalna wobec głównego nurtu w ekonomii. Ekonomista, 6, 795–824.
• Zalesko, M. (2014). Instytucje w procesie rozwoju gospodarczego. W: S. Rudolf (red.), Nowa Ekonomia Instytucjonalna wobec współczesnych problemów gospodarczych (s. 477–492). Kielce: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych im. Prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach.

Identifiers

DOI

10.15584/nsawg.2020.1.4