Sources of the history of the Jewish community in Dobrzyń nad Wisłą (1507-1939)

• Authors: WITKOWSKA Agnieszka
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

No full monograph has yet been devoted to the history of the Jewish community in Dobrzyń nad Wisłą. This paper, whose subject is the almost completely unknown history of Jews from Dobrzyń in the years 1507-1939, stems not only from the author’s own interests, but also from the need to fill the above-mentioned gap. To study the topic, the author used mainly archival sources, which were the legacy of administrative and political authorities. Fragments of source materials are currently kept in the State Archive in Bydgoszcz and the State Archive in Toruń, and the branch in Włocławek. Especially noteworthy sources include: the vital records of Jewish people (1826-1936), the records of the Pomeranian Voivodeship Office in Toruń (1920-1939), the town records of Dobrzyń nad Wisłą (1917 -1937), and the records of the Board of the National Council (1950-1972). In these collections, the largest numbers of documents are extracts from birth records, official correspondence, minutes from the meetings of local authorities, and municipal inspections from the inter-war period. Apart from the above-mentioned archival collections, the author used a wide range of other source materials, for example, collections of maps kept in the Central Archives of Historical Records in Warsaw and in the District Office in Lipno, as well as very interesting items from private collections. Most of the above-mentioned sources have not yet been published.

Keywords

EN

Dobrzyń nad Wisłą; Jewish community; vital Jewish records; archival sources; maps

• Publisher: Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
• Journal: Historia i Świat
• Year: 2022
• Issue: 11
• Pages: 201-218

Dates

published

2022-09-08

Contributors

author

WITKOWSKA Agnieszka

• Adam Mickiewicz University, Poznań, Poland

References

• Górski, Z., Pakulski, J., Tomczak, A. (ed.) (1996) Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1659-1665, Part II województwa: sieradzkie, łęczyckie, brzesko-kujawskie, inowrocławskie i ziemia dobrzyńska, Toruń: TNT.
• Górski, Z., Mietz, A. (ed.) (1988) Inwentarze lustracyjne królewszczyzn w ziemi dobrzyńskiej z lat 1774-1777, Rypin: Włocławskie Towarzystwo Naukowe. Oddział Dobrzyński.
• Guldon, Z. (ed.) (1967) Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1628-1632, Part III województwa łęczyckie, brzesko-kujawskie, inowrocławskie i ziemia dobrzyńska, Bydgoszcz: BTN.
• Kawski, T. (2006a) ‘Inwentarze gmin żydowskich z Pomorza i Wielkopolski wschodniej w okresie międzywojennym (1918/20-1939)’, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 3-4: 73-96.
• Księga adresowa Polski (wraz z W. M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosła i rolnictwa 1926/27, Warszawa 1926/27.
• Księga adresowa Polski (wraz z W. M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosła i rolnictwa 1928, Warszawa 1928.
• Tomczak, A., Ohryzko-Włodarska, CZ., Włodarczyk, J. (eds) (1963) Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1564-1565, Part II, Bydgoszcz: BTN.
• Tomczak, A., Ohryzko-Włodarska, CZ., Włodarczyk, J. (eds) (1961) Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1564-1565, Part I, Bydgoszcz: BTN.
• Wykaz Spółdzielni należących do Związku Żydowskich Towarzystw Spółdzielczych w Polsce w dniu 15 października 1928 r. (1928). Warszawa: Związek Żydowskich Towarzystw Spółdzielczych w Polsce.
• Baliński, M., Lipiński, T. (1843) Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym opisana. Vol. I, Warszawa: Nakładem S. Orgelbranda.
• Bieniak, J. (1998) ‘Średniowiecze na Ziemi Dobrzyńskiej’, in Z Dziejów Ziemi Dobrzyńskiej. Materiały z sesji popularnonaukowej. Radziki Duże 6 listopada 1997, ed. Z. Góźdź, Dobrzyń nad Wisłą: Stowarzyszenie Gmin Ziemi Dobrzyńskiej, 7-33.
• Bogucka, M., Samsonowicz, H. (1986) Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Cackowski, S. (1995) Miasta dobrzyńskie i kujawskie w końcu XVIII i na początku XIX wieku (1793-1807). Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe.
• Chlebowski, B., Sulimierski F., Walewski, W. (eds.) (1881) Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Vol. II, Warszawa: nakł. F. Sulimierskiego i W. Walewskiego.
• Gawarecki, W.H. (1825) Opis topograficzno-historyczny Ziemi Dobrzyńskiéy z Ryciną, i tabellą wykazuiącą obwodu lipnowskiego gminy, wsie, dymy i dziedziców (z zachowaniem oryginalnej pisowni). Płock: nakł. i drukiem K. Kuliga.
• Gruszczyńska, M. (1993) Inwentarz zespołu akt: Zbiór akt stanu cywilnego wyznania mojżeszowego z terenu województwa włocławskiego z lat /1808/ 1826-1936 (unpublished paper), Włocławek: Archiwum Państwowe w Toruniu, oddział we Włocławku.
• Guldon, R., Guldon, Z. (1988) ‘Udział miast kujawskich i dobrzyńskich w handlu wiślanym w połowie XVIII wieku’, Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie 6: 179-186.
• Guldon, Z., Powierski, J. (1966) ‘Dzieje Dobrzynia do końca XVIII w.’, in Z Dziejów Ziemi Dobrzyńskiej. Materiały z sesji popularnonaukowej na 900-lecie istnienia Dobrzynia nad Wisłą, Toruń: UMK (published as a manuscript): 3-17.
• Guldon, Z., Powierski, J. (1974) Podziały administracyjne Kujaw i ziemi dobrzyńskiej w XIII-XIV wieku. Warszawa and Poznań: PWN.
• Guldon, Z., Wijaczka, J. (2008) ‘Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku’, Czasy Nowożytne 21: 149-191.
• Horn, M. (1974) ‘Najstarszy rejestr osiedli żydowskich w Polsce z 1507 r.’, Biuletyn Żydowskiego Insty¬tutu Historycznego 3.91: 11-15.
• Kalembka, S. (1966) ‘Z tradycji walk narodowo i społeczno-wyzwoleńczych Ziemi Dobrzyńskiej (1793-1945)’, in Z Dziejów Ziemi Dobrzyńskiej. Materiały z sesji popularnonaukowej na 900-lecie istnienia Dobrzynia nad Wisłą, Toruń: UMK (published as a manuscript).
• Kalinowski, J. (2001) Rozwój Dobrzynia nad Wisłą na przestrzeni wieków. Dobrzyń nad Wisłą: Klub Miłośników Ziemi Dobrzyńskiej.
• Kawski, T. (2006b) Żydzi kujawsko-dobrzyńscy w latach 1918-1950. Toruń: Adam Marszalek.
• Kawski, T. (2012) Gminy żydowskie pogranicza Wielkopolski, Mazowsza i Pomorza w latach 1918-1942. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Grado.
• Kawski, T. (2019) ‘Ludność żydowska Ziemi Dobrzyńskiej w latach 1939-1945. Próba bilansu’, in Zbrodnie niemieckie na Ziemi Dobrzyńskiej (byłe powiaty Lipno i Rypin) w latach 1939-1945, eds. A. Szalkowski, P. Gałkowski, Rypin: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej, 154-491.
• Klevan, A. (1989) ‘Dobrzyn nad Wisla (דובז'ין ע"נ ויסלה)’, in Pinkas Hakehillot: Encyclopedia of Jewish Communities, Poland, Vol. IV, Warsaw and Its Region, ed. I. Abramski-Bligh, Jerusalem: Yad Vashem, 177-178.
• Kłodawski, K. (2005) ‘Początki i rozwój parafii ewangelicko-augsburskiego wyznania w Dobrzyniu nad Wisłą w XIX w.’, Dzieje Dobrzyńskie. Materiały z historii miasta Dobrzynia nad Wisłą i ziemi dobrzyńskiej 4-5: 5-27.
• Krajewski, M. (1990) Byli z ojczyzny mojej, Zagłada ludności żydowskiej ziemi dobrzyńskiej w latach drugiej wojny światowej (1939-1945), Rypin: Dobrzyński Oddział Włocławskiego Towarzystwa Naukowego.
• Krajewski, M. (2002) Kujawy wschodnie i ziemia dobrzyńska w latach okupacji hitlerowskiej (1939-1945), Włocławek: Lega – Oficyna Wydawnicza Włocławskiego Towarzystwa Naukowego.
• Notkowski, A. (1982) Polska prasa prowincjonalna Drugiej Rzeczypospolitej (1918-1939), Warszawa and Łódź: PWN.
• Nowak, W. (1960) Monografia parafii Dobrzyń nad Wisłą (unpublished paper, in the collection of the Public Library in Dobrzyń nad Wisłą).
• Pawlak, M., Serczyk, J. (1999) Podstawy badań historycznych. Bydgoszcz: WSP.
• Pomianowski, P. (2015) ‘Funkcjonowanie francuskiego modelu rejestracji stanu cywilnego’, Czasopismo Prawno-Historyczne 67.1: 95-106. https://doi.org/10.14746/cph.2015.68.1.06
• Posadzy, W. (1962) Studium historyczno-urbanistyczne miasta Dobrzynia nad Wisłą opracowane na zlecenie Wydziału Architektury i Nadzoru Budowlanego Prezydium WRN w Bydgoszczy (unpublished paper).
• Tomkiewicz, M. (2020) ‘[Review of Zbrodnie niemieckie na Ziemi Dobrzyńskiej (byłe powiaty Lipno i Rypin) w latach 1939-1945, red. A. Szałkowski, P. Gałkowski]’, Zapiski Historyczne, 85.2: 203-212.
• Wiśniewski, T. (1928?) ‘Dobrzyń nad Wisłą – Dzieje i rozwój w Polsce niepodległej’, ABC Włocławka i Kujaw.
• Wiśniewski, T. (no year) ‘Dobrzyń – miasto, czy osada’, ABC Włocławka i Kujaw.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.34739/his.2022.11.12