Potraumatyczny wzrost i deprecjacja w kontekście nabycia trwałej niepełnosprawności ruchowej

• Authors: Byra Stanisława

Title variants

EN

Posttraumatic growth and depreciation in the context of the acquisition of permanent physical disability

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje problematykę wzrostu potraumatycznego i deprecjacji u osób z traumatycznie nabytą niepełnosprawnością ruchową. Celem prezentowanych badań było ustalenie natężenia wzrostu potraumatycznego i deprecjacji oraz relacji między nimi w tej grupie osób, a także określenie udziału przekonań na temat własnego i otaczającego świata w wyjaśnianiu zmienności obu doświadczeń potraumatycznych. Przebadano osoby z traumatycznie doznanym urazem rdzenia kręgowego oraz amputacją kończyny dolnej. Natężenie wzrostu i deprecjacji ustalano w tych samych obszarach. Uzyskane rezultaty wskazują na wyższe wyniki wzrostu niż deprecjacji we wszystkich uwzględnionych wymiarach. Stwierdzono obecność istotnych, negatywnych związków między nimi oraz predykcyjną rolę przekonań w wyjaśnianiu natężenia zarówno wzrostu potraumatycznego, jak i deprecjacji. Ustalono m.in., iż za pomocą przekonań dotyczących głównie otaczającego świata można w większym stopniu przewidywać poziom deprecjacji niż wzrostu u osób badanych.

EN

The paper addresses the question of posttraumatic growth (PTG) and posttraumatic depreciation (PTD) in people with a mobility disability due to a traumatic event. The aim of the study was to determine the level of PTG and PTD, as well as their relationship in the group of the a/m survivors, and to identify the contribution of beliefs about their internal and external world to accounting for variability in both posttraumatic experiences. The sample comprised individuals with a spinal cord injury and lower extremity amputation due to a traumatic event. Posttraumatic growth and depreciation were identified in the same aspects. Obtained results point to higher growth when compared to depreciation in all considered dimensions. Significant negative correlations between them, as well as a predictive utility of beliefs in accounting for the level of posttraumatic growth and depreciation were observed. Among others, it was found that with the help of beliefs mainly about the surrounding world, the level of depreciation may be predicted to a larger extent than in the case of growth in the examined individuals.

Keywords

PL

wzrost potraumatyczny; deprecjacja; przekonania; nabyta niepełnosprawność ruchowa; uraz rdzenia kręgowego; amputacja kończyny dolnej

EN

posttraumatic growth; depreciation; beliefs; acquired physical disability; spinal cord injury; amputation of the lower limb

• Publisher: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
• Journal: Niepełnosprawność - zagadnienia, problemy, rozwiązania
• Year: 2017
• Issue: 2(23)
• Pages: 69-91

Dates

published

2017-09-18

Contributors

author

Byra Stanisława

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Instytut Pedagogiki

References

• Anderson C. J., Vogel L. C., Chlan K. M., Betz R. R., Coping with spinal cord injury: strategies used by adults who sustained their injuries as children or adolescents, „Journal of Spinal Cord Medicine” 2008, Vol. 31(3)
• Baker J. M., Kelly C., Calhoun L. G. i in., An examination of posttraumatic growth and posttraumatic depreciation: Two exploratory studies, „Journal of Loss and Trauma” 2008, Vol. 13
• Barrington A., Shakespeare-Finch J., Posttraumatic growth and posttraumatic depreciation as predictors of psychological adjustment, „Journal of Loss and Trauma” 2013, Vol. 18
• Byra S., Posttraumatic growth in people with traumatic long-term spinal cord injury: predictive role of basic hope and coping, „Spinal Cord” 2016, Vol. 54
• Byra S., Potraumatyczny wzrost i psychospołeczna adaptacja u osób z urazem rdzenia kręgowego: predykcyjne funkcje radzenia i orientacji pozytywnej, „Hygeia Public Health” 2015, Nr 2
• Byra S., Przystosowanie do życia z niepełnosprawnością ruchową i chorobą przewlekłą, Lublin, Wyd. UMCS, 2012
• Calhoun L. G., Tedeschi R. G., The foundations of posttraumatic growth: an expanded framework, [w:] Handbook of posttraumatic growth. Research and practice, red. Calhoun L. G., Tedeschi R. G., Mahwah, Lawrence Erlbaum, 2006
• Cann A., Calhoun L. G., Tedeschi R. G., Solomon D. T., Posttraumatic growth and depreciation as independent experiences and predictors of well-being, „Journal of Loss and Trauma” 2010, Vol. 15
• Chun S., Lee Y., The experience of posttraumatic growth for people with spinal cord injury, „Quality of Health Research” 2008, Vol. 18(7)
• Danoff-Burg S., Revenson T. A., Benefit-finding among patients with rheumatoid arthritis: positive effects on interpersonal relationships, „Journal of Behavioral Medicine” 2005, Vol. 28(1)
• Davis C. G., Novoa D. C., Meaning-making following spinal cord injury: individual differences and within-person change, „Rehabilitation Psychology” 2013, Vol. 58(2)
• Dean R. E., Kennedy P., Measuring appraisals following acquired spinal cord injury: a preliminary psychometric analysis of the appraisals of disability, „Rehabilitation Psychology” 2009, Vol. 54(2)
• Dickson A., Ward R., O’Brienc G. i in., Difficulties adjusting to post-discharge life following a spinal cord injury: An interpretative phenomenological analysis, „Psychology, Health and Medicine” 2011, Vol. 16(4)
• Dunn D. S., Brody C., Defining the good life following acquired physical disability, „Rehabilitation Psychology” 2008, Vol. 53(4)
• Elliott T. R., Kurylo M., Rivera P., Positive growth following acquired physical disability, [w:] Handbook of Positive Psychology, red. Snyder C. R., Lopez S. J., New York, Oxford Press, 2002
• Forgeard M. J. C., Perceiving benefits after adversity: the relationship between self-reported posttraumatic growth and creativity, „Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts” 2013, Vol. 7(3)
• Geyh S., Nick E., Stirnimann D. i in., Biopsychosocial outcomes in individuals with and without spinal cord injury: a Swiss comparative study, „Spinal Cord” 2012, Vol. 50
• Janoff-Bulman R., Schema-change perspectives on posttraumatic growth, [w:] Handbook of posttraumatic growth. Research and practice, red. Calhoun L. G., Tedeschi R. G., Mahwah, Lawrence Erlbaum, 2006
• Kalpakjian C. Z., McCullumsmith C. B., Fann J. R. i in., Posttraumatic growth following spinal cord injury, „The Journal of Spinal Cord Medicine” 2014, Vol. 37(2)
• Kennedy P., Lude P., Elfström M. L., Cox A., Perceptions of gain following spinal cord injury: A qualitative analysis, „Top Spinal Cord Injury and Rehabilitation” 2013, Vol. 19(3)
• Larkowa H., Człowiek niepełnosprawny. Problemy psychologiczne, Warszawa, PWN, 1987
• Livneh H., Martz E., The impact of perceptions of health control and coping modes on negative affects among individuals with spinal cord injuries, „Journal of Clinical Psychology in Medical Settings” 2011, Vol. 18(3)
• Livneh H., Martz E., Coping strategies and resources as predictors of psychosocial adaptation among people with spinal cord injury, „Rehabilitation Psychology” 2014, Vol. 59(3)
• McMillen J. C., Cook C. L., The positive by-products of spinal cord injury and their correlates, „Rehabilitation Psychology” 2003, Vol. 48(2)
• Monden K. R., Trost Z., Catalano D. i in., Resilience following spinal cord injury: a phenomenological view, „Spinal Cord” 2014, Vol. 52(3)
• Oaksford K., Frude N., Cuddihy R., Positive coping and stress-related psychological growth following lower limb amputation, „Rehabilitation Psychology” 2005, Vol. 50(3)
• Ogińska-Bulik N., Juczyński Z., Rozwój potraumatyczny – charakterystyka i pomiar, „Psychiatria” 2010, Nr 7(4)
• Park C. L., Lechner S., Measurement issues in assessing growth following stressful life experiences, [w:] Handbook of posttraumatic growth. Research and practice, red. Calhoun L. G., Tedeschi R. G., Mahwah, Lawrence Erlbaum, 2006
• Pollard C., Kennedy P., A longitudinal analysis of emotional impact, coping strategies and post-traumatic psychological growth following spinal cord injury: A 10-year review, „British Journal of Health Psychology” 2007, Vol. 12
• Salter J. E., Smith S. D., Ethans K. D., Positive and negative affect in individuals with spinal cord injuries, „Spinal Cord” 2013, Vol. 51(3)
• Tedeschi R. G., Calhoun L. G., Podejście kliniczne do wzrostu po doświadczeniach traumatycznych, [w:] Psychologia pozytywna w praktyce, red. Linley P. A., Joseph S., Warszawa, PWN, 2007
• Tedeschi R. G., Calhoun L. G., Posttraumatic growth: Conceptual foundations and empirical evidence, „Psychological Inquiry” 2004, Vol. 15
• Tomich P. L., Helgeson V. S., Is finding something good in the bad always good? Benefit finding among women with breast cancer, „Health Psychology” 2004, Vol. 23
• Weitzner E., Surca S., Wiese S. i in., Getting on with life: positive experiences of living with a spinal cord injury, „Quality of Health Research” 2011, Vol. 21(11)
• Wright B., Physical disability – a psychosocial approach, New York, HarperCollins Publishers, 1983
• Załuski M., Gajdosz M., Skala Założeń wobec świata – polska adaptacja i analiza walidacyjna World Assumptions Scale, „Psychoterapia” 2012, Nr 3(162)