Pseudopsychiatryzacja jako strategia w dyskursie elit symbolicznych?v

• Authors: Prokop-Dorner Anna

Title variants

EN

Pseudopsychiatrization – a strategy in the discourse of symbolic elites?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł podnosi kwestię nadużyć kategorialnych mających charakter metafor zapożyczonych z obszaru psychiatrii do opisania zjawisk z innych dziedzin życia społecznego i przywołujących kontekst medykalizacji, obejmującej swym zasięgiem coraz szersze obszary doświadczenia jednostki i grup społecznych. Wykorzystując założenia teoretyczne i model analizy dyskursu T. van Dijka, przeprowadzono analizę materiału prasowego opublikowanego w okresie sześciu lat na łamach jednego z wiodących dzienników uwzględniającą badanie znaczeń, strategii dyskursywnych, siły oddziaływania oraz tła społecznego wybranych komunikatów. Wnioski z badania pozwoliły sformułować hipotezę o pseudopsychiatryzacji w dyskursie elit symbolicznych jako strategii regulowania relacji władzy w sferze publicznej, a także wskazać konsekwencje wynikające z takich praktyk dyskursywnych tej grupy nadawców.

EN

This article addresses the issue of a categorical misuse in the form of taking metaphors from the field of psychiatry in order to describe phenomena from other domains of social life. Such linguistic practices relate to the process of medicalization, which embraces ever more domains of experience of both individuals and social groups. Based on T. van Dijk’s theoretical assumptions and analytical model, the article presents an analysis of press releases published over a six-year period in one of the leading Polish journals. The analysis includes verification of meanings, discursive strategies, and the impact and social background of chosen articles. The study’s results suggest that the pseudopsychiatrization in the discourse of symbolic elites is a strategy regulating power relations in the public sphere, and the article examines the consequences of such discursive practices in this group of senders.

Keywords

PL

pseudopsychiatryzacja; schizofrenia; metafora; Krytyczna Analiza Dyskursu

EN

pseudopsychiatrization; schizophrenia; metaphor; Critical Discourse Analysis

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2017
• Volume: LXVI
• Issue: 1
• Pages: 107-133

Dates

published

2017

Contributors

author

Prokop-Dorner Anna

• Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

References

• Bielesz Marcin. 2008. „Co zostało z ideałów Sierpnia? On […] [nazwisko byłego prezydenta RP]”. Gazeta Wyborcza. 2.09.2008.
• Begiński Konrad. 2009. Schizofrenia cenowa. Moto.pl. 22.03.2009.
• Böke Ömer, Servet Aker, Aker Alptekin, Gökhan Sarisoy, Ahmet Sahin. 2007. „Schizophrenia in Turkish newspapers: Retrospective scanning study”. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology 42(6): 457–461.
• Centrum Badań Opinii Społecznej. 2005, Polacy wobec chorób psychicznych i osób chorych psychicznie. Komunikat z badań. Warszawa: Centrum Badania Opinii Publicznej.
• Centrum Badań Opinii Społecznej. 2008. Osoby chore psychicznie w społeczeństwie. Komunikat z badań. Warszawa: Centrum Badania Opinii Publicznej.
• Centrum Badań Opinii Społecznej. 2012. Stosunek do osób chorych psychicznie. Komunikat z badań. Warszawa: Centrum Badania Opinii Publicznej.
• Conrad Peter. 1992. “Medicalization and social control”. Annual Review of Sociology 18: 209–232.
• Conrad Peter. 2007. The medialization of society. On the transformation of human conditions into treatable disorder. Baltimore: John Hopkins University Press.
• Chilton Paul. 2008. Brakujące ogniwo KAD: moduły, amalgamaty i instynkt krytyczny. W: Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście komunikacji społecznej, A. Duszak, N. Fairclough (red.). Kraków: Universitas.
• Chopra Arun, Gillian Doody. 2007. “Schizophrenia, an illness and a metaphor: Analysis of the use of the term ‘schizophrenia’ in the UK national newspapers”. Journal of Royal Society of Medicine 100: 423–426.
• Czyżewski Marek, Sergiusz Kowalski, Andrzej Piotrowski (red.). 2010. Rytualny chaos. Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
• Davis Joseph. 2009. Medicalization, social control, and the belief of suffering. In: The New Blackwell Companion to Medical Sociology, W.C. Cockerham (ed.), 211–241. Oxford: Wiley-Blackwell.
• Dijk Teun van. 1985. Introduction: The role of discourse analysis in society. In: Handbook of discourse 4. Academy Press London.
• Dijk Teun van. 1995. “Aims of Critical Discourse Analysis”. Japanese Discourse 1: 1727.
• Dijk Teun van. 2002. Principles of Critical Discourse Analysis. http://www.discourses.org/OldArticles/Principles%20of%20critica%20discourse%20analysis.pdf. 15.03.2011.
• Dijk Teun van. 2002. Principles of critical discourse studies: Sociocognitive approach. In: Methods of Critical Discourse Analysis, R. Wodak, M. Meyer (eds.). London: Sage.
• Dijk Teun van. 2006a. “Discourse and manipulation”. Discourse and Society 17(2): 359–383.
• Dijk Teun van. 2006b. Badania nad dyskursem. W: Współczesne teorie socjologiczne, A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), 1021–1046. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Domagała Małgorzata. „Schizofrenia ratusza. Inwestycja zniszczy Park Rusałka?”. http://lublin.wyborcza.pl/lublin/1,48724,9257426,Schizofrenia_ratusza__Inwestycja_zniszczy_Park_Rusalka_.html”. Gazeta Wyborcza. 8.06.2009.
• Duckworth Kenneth, John Halpern, Russel Schutt, Christopher Gillespie. 2003. “Use of schizophrenia as a metaphor in US newspapers”. Psychiatric Services 54: 1402–04.
• Hoffmann-Richter Ulrike, Flavio Forrer, Asmus Finzen. 2003. „Die Schizophrenie in der ‘Frankfurter Allgemein Zeitung’– Eine Medienanalyse”. Psychiatric Praxis 30: 4–7.
• Hoffman-Richter Ulrike, Bettina Alder, Victor Hinselmann, Asmus Finzen. 1998. „Schizophrenia as featured in the ‘Neue Zurcher Zeitung’”. Psychiatric Praxis 25: 14–18.
• Klich Aleksandra. „Twardy i silny Śląsk”. Gazeta Wyborcza. 26.11.2006.
• Jachimiak Łukasz. 2007. „Polska schizophrenia ligowa”. Sport.pl. 23.07.2007
• Józefczuk Grzegorz. 2010. „Transgraniczny festiwal Jazz Bez. Szanuj siebie, słuchaj jazzu”. Gazeta Wyborcza Lublin. 25.11.2010.
• Kochan Marek. 2005. Pojedynek na słowa. Techniki erystyczne w publicznych sporach. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Kowalewska Jolanta. 2005. „PiS wypiął się na resztę”. Gazeta Wyborcza Szczecin. 25.11.2005.
• Kublik Agnieszka. 2010. „BOR: Wariatów nie brakuje”. Gazeta Wyborcza. 26.10.2010.
• Lakoff George, Mark Johnson. 1988. Metafory w naszym życiu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Link Bruce, Jo Phean. 2001. “Conceptualizing stigma”. Annual Review of Sociology 27: 363–385.
• Maciejewicz Patrycja. 2010. „Premier [...] [nazwisko] nie chce radykalnych reform”. Gazeta Wyborcza. 5.08.2010.
• Magliano Lorenza, John Read, Riccardo Marassi. 2011. “Metaphoric and non-metaphoric use of the term ‘schizophrenia’ in Italian newspapers”. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology l46: 1019–1025. Nowakowski Michał. 2013. Medykalizacja we współczesnych Społeczeństwach Studium literatury przedmiotu, Doktorat.
• Majewski Jerzy S. 2010. „Fuszerka i schizofrenia chodnikowa”. Gazeta Wyborcza. 29.06.2010.
• Michel Jean-Baptiste, Yuan Kui Shen, Aviva Presser Aiden, Adrian Veres, Matthew K. Gray, William Brockman, The Google Books Team, Joseph P. Pickett, Dale Hoiberg, Dan Clancy, Peter Norvig, Jon Orwant, Steven Pinker, Martin A. Nowak, and Erez Lieberman Aiden. “Quantitative analysis of culture using millions of digitized books”. Science 331(6014): 176–182.
• Opolska Karolina. 2010. W Polsce doszło do schizofrenii… TOK FM. 12.05.2010.
• PAP. 2007. „[…] [nazwisko decydenta]: Wysokość kontraktów nie była ‘szczególnie wysoka’”. Gazeta Wyborcza. 14.06.2007.
• Parsons Talcott. 2009. System społeczny. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Pawłowski Roman. 2010. „Sezon rosyjski. Felieton z cyklu Kronika Wypadków Kulturalnych”. Gazeta Wyborcza. 28.11.2010.
• Pietraszewski Marcin. 2011. „Lekcja historii na komisariacie”. Gazeta Wyborcza Katowice. 18.03.2011.
• POLIT BIURO. 2008. „[...] [nazwisko polityka SLD] do prezydenta: dość politycznej schizofrenii”. Gazeta Wyborcza. 29.08.2008.
• Przybysz Anna. 2009. „Schizofrenia na ekranie Wojna polsko-ruska”. Gazeta Wyborcza Wrocław. 29.07.2009.
• rav, wz, PAP. 2006. „PiS i SLD chcą Platformy bez [...] [nazwisko byłego polityka PO]”. Gazeta Wyborcza. 1.12.2006.
• rv, wz. 2006. „PiS i SLD chcą Platformy bez […] [nazwisko byłego polityka PO]”. Gazeta Wyborcza. 12.01.2006.
• Rzecznik Praw Obywatelskich. 2016. Polska prasa o osobach z zaburzeniami psychicznymi. Analiza wybranych przykładów. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
• Sobolewski Tadeusz. 2010. „Wstyd mi za organizatorów Sputnika”. Gazeta Wyborcza. Kultura – opinie i komentarze. 24.11.2010.
• Sontag Susan. 1991. Illness as metaphor and AIDS as metaphor. Picador USA.
• Sowa Julia. 1984. Kulturowe założenia pojęcia normalności w psychiatrii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Tatarkiewicz Władysław. 1979. O szczęściu. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe.
• Wodak Ruth. 2002. What CDA is about. A summary of its history, important concepts and its developments. In: Methods of Critical Discourse Analysis, R. Wodak, M. Meyers (eds.). London: Sage Publications INC.
• Wciórka Jacek, Barbara Wciórka. 1996. „Choroby psychiczne – społeczny stereotyp i dystans. Komunikat z badań”. Postępy Psychiatrii i Neurologii 5: 323–343.
• Wojciechowski Marcin. (2011). „PiS wyklucza się sam”. Gazeta Wyborcza. 6.04.2011.
• Wojciszke Bogdan. 2006. Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Załuska Wojciech. 2006. „[...] [nazwisko polityka] w rządzie, ale nie jego szalone pomysły”. Gazeta Wyborcza. 4.04.2006.

Identifiers

ISSN

0033-2356