Uczeń jako podmiot i przedmiot działalności nauczyciela

• Authors: Szymańska Maria

Title variants

EN

The Pupil as a Subject and Object of a Teacher’s Activity

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Podejmowany w artykule temat podkreśla znaczenie antropologiczno-aksjologiczne i pedagogiczne oraz podmiotowe budowania relacji z uczniem, a także traktowania go jako podmiot i przedmiot oddziaływań wychowawczych, dydaktycznych itd. W kontekście podejmowanej problematyki pojawia się także specyficzne rozumienie przedmiotowego odniesienia do osoby, które niczego jej nie umniejsza jako wartości najwyższej. Analizując zagadnienie podmiotowości, nie można pominąć znaczenia norm i zasad moralnych stanowiących podstawę postępowania nauczyciela wobec ucznia. Są one budowane na fundamencie aksjologicznym, reprezentują określoną koncepcję wartości, hierarchię i ich system uznawany przez nauczyciela, który w swojej relacji z uczniem w mniejszym bądź większym stopniu kieruje się własnym światopoglądem moralnym. Można więc stwierdzić, że stosowane przez niego normy i zasady moralne wyrażają jego realną postawę moralną wobec wartości, wskazują na jakość wartościowania dokonywanych wyborów i podejmowanych decyzji. Dlatego też na podstawie stosowanych przez niego norm i zasad moralnych można ocenić, czy dane postępowanie ma wymiar podmiotowy oraz czy sięga źródła podmiotowości jego sprawcy i twórcy, który w sposób podmiotowy odnosi się do przedmiotu swoich działań, czyli ucznia. Rozumienie przedmiotowego traktowania ucznia nie deprecjonuje jego godności. Do opracowania przedstawionego materiału zastosowano metodę analityczno-syntetyczną i heurystyczną. Jest odpowiedzią na problem badawczy zawarty w pytaniu: Jak przedstawia się rozumienie podmiotowo-przedmiotowego traktowania ucznia z perspektywy antropologiczno-pedagogicznej zdeterminowanej aksjologicznie? Odpowiedź na nie znajduje wyraz w analizie podejścia podmiotowego i przedmiotowego do ucznia w działalności nauczyciela budującego osobową relację z uczniem.

EN

The matter of subjectivity in a teacher’s attitude to students who are treated as subjects and objects reveal anthropological, axiological and pedagogical points of view. The article aims to show these points of view in the subjective building of the relationship between teacher and pupil who is the subject-object of upbringing, didactic etc. activities oriented towards him/her. This context elicits the specific meaning of object reference to a person who does not lower her values – the highest one among others. It stresses the necessity of hard work upon both teacher’s and students’ moral character that is grounded in values and virtues. That is why, analyzing the issues of subjectivity, one cannot omit the meaning of moral norms and principles fundamental to a teacher’s acts which are directed to a pupil. These acts of doing express the teacher’s real moral approach to values as well as indicating the quality of valuing the choices and decisions. The moral norms and principles deployed in activities taken by him/her enable the assessment of whether a particular act of doing has a subjective dimension and if it is embedded in the subjectivity source of his/her maker and creator, who in a subjective way refers to the object of his/her acts – the student. Thus, as it is depicted, understanding the student’s objective treatment does not depreciate his/her dignity. The material presented in the article highlights the analytical- synthetic and heuristic method used in the theoretical research. It is a reply to the research problem that is latent in the question – How is the understanding of the subject-object student’s treatment presented from the anthropological – pedagogical perspective determined axiologically? The answer is reflected in the analysis of the subjective and objective approach to the student in the teacher’s activity that is oriented towards building a personal interaction with the student

Keywords

PL

podmiot; przedmiot; uczeń; nauczyciel; działalność nauczyciela

EN

subject; object; pupil; teacher; teacher’s activity

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2016
• Volume: 11
• Issue: 2(40)
• Pages: 57-70

Contributors

author

Szymańska Maria

References

• Czerepaniak-Walczak M., Podmiotowość jako kategoria pedagogiczna i edukacyjna, [w:] Podmiotowość w wychowaniu. Między ideą a realnością, red. E. Kubiak-Szymborska, Wyd. Wers, Bydgoszcz 1999.
• Dąbrowski K., Osobowość i jej kształtowanie poprzez dezintegrację pozytywną, Wyd. OHPLZ, Lublin 1975.
• Fasko D. Jr., Education and creativity, „Creativity Research Journal” Vol. 13, 2000-2001, No 3&4.
• Gurycka A., Podmiotowość – postulat dla wychowania, [w:] Podmiotowość w wychowaniu. Między ideą a realnością, red. E. Kubiak-Szymborska, Wyd. Wers, Bydgoszcz 1999.
• Komorowska H., Metodyka nauczania języków obcych, WSiP, Warszawa 1999.
• Kowalski M., Falcman D., Świadomość aksjologiczna i podmiotowość etyczna. Analizy i impresje, Impuls, Kraków 2010.
• Kujawiński J., Ewolucja szkoły i jej współczesna wizja, Wyd. Naukowe UAM, Poznań 2010.
• Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Wyd. Salezjańskie, Warszawa 2000.
• Łobocki M., Możliwości i granice podmiotowego traktowania uczniów w wychowaniu, [w:] Podmiotowość w wychowaniu. Między ideą a realnością, red. E. Kubiak-Szymborska, Wyd. Wers, Bydgoszcz 1999.
• Nowak M., Podstawy pedagogiki otwartej, Wyd. KUL, Lublin 1999.
• Pieter J., Oceny i wartości, Wyd. „Śląsk”, Katowice 1973.
• Pilch T., Spory o szkołę, Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 1999.
• Szymańska M., Funkcja rozpoznawcza miłości wychowawczej, [w:] Mały słownik aksjologiczny, red. Z. Struzik, D. Żukowska-Gardzińska, Instytut Papieża Jana Pawła II, Warszawa 2013.
• Szymańska M., Miłość wychowawcza, [w:] Mały słownik aksjologiczny, red. Z. Struzik, D. Żukowska-Gardzińska, Instytut Papieża Jana Pawła II, Warszawa 2013.
• McWhinney W., Markos L., Transformative education. Across the threshold, „Journal of Transformative Education” Vol. 1, 2003, No 1.
• Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność, Wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001.
• Wojtyła K., Osoba i czyn, Wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2000.
• Wysocka E., Diagnostyka pedagogiczna. Nowe obszary i rozwiązania, Impuls, Kraków 2013.