Teksty złożone w ziemi, czyli Archiwum Zagłady

• Authors: Leociak Jacek

Title variants

EN

Buried Under the Ground: Texts of the Shoah Archive

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor traktuje ocalałą dokumentację Archiwum Ringelbluma jako świadectwo szczególnego rodzaju. W żadnym bowiem miejscu okupowanej Europy, w żadnym skupisku żydowskim egzystującym pod niemieckim terrorem nie podjęto inicjatywy dokumentacyjnej tak wielką skalę. Dzięki kierowanej przez Emanuela Ringelbluma grupie, która nazwała siebie „Oneg Szabat” (czyli Radość Soboty, od dnia, w którym zazwyczaj się spotykała), powstała kolekcja archiwalna, tworzona według ścisłych zasad metodologicznych i realizowana jako projekt badawczy przez zespół fachowców oraz ludzi nauki, literatury, kultury i społeczników. Ale fenomen Archiwum Ringelbluma nie polega tylko na jego historycznej, kulturowej i symbolicznej wartości. Gromadzone z narażeniem życia świadectwa zostały ukryte, zakopane w ziemi. Ich autorzy mówią do nas poprzez swoje pismo, bo ich pismo ma także wagę świadectwa. Świadczy nie tylko tym, co przekazuje, lecz także tym, że w ogóle przetrwało, że jest i jakie jest, jak wygląda. Integralną częścią Archiwum Ringelbluma jest jego materialność. Substancja świadectwa, jego tekstura, papier na jakim zostało zapisane, dukt pisma — są dla Archiwum Ringelbluma absolutnie kluczowe, Odnalezione i wykopane z ziemi teksty przeszły zwycięsko przez próbę czterech żywiołów: próbę ognia — w płonącym getcie, ognia Zagłady; próbę ziemi — rzucone w nią jak ziarno na przyszły plon; próbę wody — tellurycznej wilgoci, podziemnych strumieni rozmywających i niszczących zapis, ale też wody pogrążającej go w odmętach zapomnienia; i wreszcie próbę powietrza — odnalezienia, uwolnienia z mroku, wydobycia na światło dzienne.

EN

The author treats the rescued documentation of the Ringelblum Archive as specific testimony. Nowhere in occupied Europe, and in no concentration of a Jewish population existing in the conditions of German terror was a documentation initiative undertaken on such a scale. Thanks to a group led by Emanuel Ringelblum, which called itself “Oneg Shabbat” (i.e. Joy of the Sabbath, from the day on which it usually met) there emerged an archival collection created according to strict methodological principles and realised as a research project by a team of professionals and representatives of science, literature, and culture as well as social activists. The phenomenon of the Ringelblum Archive, however, does not consist exclusively of its historical, cultural, and symbolic value. Testimonies collected while risking life were concealed in the ground. Their authors speak to us via their writing, because that too enjoys the rank of evidence testifying not only by means of that, which it transmits, but also the fact that it survived and exists, and the way it looks. The substance of the testimony, its texture, the paper on which it was written down, and handwriting are of absolutely key importance for the Ringelblum Archive. The discovered and unearthed texts successfully passed the test of four elements: fire – in the blazing ghetto and the fire of the Holocaust; earth – into which they were cast as seed sown for a future harvest; water – telluric dampness, underground streams dissolving and destroying the records, but also water submerging them in the whirlpools of oblivion; and, finally, air – discovery, liberation from darkness, extraction into daylight.

Keywords

PL

archiwa Ringelbluma; świadectwo; antropologia

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Konteksty - Polska Sztuka Ludowa
• Year: 2020
• Volume: 74
• Issue: 1-2 (328-329)
• Pages: 36-46

Contributors

author

Leociak Jacek