Kiedy i gdzie ukazały się Synonima Latina Brzezwickiego?

• Authors: Lenartowicz-Zagrodna Anna

Title variants

EN

When and where Brzezwicki’s Synonima Latina were published?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Brzezwicki jest autorem dwu słowników polsko-łacińskich, przy czym przedmiot zainteresowania w niniejszym artykule stanowią Synonima Latina. W różnych zestawieniach bibliograficznych podaje się informację o istnieniu pięciu wydań tego słownika – z lat: 1602, 1628, 1632, 1639, 1645; znane są jednak obecnie tylko trzy egzemplarze, z czego dwa nie mają kart tytułowych. Celem opracowania jest weryfikacja dat wydań i wskazanie oficyny odpowiedzialnej za druk (ze szczególnym uwzględnieniem editio princeps). Dowodzenie oparto na materiale pozyskanym z analizy samych Synomimów, konfrontacji z innymi słownikami (Volckmara), relacji Knapiusza oraz z dokumentów z epoki. Na tej podstawie autorka dochodzi do wniosku, że datę pierwodruku należy przesunąć na lata 1610–1621, Stanisława Giermańskiego zaś wskazać jako nakładcę.

EN

Brzezwicki wrote two Polish-Latin dictionaries, but here Synonima Latina comes into focus. In various bibliographic studies information is provided about the existence of five editions of this dictionary: 1602, 1628, 1632, 1639, 1645; however, only three copies are currently known, two of which do not have title cards. The purpose of the study is to verify the publication dates and to indicate the printing house where Synonima was published (especially the first edition). The evidence provided by the author is based on the material obtained from the analysis of preserved copies of Synonima and confrontation with other dictionaries (Volckmar), Knapiusz’s account and documents from the era. Finally, the conclusion is reached by the author that the date of printing of the first edition should be postponed to the years 1610–1621 and Stanisław Giermański should be indicated as the publisher.

Keywords

PL

Brzezwicki; Synonima Latina; Stanisław Giermański; leksykografia polsko-łacińska

EN

Brzezwicki; Synonima Latina; Stanisław Giermański; Polish-Latin lexicography

• Publisher: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Journal: Język Polski
• Year: 2021
• Volume: 101
• Issue: 3
• Pages: 75-88

Contributors

author

Lenartowicz-Zagrodna Anna

• Uniwersytet Łódzki

References

• Estreicher K. 1894: Bibliografia polska, t. 13: Stólecie XV–XVIII. W układzie abecadłowym, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Gruszczyński W. 2000: Wokabularze ryskie na tle XVI- i XVII-wiecznej leksykografii polskiej, Oficyna Wydawnicza Aspra, Warszawa.
• Grzegorczyk P. 1967: Index lexicorum Poloniae. Bibliografia słowników polskich, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Jankowiak L.A., Kędelska E. 2012: Adama Stanisława Krasińskiego zapomniany „Słownik synonimów polskich” i jego poprzednicy, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” 47, s. 39–67.
• Jocher A. 1840: Obraz bibliograficzno-historyczny literatury i nauk w Polsce, t. 1, J. Zawadzki, Wilno.
• Klemensiewicz Z. 1965: Historia języka polskiego, cz. 2: Doba średniopolska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Kluczycki J. 1835: Pamiątki polskie w Wiedniu i jego okolicach, D.E. Friedlein, Kraków.
• Lenartowicz-Zagrodna A. 2017a: O układzie alfabetycznym w dawnych słownikach przekładowych, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica” 51, z. 2, s. 83–98.
• Lenartowicz-Zagrodna A. 2017b: Polsko-łacińskie słowniki Łukasza Brzezwickiego. Między Volckmarem a Knapiuszem, „Język Polski”, z. 4, s. 91–103.
• Lenartowicz-Zagrodna A. 2020: Z dziejów leksykografii polsko-łacińskiej. Przedmowy do słowników, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Mayenowa M.R. 1955: Walka o język w życiu i literaturze staropolskiej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Pirożyński J. (red.) 2000a: Drukarze dawnej Polski. Od XV do XVIII wieku, t. 1: Małopolska, cz. 2: Wiek XVII–XVIII, vol. 1: A–K, Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
• Pirożyński J. (red.) 2000b: Drukarze dawnej Polski. Od XV do XVIII wieku, t. 1: Małopolska, cz. 2: Wiek XVII–XVIII, vol. 2: L–Ż, Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
• Siarczyński F. 1828: Obraz wieku panowania Zygmunta III. Króla Polskiego i Szwedzkiego, cz. I, J. Schnayder, Lwów.
• Sobolewski L. 1819: Katalog dzieł do historii literatury polskiej należących (ciąg dalszy). Pisarze słowników języka polskiego, „Dziennik Wileński”, t. 1, nr 5, s. 600–609.
• Sondel J. 2003: Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków, Universitas, Kraków.
• Sułkowska-Kurasiowa I., Woźniakowa M. (oprac.) 1975, Inwentarz metryki koronnej: księgi wpisów i dekretów polskiej kancelarii królewskiej z lat 1447–1795, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Łódź (online: https://przodek.pl/genealogia/inwentarz-metryki-koronnej-ksiegi-wpisow-i-dekretow-polskiej-kancelarii-krolewskiej-z-lat-1447-1795, dostęp: 17 września 2020).
• Tomkowicz S. 1912: Przyczynki do historii kultury Krakowa w pierwszej połowie XVII w., Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Lwów.
• Torój E. 2000: Inwentarze książek lubelskich introligatorów z pierwszej połowy XVII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Wierzbowski T. 1904: Materyały do dziejów piśmiennictwa polskiego i biografii pisarzów polskich, t. 2: 1526–1830, Drukarnia Estetyczna, Warszawa.
• Wiszniewski M. 1844: Historia literatury polskiej, t. 6, S. Gieszkowski, Kraków.
• Wójcik A. 2016: Bibliografia druków Jakuba Siebeneichera (1583–1604). Przyczynek do przyszłej edycji zasobu drukarskiego, [w:] Ł. Fabia, A. Wójcik (red.), Staropolska ikonografia a nauki pomocnicze historii, Koło Naukowe Historyków Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 149–206.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.31286/JP.101.3.6