Kościół parafialny w Niegowici – historia i problemy konserwatorskie

• Authors: Szlezynger Piotr St.

Title variants

EN

PARISH CHURCH IN NIEGOWIĆ - HISTORY AND RESTORATION ISSUES

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Thu article is an elaboration about the three churches in Niegowić erected in the 15th, 18th and 20th centuries; the buildings inherited the invocation to the Assumption of the Virgin Mary one after the other. The second aspect of the article is the discussion of the changes in the restorative treatment of the historic wooden church in Niegowić. The parish in Niegowić has a medieval register. The paintings are the only objects that survived fr< )m the first wooden building; the second one, which was als< » wc >< iden, was made of mahogany wood and was erected in 1771 in the saine place as the first one. The wooden church with three aisles had a hall-type spatial arrangement, the inside was filled with valuable Late Baroque altars, equipment, sculptu res and paintings, of which only some survived. The growing parish made the construction of the new temple necessary. Efforts for the erection of a masonry building were made in 1914, while planning and realization took as many as 45 years, which was due to some controversies in the historic object restorers and conservators environment. Furthermore, restorers and conservators made protests related with the intention of removing the wooden building. In 1949-1959 a new masonry temple was erected next to the wooden one, and in 1972 a decision was made to move the historic church that the parishioners did not want. In the article’s summary the author pointed out the disadvantages of moving the old Niegowić church, while attempting to compare the discussed case with the situation and capabilities of moving wooden churches in Lesser Poland to other parishes or to open-air museums.

Keywords

PL

kościół parafialny w Niegowici; Niegowić koło Bochni; drewniany kościół parafialny; Mętków; kościół w Mętkowie; przenoszenie zabytkowych świątyń; przeniesienie drewnianego kościoła

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 2009
• Issue: 4
• Pages: 47-67

Dates

published

2011

Contributors

author

Szlezynger Piotr St.

• dr hab. historyk architektury Wydział Turystyki i Rekreacji Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

References

• T. Holcerowa, Wstępna dokumentacja naukowa architektury kościoła w Niegowici, Krakow 1956, mpis, archiwum Narodowego Instytutu Dziedzictwa Oddział Terenowy w Krakowie (dalej: NID OTK), sygn. Mk 748, teczka 64.
• R. Brykowski, M. Kornecki, Kościoły drewniane w południowej Polsce, Wrocław 1984, s. 118; M. Kornecki, Kościoły drewniane w Małopolsce, Krakow 1999, s. 199, 214, 232, 289, 294, 310.
• Katalog Zabytkow Sztuki. Wojewodztwo krakowskie. Powiat bocheński. Viarszawa 1951, s. 10; „Zabytki Architektury i Budownictwa w Polsce”, Warszawa 1971, s. 36;
• M. Pokropek, Atlas sztuki ludowej w Polsce, Warszawa 1978, s. 245.
• A. Spiechowicz-Jędrys, Niegowić. Papieska parafia. Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny , Krakow 2010.
• Słownik geograficzny krolestwa Polskiego i innych krajow słowiańskich, t. VII, Warszawa 1898, s. 29.
• Ks. T. Długosz, Opracowanie historyczne parafii dedykowane z okazji jubileuszu 50-lecia kapłaństwa Czcigodnemu i Kochanemu ks. prałatowi Kazimierzowi Buzale, szambelanowi papieskiemu, w dowod głębokiej czci (...) proboszczowi w Niegowici, mpis oprawiony, datowany 12.07.1949 r., stron 156, s. 4-5;
• Kronika Parafii Chełm, archiwum parafii w Niegowici (dalej: AP).
• K. Niesiecki, Herbarz Polski, t. VI, Lipsk 1841, s. 562.
• J. Długosz, Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, t. I, Krakow 1863, s. 32, 71, 100-102, 115-116, 125, 155; t. Il, Krakow 1864, s. 22, 116-117; t. Ill, s. 143.
• Archiwum kurii metropolitalnej w Krakowie (dalej: AМKr), sygn. AV Cap: 15, 38, 42, AV 8, 21, 29, 61.
• Acta Visitationis exterioris (...) Dni Georgij l)w. S .P.P. tituli S-cti Sixti Cardinali Praesbiter Radziwiłł nuncupati Episcopatus Cracoviensis Ad ministrat ionis in Olica et Nieśwież Ducis, anno Domini 159 octavo, k. 99, AМKr, AV Cap 7, k.210V/212R.
• Acta visitationis (...) in Dioecesis Cracoviensis ad hac rnanu deputatum a. D. 1664 expedita per Illustrissimo et Reverendissimo Dno Nicolao Oborski Episcopo Generali Cracoviensi in tempora ab anno 1663 ad a. 1665 expedita (...) per me Alexandrum Matthiam Rudzki (...), к. 205, AМKr, AV 8.
• Rejestr poborowy wojewodztwa krakowskiego 1680, oprać. E. Trzyna, S. Żyga, Wrocław 1959, s. 86.
• Visitatione Archidiaconatus Cracoviensis per Illustriss, et Reverend. Dnum Michaelom de Magna Kunice Kunicki Episc. Arsioc. Suffraganeum et Archidiaconus pro tum Cracoviensi Inscriptis per acta 1727, AМKr, AV Cap 61, s. 1197-1207;
• Visitat ione A rchidiaconatus Cracoviensi per Illustriss, et Reverend. D-num Andreae Stanislai Kostka Comitis in Załuskie Załuski, Episcopi Crac. Ducis Severiae, anno Domini 1748, AV 29.
• J. Gadomski, Gotyckie malarstwo tablicowe. Małopolska 1500-1540, Warszawa-Krakow 1995, s. 28, 38.
• Wykaz przedmiotow zabytkowych w kościele w Niegowa, 30.04.1926, AP.
• Acta Statuum Ecclesiarum Illustrissimus et Rever. D-num Cajetano Soltyk Episcopi Cracoviensis (...) anno Domini 1773 conscripta, AМKr, AV' 49; ks I . Długosz, jw., s. 65, AP.
• F. Kopkowicz, Ciesielstwo polskie, Warszawa 1958, s. 121.
• S. Świerzyński, Spis obrazow przeze mnie malowanych..., rkps, Biblioteka Narodowa, akc. 12177, k.19V;
• S. Schurr-Peplowski, Krwawa karta. Opowieść z przeszłości Galicji, Lwow 1896, s. 107-108.
• Ks. J. Popławski, Polowanie na szlachtę i księży. Pamiętnik skreślony dla członkow swoiey familii w roku 1857,, rkps, archiwum Muzeum Etnograficznego w Krakowie, zbiory Seweryna Udzieli, sygn. II 1343, odpis z 1899 r., s. 41-61, oryginał w Archiwum Nauki PAN-PAU w Krakowie.
• Dr A. Oleś, wojewodzki konserwator zabytkow w Krakowie od 1929 r., teczka Niegowić, archiwum MWKZ.
• Protokoł Komisji Konserwatorskiej odbytej w dniu 5.09. 1947 r. w sprawie wyboru miejsca pod nowy kościoł parafialny w Niegowici, mpis, teczka Niegowić, archiwum MWKZ.
• Pismo z 18.12.1947 r., podpis starosty bocheńskiego (nieczytelny), teczka Niegowić, archiwum MWKZ.
• Katalog Pomiarow Zabytkow Architektury i Budownictwa, „Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytkow”, seria A, 111, Warszawa 1967, s. 347;
• Ks. I . Skupień i ks. M. Guśpiel, Kronika Parafii (od 25.05.1976 r.), archiwum parafii w Mętkowie.
• http://panoramy/metkow.kosciol.
• Katalog Zabytkow Sztuki..., jw., s. 10; J.Z. Łoziński, A./Miłobędzki, Atlas zabytkow architektury w Polsce, Warszawa 1967, s. 114.
• J. Cielecki, Wikary z Niegowici ks. K. Wojtyła, Częstochowa 1996.
• K. Wojtyła, Dar i tajemnica, Krakow 1996.
• A. Bujak, M. Rożek, Karol Wojtyła, Wrocław 1997, s. 68.
• M. Kornecki, Przeniesienie kościoła św. Wojciecha i Stanisława z Cmołasu do Poręb Dymarskich, „Curenda” 1988, nr 7-9, s. 3.34-342;
• M. Kroll, Sądecki Park Etnograficzny, Nowy Sącz 2003, s. 31.
• http://www.malopolskie.pl/kulturа/i nformacje/?id=4546
• http://forum.gkw24.pl/viewtopic.php?
• M. Kornecki, Drewniane kościoły w Polsce i ich zagrożenia, [w:J Zabytkowe budowle drewniane i stolarka architektoniczna wobec wspołczesnych zagrożeń, Toruń 2005, s. 18.
• http://parafiakombornia/starykosciol.aspx[2010].
• Szlak .Architektury Drewnianej. Małopolska, Krakow 2005, s. 65-66;
• P. Ogrodzki, Nowe możliwości ochrony drewnianej zabudowy przed pożarem, „Ochrona Zabytkow” 2003, nr 1/2, s. 210-218.

Identifiers

ISSN

0029-8247