Zmierzch i noc, czyli o czasoprzestrzennym imaginarium w prozie Włodzimierza Odojewskiego

• Authors: Tomaszewska Wiesława

Title variants

EN

Dusk and night, or on the spatiotemporal imaginarium in Włodzimierz Odojewski’s prose

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

This article presents the problem of space-time constitution analysing realisation of the Katyń theme in narrative prose of the author of Dusk of the world in which dusk and night gain a clearly special consideration. The basis for consideration is a distinction between two meanings of the symbol of Hegelian owl: as noctua is a bird of night and darkness, while as nycticorax is the one that sees clearly at night. These two meanings organise the way of representing the world in this prose which is closer to the first or the second meaning of the symbol. Dusk and night gain a triple interpretation: the existential one, the epistemic one, and the moral one. The specificity of Odojewski’s historiographical prose consists in the primacy of imagination, textual creation, and realism of the narrative form.

Keywords

PL

Włodzimierz Odojowski; Józef Czapski; podmiot historii; historiografia; metafizyka w prozie; zło w literaturze; tajemnica istnieia; kontinuum w narracji; świadomość; fantazmat

EN

Vladimir Odoevsky; Jozef Czapski; the subject of history; historiography; metaphysics in prose; evil in literature; the enigma of being; space-time continuum in narrative; indirect interior monologue; consciousness; phantasm

• Publisher: Uniwersytet Bielsko-Bialski
• Journal: Świat i Słowo
• Year: 2013
• Volume: 11
• Issue: 2(21)
• Pages: 147-160

Dates

published

2013-10

Contributors

author

Tomaszewska Wiesława

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Dewajtis 5, Warszawa

References

• Banfield Ann, Styl narracyjny a gramatyka mowy niezależnej i zależnej, tłum. Przemysław Czapliński, „Pamiętnik Literacki” 1990, z. 4.
• Blandzi Seweryn (2013), Między aletejologią Parmenidesa a ontologią Filona. Rekonstrukcyjne studium historyczno-genetyczne, Warszawa.
• Bolecki Włodzimierz (1999), Polowanie na postmodernistów (w Polsce) i inne szkice, Kraków.
• Czapski Józef (2005), Rozproszone. Teksty z lat 1925-1988, oprac. Paweł Kądziela, Warszawa.
• Forstner Dorothea (2001), Świat symboliki chrześcijańskiej. Leksykon, tłum. i red. Wanda Zakrzewska i in., Warszawa.
• Janion Maria (1976), Wojna i forma [w:] Literatura wobec wojny i okupacji. Studia, red. Michał Głowiński, Janusz Sławiński, Wrocław.
• Kobielus Stanisław (2002), Bestiarium chrześcijańskie. Zwierzęta w symbolice i interpretacji. Starożytność i średniowiecze, Warszawa.
• Krąpiec Mieczysław A. (1962), Dlaczego zło. Rozważania filozoficzne, Kraków.
• Krąpiec Mieczysław A., Maryniarczyk Andrzej (2002), Rozmowy o metafizyce, Lublin.
• Kundera Milan (2004), Sztuka powieści. Esej, tłum. Marek Bieńczyk, Warszawa.
• Odojewski Włodzimierz (1959a), Miejsca nawiedzone, [Łódź].
• Odojewski Włodzimierz (1969b), „Zasypie wszystko, zawieje…”, „Twórczość”, nr 6.
• Odojewski Włodzimierz (1984c), Zabezpieczanie śladów, Paryż.
• Odojewski Włodzimierz (2003d), Milczący, niepokonani Opowieść katyńska, Warszawa.
• Odojewski Włodzimierz (2008e), Zasypie wszystko, zawieje…, Warszawa.
• Pascal Blaise (1977), Myśli, tłum. Tadeusz Żeleński (Boy), Warszawa.
• Pàttaro Germano (1988), Pojmowanie czasu w chrześcijaństwie, tłum. Bogdan Chwedeńczuk, w: Czas w kulturze, tłum. Bogdan Chwedeńczuk i in., red. Andrzej Zajączkowski, Warszawa.
• Rabizo-Birek Magdalena (2002), Między mitem a historią. Twórczość Włodzimierza Odojewskiego, Warszawa.
• Starobinski Jean, Wskazówki do historii pojęcia wyobraźni, tłum. Władysław Kwiatkowski, „Pamiętnik Literacki” 1972, z. 4.
• Stępień Antoni B. (1964), Wprowadzenie do metafizyki, Kraków.
• Stoff Andrzej (2003), Temat utworu literackiego [w:] Z teorii dzieła literackiego, red. Andrzej Stoff, Marzenna Cyzman, Toruń.
• Tabakowska Elżbieta (2001), „Natężenie świadomości”. O związkach poezji z gramatyką [w:] Semantyka tekstu artystycznego, red. Anna Pajdzińska, Ryszard Tokarski, Lublin.
• Tomaszewska Wiesława (2011), Metafizyczne i religijne. Problem subtematu w dziele literackim na przykładzie prozy fabularnej Włodzimierza Odojewskiego, Warszawa.
• Urbanowski Maciej (2007), Dezerterzy i żołnierze. Szkice o literaturze polskiej 1991-2006, Kraków.
• Weber Jean-Paul (1974), Obszary tematyczne, tłum. Wojciech Karpiński [w:] Antologia współczesnej krytyki literackiej we Francji, oprac. Wojciech Karpiński, Warszawa.
• Ziomek Jerzy (1994), Prace ostatnie. Literatura i nauka o literaturze, red. Janina Abramowska, Warszawa.

Identifiers

ISSN

1731-3317