Wykorzystanie autobiograficznego wywiadu narracyjnego w badaniach nad konstruowaniem obrazu przeszłości w biografii. Na przykładzie socjologicznego porównania narracji na temat życia w PRL i NRD.

• Authors: Kaja Kaźmierska , Fritz Schütze

Title variants

EN

Application of Biographical Analysis in Research on Constructing the Image of the Past in the Biography. Based on an Example of Sociological Comparison of Narratives in The People’s Republic of Poland and the German Democratic Republic

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu jest pokazanie możliwości zastosowania badań biograficznych, a ściślej wywiadu autobiograficzno-narracyjnego, w badaniach nad biograficznym i społecznym obrazem przeszłości. Zostanie to ukazane na konkretnym przykładzie projektu badawczego. Przy czym nie są tu prezentowane ani przebieg, ani wyniki badań, ale założenia teoretyczne i metodologiczne, które umożliwiły konceptualizację problematyki i zarysowanie wstępnych ram interpretacyjnych związanych z projektem badania konkretnych zjawisk i procesów społecznych. Autorzy chcą w ten sposób pokazać możliwość wykorzystania badań biograficznych, które w tej perspektywie nie są jedynie metodą gromadzenia i analizy materiałów empirycznych, ale wyznaczają określony sposób myślenia o interesującej autorów problematyce. Celem projektu jest zbadanie polskiego i niemieckiego doświadczenia socjalizmu obejmującego lata 1945–1989.

EN

The paper shows how to apply biographical research, strictly speaking autobiographical narrative interview, in research on the past. The problem is analyzed in relation to a particular research project. The aim of the paper is neither to present the project as such nor to discuss its results but to show methodological and theoretical assumptions which enabled to conceptualized problems and design initial frames of interpretation related to specific social processes and phenomena. The authors want to show that in this perspective biographical research is not only the method of collecting and analyzing empirical data but it also designs a specific way of thinking about problems under the study. The aim of the Polish-German project was to analyze memory and biographical experiences of people born between 1945-55 in The People’s Republic of Poland and the German Democratic Republic.

Keywords

PL

badania biograficzne; autobiograficzny wywiad narracyjny; społeczno-historyczna epoka socjalizmu

EN

biographical research; autobiographical narrative interview; socio-historical epoch of socialism

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2013
• Volume: 9
• Issue: 4
• Pages: 122-139

Contributors

author

Kaja Kaźmierska

• Katedra Socjologii Kultury, Instytut Socjologii, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny UŁ, ul Rewolucji 1905 r. nr 41, 90-214 Łódź

author

Fritz Schütze

• Institut für Soziologie, Otto-von-Guericke-Universität, Postfach 41 20, 39016 Magdeburg, Germany

References

• Alheit Peter, Bast-Haider Kerstin, Drauschke Petra (2004) Die zögernde Ankunft im Westen. Biographien und Mentalitäten in Ostdeutschland. Frankfurt und New York: Campus.
• Assmann Jan (2008) Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych. Warszawa: Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego.
• Czyżewski Marek, Andrzej Piotrowski, Alicja Rokuszewska-Pawełek, red. (1996) Biografia i tożsamość narodowa. Łódź: Katedra Socjologii Kultury UŁ.
• Fabel-Lamla (2004) Professionalisierungspfade ostdeutscher Lehrer. Biographische Verläufe und Professionalisierung im doppelten Modernisierungsprozess. Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften.
• Ettrich Frank (1999) Historische Kontingenz und Zusammenbruchsdynamik, „Berliner Journal für Soziologie”, Jg. 9, s. 339–360.
• Filipkowski Piotr (2010) Historia mówiona i wojna. Doświadczenie obozu koncentracyjnego w perspektywie narracji biograficznych. Wrocław: Monografie FNP.
• Garfinkel Harold (1967) Studies in Ethnomethodologie. Prentice Hall: Englewood Cliffs: 1967.
• Geulen Dieter (1998) Politische Sozialisation in der DDR. Autobiographische Gruppengespräche mit Angehörigen der Intelligenz. Opladen.
• Grupińska Anka, Joanna Wawrzyniak (2011) Buntownicy. Polskie lata 70. i 80. Warszawa: Świat Książki.
• Huinin Johannes i. in (1995) Kollektiv und Eigensinn. Lebensverläufe in der DDR und danach. Berlin.
• Kaźmierska Kaja (2008) Biografia i pamięć. Na przykładzie pokoleniowego doświadczenia ocalonych z Zagłady. Kraków: Wyd. Nomos.
• Kaźmierska Kaja (1999) Doświadczenia wojenne Polaków a kształtowanie tożsamości etnicznej. Analiza narracji kresowych. Warszawa: Wyd. IFiS PAN.
• Kondratowicz Ewa (2001) Szminka na sztandarze: kobiety Solidarności 1980–1989. Warszawa: Sic!.
• Kończal Kornelia, Joanna Wawrzyniak (2011) Polskie badania pamięcioznawcze: tradycje, koncepcje, (nie)ciągłości. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4, s. 11–63.
• Maaz Hans-Joachim (1990) Der Gefühlsstau. Ein Psychogramm der DDR. Berlin: Argon.
• Meuschel Siegrid (1992) Legitimation und Parteiherrschaft in der DDR. Zum Paradox von Stabilität und Revolution in der DDR 1945–1989. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
• Kwiatkowski Piotr i in., red. (2010) Między codziennością a wielką historią. Druga wojna światowa w pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego. Warszawa: Scholar.
• Mielczarek Adam (2013) „Wojna interpretacji. Lata osiemdziesiąte XX wieku i upadek komunizmu w świadomości potocznej Polaków“ [dostęp 29 kwietnia 2013 r.]. Dostępny w Internecie ‹www.is.uw.edu.pl/pl/2013/05/seminarium-instytutu-socjologii›.
• Mrozowicki Adam (2011) Coping with Social Change. Leuven: Leuven University Press.
• Mrozowicki Adam (2012) Tożsamości biograficzne zakładowych działaczy związkowych a rewitalizacja związków zawodowych w Europie-Środkowo-Wschodniej. „Folia Sociologica”, nr 41, s. 215–236.
• Mucha Janusz, Keen Mike, red. (2006) Autobiografie czasu transformacji.. Warszawa: IFiS PAN.
• Nagel Ulrike, Teipen Christina, Velez Andrea (2005) Die Macht der Verhältnisse und die Stärke des Subjekts. Eine Studie über ostdeutsche Manager vor und nach 1989. Zugleich eine biographietheoretische Erklärung für die Stabilität und Instabilität der DDR. „ZBBS“, 6. Jg., H. 2, s. 269–294.
• Pollack Detlef (1990) Das Ende einer Organisationsgesellschaft – Systemtheoretische Überlegungen zum gesellschaftlichen Umbruch in der DDR. „Zeitschrift für Soziologie“ Jg. 19, s. 292–307.
• Radebold Hartmut (2000) Abwesende Väter und Kriegskindheit.weltkrieg und deren Göttingen: Vandehoeck und Ruprecht. Göttingen: Vandenhoeck und Ruprecht.
• Radebold Hartmut (2004) Abwesende Väter und Kriegskindheit. Fortbestehende Folgen in Psychoanalysen. Göttingen: Vandenhoeck und Ruprecht.
• Rokuszewska-Pawełek Alicja (2000) Chaos i przymus. Trajektorie wojenne Polaków – analiza biograficzna. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
• Rosenthal Gabriele (1987) “Wenn alles in Scherben fällt...”. Von Leben und Sinnwelt der Kriegsgeneration. Opladen: Leske und Budrich.
• Sackmann Reinhold, Weymann Ansgar, Wingens Matthias (2000) Die Generation der Wende. Berufs- und Lebensverläufe im sozialen Wandel. Wiesbaden: Westdeutscher Verlag.
• Schütz Alfred (1985) Światły obywatel. Esej o społecznym zróżnicowaniu wiedzy.. „Literatura na świecie” nr 2, s. 269–284.
• Schütze Fritz (2005) Eine sehr persönlich generalisierte Sicht auf qualitative Sozialforschung. „ZBBS”, Jg. 6, s. 211–248.
• Schütze Fritz (1981) Prozeßstrukturen des Lebensablaufs, [in] Matthes, J. et al. [red.] Biographie in handlungswissenschaftlicher Perspektive. Kolloquium am sozialwissenschaftlichen Forschungszentrum der Universität Erlangen-Nürnberg. Nürnberg: Verlag der Nürnberger Forschungsvereinigung, , s. 67-156.
• Schütze Fritz (1989) Kollektive Verlaufskurve oder Kollektiver Wandlungsprozess. Dimensionen des Vergleichs von Kriegserfahrungen amerikanischer und deutscher Soldaten im Zweiten Weltkrieg. „Bios”, H. X, s. 31–109.
• Schütze Fritz (1992) Pressure and Guilt: War Experiences of a Young German Soldier and their Biographical Implications. „International Sociology”, part 1 vol. 7, no. 2, s. 187–208, part two vol. 7, no. 3, s. 347–367.
• Schütze Fritz (2007) Biography Analysis on the Empirical Base of Autobiographical Narratives: How to Analyse Autobiobiographical Narrative Interviews. „European Studies on Inequalities and Social Cohesion”, part one no. 1/2, s. 153–242, part two no 3/4, s. 5–77.
• Świda-Zięba Hanna (1995) Wartości egzystencjalne młodzieży lat dziewięćdziesiątych. Warszawa.
• Świda-Zięba Hanna (2003) Urwany lot. Pokolenie inteligenckiej młodzieży powojennej w świetle listów i pamiętników z lat 1945–1948. Kraków.
• Świda-Zięba Hanna (2011) Młodzież PRL. Portrety pokoleń w kontekście historii. Warszawa: Wydawnictwo Literackie.
• Torańska Teresa (1994). My. Warszawa: Most.
• Świda-Zięba Hanna (2004) Oni. Warszawa: Iskry.
• Świda-Zięba Hanna (2006) Byli Warszawa: Świat Książki.
• Völter Bettina (2002) Judentum und Kommunismus. Deutsche Familiengeschichten in drei Generationen. Opladen: Leske und Budrich.
• Wolf Jürgen (2009) Biografische Erinnerung und kollektives Gedächtnis. Die DDR in der Erinnerung von Angehörigen der Geburtsjahrgänge um 1980 [w:] Stephan Annegret, Sascha Möbius, Hrsg., Erinnern. Forschung, Bildung und die gesellschaftliche Auseinandersetzung mit politischer Verfolgung in der SBZ/DDR. Berlin: Metropol Verlag, s. 105–123.
• Bömelburg Hans-Jürgen, Stössinger Renate, Traba Robert, red. (2001) Wypędzeni ze Wschodu. Wspomnienia Polaków i Niemców. Olsztyn: Borussia.