Obywatel w państwie. Normatywna autonomia i roszczeniowy pragmatyzm

• Authors: Tomasz Masłyk

Title variants

EN

The citizen in the state. Normative autonomy and welfare state mentality

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł koncentruje się na dwóch zagadnieniach dotyczących funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego. W pierwszym kroku podjęto próbę pomiaru stopnia partycypacji obywatelskiej Polaków w jej zinstytucjonalizowanej i spontanicznej formie z uwzględnieniem wpływu zmiennych demograficzno-społecznych na skalę tego zaangażowania. Działalność sformalizowaną analizowano w odniesieniu do uczestnictwa w stowarzyszeniach sportowych, kulturalnych, religijnych i realizujących cele wspólnot lokalnych, natomiast w działalności niesformalizowanej dokonano rozróżnienia na inicjatywę lokalną i sąsiedzką. Istotne w tym punkcie było również wskazanie zależności pomiędzy aktywnością stowarzyszeniową a inicjatywami podejmowanymi spontanicznie. W kroku drugim skonfrontowano postawy osób zaangażowanych i niezaangażowanych obywatelsko (stowarzyszeniowo i spontanicznie) wobec socjalno-redystrybucyjnych funkcji państwa realizowanych przez rząd. Dopełnieniem tego wątku było porównanie osób aktywnych i biernych pod względem poziomu satysfakcji instytucjonalnej uwzględniającej ocenę gospodarki, rządu, demokracji, edukacji i służby zdrowia oraz poziomu zaufania instytucjonalnego względem parlamentu, systemu prawnego, policji, polityków i partii politycznych. Analizę empiryczną przeprowadzono w oparciu o dane Polskiego Generalnego Sondażu Społecznego z roku 2008 i Europejskiego Sondażu Społecznego z roku 2010.

EN

The article focuses on two issues relating to civil society. The first step is an attempt to measure the degree of civic participation of Poles in its institutionalized and spontaneous form including the impact of socio-demographic variables on the scale of this commitment. Formalized activities were analyzed in relation to participation in sports associations, cultural, religious, and pursue the objectives of local communities, while the activities of non-formal distinction is made on the initiative of local and neighborhood. Important at this point was also measured the correlation between association activity and spontaneous initiatives. In step two contrasted attitudes of those involved and uninvolved civic participation (association and spontaneous) to social and redistributive functions of the state carried out by the government. Complementing this thread was a comparison of active and passive in terms of institutional satisfaction includes the assessment of the economy, government, democracy, education and health services and the level of institutional trust in the parliament, the legal system, police, politicians and political parties. Empirical analysis was based on the Polish General Social Survey (2008) and European Social Survey (2010).

Keywords

PL

społeczeństwo obywatelskie; aktywność obywatelska; satysfakcja instytucjonalna; zaufanie instytucjonalne; postawa roszczeniowa

EN

civil society; civic activity; institutional satisfaction; institutional trust; welfare state mentality

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2013
• Volume: 62
• Issue: 4
• Pages: 67 -94

Dates

published

2013

Contributors

author

Tomasz Masłyk

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

References

• Barber B., [1999], The Discourse of Civility,, [w:] S. L. Elkin, K. E. Soltan, red., Citizen Competence and Democratic Institutions, Penssylvania: Pennsylvania State University Press.
• Bellah R.N., [2001], Wspólnota właściwie pojęta. W obronie demokratycznego komunitaryzmu, „Magazyn Obywatel”, nr 3, dostępny w: <http://www.obywatel.org.pl/index.php?module=subjects&func=viewpage&pageid=81>.
• Bokajło W., [2001], Społeczeństwo obywatelskie: sfera publiczna jako problem teorii demokracji,, [w:] W. Bokajło, K. Dziubka (red.), Społeczeństwo obywatelskie, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Bourdieu P., [1986], The Forms of Capital,, [w:] J.G. Richardson , red., Handbook of Theory and Research in the Sociology od Education, New York: Greenwald Press.
• CBOS, [styczeń 2006], Stan społeczeństwa obywatelskiego w latach 1998-2006, Komunikat z badań, Warszawa.
• CBOS, [luty 2010], Aktywność Polaków w organizacjach obywatelskich w latach 1998-2010, Komunikat z badań, Warszawa.
• CBOS, [luty 2012], Aktywność społeczna w organizacjach obywatelskich, Komunikat z badań, Warszawa.
• Cichomski B., Jerzyński T., Zieliński M., [2009], Polskie Generalne Sondaże Społeczne: skumulowany komputerowy zbiór danych 1992–2008, Instytut Studiów Społecznych, Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
• Cohen J.L., [1998], Interpreting the Notion of Civil Society,, [w:] M.Walzer (red.), Toward a Global Civil Society, Providence: Berghahn Books.
• Cohen J. L., Arato A., [1993], Civil Society and Political Theory, Cambridge, Mass: MIT Press.
• Cohen J.L., Arato A., [1997], Społeczeństwo obywatelskie a teoria społeczna,, w:, J. Szacki (red.), Ani książę, ani kupiec, Obywatel, Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Coleman J.S., [1988], Social Capital in the Creation of Human Capital, „American Journal of Sociology”, vol. 94.
• Dziubka K.[1998], Społeczeństwo obywatelskie: wybrane aspekty ewolucji pojęcia,, [w:] A.W. Jabłoński L. Sobkowiak (red.), Studia z teorii polityki, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, tom II.
• Etzioni A., [1996], A Moderate Communitarian Proposal, „Political Theory”, vol. 24, no. 2. European Social Survey Round 5 Data, 2010, Data file edition 1.0., Norwegian Social Science Data Services, Norway - Data Archive and distributor of ESS data.
• Friedman M., Friedman R., [1994], Wolny wybór, Sosnowiec: Wydawnictwo PANTA.
• Gliński P., [2006], Trzeci sektor w Polsce. Dylematy aktywności,, w:, M. Nowak, M. Nowosielski, red., Czy społeczny bezruch? O społeczeństwie obywatelskim i aktywności we współczesnej Polsce, Poznań: Instytut Zachodni.
• Granovetter M.,[1973], The Strength of Weak Ties, „American Journal of Sociology”, vol. 78.
• Gray J.[1997], Od postkomunizmu do społeczeństwa obywatelskiego: powrót historii i zmierzch zachodniego modelu,, w:, J. Szacki, red., Ani książę, ani kupiec: obywatel, Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Hall J.A.[2000, Reflections on the Making of Civility in Society,, in:, F. Trentmann, red., Paradoxes of Civil Society: New Perspectives on Modern German and British History, New York: Berghahn Books.
• Keane J.[1988], Democracy and Civil Society, London: Verso.
• Kolarska-Bobińska L., [1997], Konsolidacja demokracji w Polsce,, w:, L. Kolarska-Bobińska, R. Markowski (red.), Prognozy i wybory. Polska demokracja ’95, Warszawa: ISP PAN.
• Kurczewska J., Staszyńska K., Bojar H., [1993], Blokady społeczeństwa obywatelskiego: czyli słabe społeczeństwo obywatelskie i słabe państwo,, w:, A. Rychard, M. Fedorowicz, red., Społeczeństwo w transformacji. Ekspertyzy i Studia, Warszawa: IFIS PAN.
• Lin N., [2001], Social Capital: A Theory of Social Structure and Action, Cambridge: Cambridge University Press.
• Linz J.J., Stepan A., [1996], Problem of Democratic Transition and Consolidation. Southern Europe, South America, and Post-Communist Europe, Baltimore-London: John Hopkins University Press.
• MacIntyre A., [1994], After Virtue, University of Notre Dame Press: Notre Dame.
• Marody M., [1991], System realnego socjalizmu w jednostkach,, [w:] M. Marody, red., Co nam zostało z tych lat? Społeczeństwo polskie u progu zmiany systemowej, Londyn: Aneks.
• Marody M., [1999], Od społeczeństwa drugiego obiegu do społeczeństwa obywatelskiego, „Studia Socjologiczne”, nr 4.
• Masłyk T., [2010], Obywatel w społeczeństwie informacyjnym. Teoria i praktyka, Kraków: Wydawnictwo NOMOS.
• Nozick R., [1974], Anarchy, State, and Utopia, New York: Basic Books.
• Ogrodziński P., [1991], Pięć tekstów o społeczeństwie obywatelskim, Warszawa: PWN.
• Perez-Diaz V.M., [1996], Powrót społeczeństwa obywatelskiego w Hiszpanii, Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Pietrzyk-Reeves D., [2004], Idea społeczeństwa obywatelskiego. Współczesna debata i jej źródła, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Portes A., Sensenbrenner J., [1993], Embeddedness and immigration: Notes on the social determinants of economic action, „American Journal of Sociology”, vol. 98, no. 6.
• Putnam R.D., [1995], Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, Kraków–Warszawa: Wydawnictwo Znak, Fundacja im. S. Batorego.
• Rawls J., [1995], Teoria sprawiedliwości, Warszawa: PWN.
• Schmitter P.C., [1997], Civil Society East and West,, w:, L. Diamond, M.F. Plattner, Y. Chu, H. Tien, red., Consolidating the Third Wave Democracies. Themes and Perspectives, Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
• Shils E., [1994], Co to jest społeczeństwo obywatelskie?,, w:, K. Michalski, oprac., Europa i społeczeństwo obywatelskie. Rozmowy w Castel Gandolfo, Kraków–Warszawa: Wydawnictwo Znak, Fundacja im. S. Batorego.
• Szacki J.,[1997], Wstęp. Powrót idei społeczeństwa obywatelskiego,, w:, J. Szacki, red., Ani książę, ani kupiec: Obywatel, Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Sztompka P., [1992], Dylematy wielkiej transformacji a szanse socjotechniki, Warszawa: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, zeszyt 1.
• Sztompka P., [2007], Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Kraków: Wydawnictwo Znak.
• van Oorschot W., Arts W., [2005], The social capital of European welfare states: the crowding out hypothesis revisited, „Journal of European Social Policy”, vol. 15, no. 1.
• von Hayek F.A., [2004], Zgubna pycha rozumu. O błędach socjalizmu, Wydawnictwo ARCANA.
• Walzer M., [1998], Toward a Global Civil Society, Providence: Berghahn Books.
• Walzer M., [2006], Polityka i namiętność. O bardziej egalitarny liberalizm, Warszawa: MUZA.
• White G., [2003], Civil Society, Democratization and Development: Clearing the Analytical Ground,, w:, P. Burnell, P. Calvert (red.), Civil Society in Democratization, London: Frank Cass Publishers.
• Wnuk-Lipiński E., [2005], Socjologia życia publicznego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Wódz J., [2005], Aktywność społeczna na poziomie lokalnym – samorząd lokalny a polityka,, w:, A. Gawkowska, P. Gliński, A. Kościański (red.), Teorie wspólnotowe a praktyka społeczna. Obywatelskość. Polityka. Lokalność, Warszawa: IFiS PAN.
• Wolfe A., [1989]. Whose Keeper? Social Science and Moral Obligation, Berkeley: University of California Press.
• Woolcock M., [2001], The Place of Social Capital in Understanding Social and Economic Outcomes, „Isuma: Canadian Journal of Policy Research”, vol. 2, issue 1.

Identifiers

ISSN

033-2356