The sersera of the guembri: anthropological approach to the device in the context of Gnawa diasporas in Brussels and Morocco

• Authors: Martina Hanáková , Itzana Dobbelaere , Hélène Sechehaye

Title variants

PL

Sersera guembri. Antropologiczne podejście do instrumentu w kontekście diaspory Gnawa w Brukseli i Maroku

• Conference: Council of Scientific Student's Organisations of the Jagiellonian University
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

In Gnawa music, the three-stringed lute called guembri plays a central role. According to Sum (2012, p. 52), “the guembri attracts the mluk (supernatural entities summoned in gnawa ceremonies) by sounding their musical identities, effectively sounding their names (...), (as well as) calling on the adept (...). Upon arrival of the spirit, the guembri, as the adept, becomes possessed.” The guembri is equipped with a detachable idiophone consisting of metal loops or rings fixed around the edges of a metal sheet, inserted into the neck. This device, called the sersera, is mostly audible during solo moments. It has been often noticed, or briefly described (Baldassarre 1999), but never analyzed in detail. However, it seems important for us to include the sersera in the analysis of the status, meaning and roles of the guembri timbre. Taking it into consideration will provide a new approach leading to better understanding of many facets of the instrument, including its cultural value. The sersera was used before and it is still made and carried by musicians, but nowadays it is barely employed either in Morocco or in Belgium. Through confrontation of the acoustical analysis and the information found in literature with the musicians’ experience, this paper tries to find the reasons of this obsolescence.

PL

W muzyce Gnawa główną rolę odgrywa trzystrunowa lutnia zwana guembri. Według Sum (2012, s. 52) „guembri przyciąga mluki [byty nadprzyrodzone przywoływane w trakcie rytuałów Gnawa] przez wybrzmiewanie ich muzycznych tożsamości, skuteczne oddawanie ich imion za pomocą dźwięków (…) [jak również] wzywanie adepta. Wraz z przybyciem ducha guembri jako adept zostaje opętane”. Instrument ten jest wyposażony w zdejmowany idiofon składający się z metalowych kółek (pierścieni) nawiniętych na brzegi wprowadzonej do szyjki metalowej płytki. Ten element – sersera – najwyraźniej można usłyszeć w partiach solowych. Często znajduje się wzmianki na jego temat, został on również zwięźle opisany (Baldassarre 1999), lecz nigdy nie zbadano go szczegółowo. Tymczasem dla autorów niniejszego tekstu istotne wydaje się uwzględnienie sersery w analizie jej statusu, znaczenia oraz roli tembru guembri. Rozważenie tego elementu sprawi, że możliwe będzie spojrzenie na problem w nowy sposób, który pozwoli na lepsze zrozumienie wielu kwestii dotyczących instrumentu, włączając w to jego walor kulturowy. Sersera była w użyciu już wcześniej i nadal jest wytwarzana oraz wykorzystywana przez muzyków, lecz obecnie jej zastosowanie zarówno w Maroku, jak i w Belgii jest znikome. W niniejszym artykule dokonana zostanie próba odkrycia przyczyny tego spadku popularności poprzez konfrontację analizy audytywnej i informacji znalezionych w literaturze z doświadczeniem muzyków.

Keywords

EN

sersera; guembri; Gnawa; Brussels; Morocco; amplification

PL

sersera; guembri; Gnawa; Bruksela; Maroko; amplifikacja

• Publisher: Uniwersytet Jagielloński. Koło Naukowe Studentów Muzykologii UJ
• Journal: Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ
• Year: 2016
• Issue: 3(30)
• Pages: 7-27

Dates

online

2016-07-01

Contributors

author

Martina Hanáková

• Masaryk University (Brno)

author

Itzana Dobbelaere

• Université Libre de Bruxelles

author

Hélène Sechehaye

• Jean Monnet University

References

• Baldassarre A., Musique et danse des Gnawa. La lila/derdeba comme hypertexte, in: Chlyeh Abdelhafid (ed.), L’Univers des Gnaoua, Casablanca 1999.
• Becker C., Hunter, Sufis, Soldiers, and Minstrels. The Diaspora Aesthetics of the Moroccan Gnawa, “RES: Anthropology and Aesthetics” 2011, No. 59–60.
• Charry E., Plucked Lutes in West Africa: an Historical Overview, “The Galpin Society Journal” 1996, Vol. 49.
• Charry E., Mande Music, Chicago 2000.
• Claisse P., Les Gnawa marocains de tradition loyaliste, Paris 2003.
• During J., Hand Made. Pour une anthropologie du geste musical, “Cahiers d’ethnomusicologie” 2001, Vol. 14.
• El Hamel Ch., Constructing a Diasporic Identity: Tracing the Origins of the Gnawa Spiritual Group in Morocco, “The Journal of African History” 2008, Vol. 49, No. 2.
• Farmer H. G., A North African Folk Instrument, “Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland” 1928, Vol. 1.
• Hornbostel E., Sachs C., Classification of Musical Instruments, Trans. Anthony Baines and Klaus P. Wachsmann, “The Galpin Society Journal” 1961, Vol. 14 (Translation of: Systematik der Musikinstrumente: Ein Versuch, “Zeitschrift für Ethnologie” 1914, Vol. 46, pp. 553–590).
• Isaksson B., Transcription in written Arabic, Uppsala University, [online] http://www.lingfil.uu.se/digitalAssets/168/168451_3transcription-of-arabicen.pdf [accessed: 04.05.2015].
• Kapchan D., Traveling spirit masters. Moroccan Gnawa trance and music in the global marketplace, Middletown 2007.
• Lapassade G., Les Gnaoua d’Essaouia: Les rites de possession des anciens esclaves noirs au Maghreb, hier et aujourd’hui, “L’homme et la société”, 1976, Vol. 39–40 “Tiers-Monde économie politique et culture”.
• Lesage J.-M., “Gnawa”, Encyclopedie berbere, Vol. 21 “Gland – Hadjarien”, Aix-en-Provence, Edisud 1999.
• Majdouli Z., Trajectoires des musiciens Gnawa: Approche ethnographique des ceremonies domestiques et des festivals de musique du monde, Paris 2007.
• Métalsi M., Les musiques traditionnelles et la scene: l’exemple des Gnaoua, in: Chlyeh A. (ed.), L’Univers des Gnaoua, Casablanca 1999.
• Pâques V., La Religion des esclaves: recherches sur la confrerie marocaine des Gnawa, Bergamo 1991.
• Pouchelon J., Entre deux mondes: Redefinitions contemporaines du statut de Gnawi, “Cahiers d’ethnomusicologie” 2012, No. 25.
• Ramnarine Tina K., Musical Performance in the Diaspora: Introduction, “Ethnomusicology Forum” 2007, Vol. 16, No. 1.
• Sechehaye H., Weisser S., Les Musiciens gnawa a Bruxelles: une reconfiguration culturelle, "Brussels Studies" 2015, Vol. 90, [online] http://www.brusselsstudies.be/medias/publications/BruS90FR.pdf [accessed: 23.09.2015].
• Stone Ruth M., Music in West Africa, New York and Oxford 2005.
• Sum M., Music of the Gnawa of Morocco: Evolving Spaces and Times, PhD in Music, University of British Columbia, 2012.
• Surugue B., Contribution a l’etude de la musique sacree Zarma Songhay (Republique du Niger), Niamey 1972.
• Turino T., Are We Global Yet? Globalist Discourse, Cultural Formations and the study of Zimbabwean Popular Music, “British Journal of Ethnomusicology” 2003, Vol. 12, No. 2.
• Turino T., Peircean Phenomenology and Musical Experience, Karpa 5.1-5.2, 2012, n. pag, [online] http://www.calstatela.edu/misc/karpa/Karpa5.1/Site%20Folder/turino1.html [accessed: 18.03.2016].
• Weisser S., Quanten M., Rethinking Musical Instruments Classification. Towards a Modular Approach to the Hornbostel-Sachs System, “Yearbook for Traditional Music” 2011, Vol. 43.
• Weisser S., Demolin D., Analyser les timbres gresillants. L’importance d’une approche pluridisciplinaire, to be released.
• Wilson O., The Significance of the Relationship between Afro-American Music and West African Music, “The Black Perspective in Music” 1974, Vol. 2, No. 1.
• Wilson O., The Heterogeneous Sound Ideal in African-American Music, in: Gena Dagel Caponi (éd.), Signifyin(g), Sanctifyin’, and Slam Dunking, Massachusetts 1999.

Identifiers

ISSN

2353-7094