EUROJOS: Eine Darstellung des Potentials von kognitiver Definition anhand der Konzepte ARBEIT und DEMOKRATIE

• Authors: Szulc-Brzozowska Magdalena

Title variants

EN

EUROJOS: A presentation of the potential of the cognitive definition based on the concepts of WORK and DEMOCRACY

• Languages of publication: PL DE EN

Abstracts

EN

The purpose of the paper is to present theoretical and methodological aspects of the research project EUROJOS, which is anchored and developed in Lublin ethnolinguistics. It aims to create the cognitive definition of the selected concepts, regarded as values in the European culture. The cognitive definition is based on 3 types of data: lexicographical sources, surveys and text corpora, with the latest playing a crucial role at profiling the concepts. The methodological criteria are indicated as validated by the description of chosen results from other research papers regarding the concept WORK in some languages and the concept DEMOCRACY in Polish and German. Whereas the study of the concept WORK objects to demonstrate the all-embracing definition of the concept, its universal meaning aspects, the example of DEMOCRACY shows the relevancy of profiling, thus also of the role of public discourse and the media.

Keywords

PL

etnolingwistyka; definicja kognitywna; wartość; języki europejskie

EN

ethnolinguistics; cognitive definition; value; European languages

• Publisher: Instytut Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: tekst i dyskurs - text und diskurs
• Year: 2020
• Issue: 13
• Pages: 123–147

Dates

published

2020-12-

Contributors

author

Szulc-Brzozowska Magdalena

References

• Bartmiński Jerzy (1988): Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji. In: Bartmiński Jerzy (Hrsg.): Konotacja. Lublin, 169–183.
• Bartmiński Jerzy (1989a): Projekt i założenia ogólne słownika aksjologicznego. In: Bartmiński Jerzy, Puzynina Jadwiga (Hrsg.): Język a Kultura. Bd. 2. Wrocław, 293–312.
• Bartmiński Jerzy (1989b): Projekt listy haseł do słownika aksjologicznego. In: Bartmiński Jerzy, Puzynina Jadwiga (Hrsg.): Język a Kultura. Bd. 2. Wrocław, 313–315.
• Bartmiński Jerzy (1990): Punkt widzenia, perspektywa interpretacyjna, językowy obraz świata. In: Bartmiński Jerzy (Hrsg.): Językowy obraz świata. Lublin, 109–127.
• Bartmiński Jerzy (Hrsg.) (1993a): Pojęcie ojczyzny we współczesnych językach europejskich. Lublin. Bartmiński Jerzy (1993b): O profilowaniu pojęć w słowniku etnolingwistycznym. In: Toporov Vladimir N. (Hrsg.): Philologia Slavica. K 70 letiju akademika N. I. Tolstogo. Moskva, 12–19. Bartmiński Jerzy (1993c): O profilowaniu pojęć w słowniku etnolingwistycznym. In: Bartmiński Jerzy (Hrsg.): Profilowanie pojęć. Wybór prac. Lublin, 7–17.
• Bartmiński Jerzy (1993d): O profilowaniu i profilach raz jeszcze. In: Bartmiński Jerzy, Tokarski Ryszard (Hrsg.): O definicjach i definiowaniu. Lublin, 269–275.
• Bartmiński Jerzy (1993e): Polskie rozumienie ojczyzny i jego warianty. In: Bartmiński Jerzy (Hrsg.): Pojęcie ojczyzny we współczesnych językach europejskich. Lublin, 23–48. Bartmiński Jerzy (1996): O „Słowniku stereotypów i symboli ludowych”. In: Bartmiński Jerzy (Hrsg.): Słownik stereotypów i symboli ludowych, Bd. 1: Kosmos. T. 1: Niebo, światła niebieskie, ogień, kamienie. Lublin, 9–34.
• Bartmiński Jerzy (1998a): Zmiany stereotypu Niemca w Polsce. Profile i ich historyczno-kulturowe uwarunkowania. In: Bartmiński Jerzy, Tokarski Ryszard (Hrsg.): Profilowanie w języku i w tekście. Lublin, 225–235.
• Bartmiński Jerzy (1998b): Podstawy lingwistycznych badań nad stereotypem – na przykładzie stereotypu „matki”. In: Anusiewicz Janusz, Bartmiński Jerzy (Hrsg.): Język a Kultura, Bd. 12: Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne, 63–83.
• Bartmiński Jerzy (2001): O językowym obrazie świata Polaków końca XX wieku. In: Dubisz Stanisław, Gajda Stanisław (Hrsg.): Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju. Warszawa, 27–53.
• Bartmiński Jerzy (2003): Miejsce wartości w językowym obrazie świata. In: Bartmiński Jerzy (Hrsg.): Język w kręgu wartości. Lublin, 59–86.
• Bartmiński Jerzy (2004): Etnolingwistyka słowiańska – próba bilansu. In: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury, 16, 9–27.
• Bartmiński Jerzy (2005a): Jazykovoj obraz mira: očerki po ètnolingvistike. Moskva.
• Bartmiński Jerzy (2005b): Cóż to jest prawda? Kryzys wiarygodności słowa we współczesnym dyskursie publicznym. In: Bartmiński Jerzy, Majer-Baranowska Urszula (Hrsg.): Bariery i pomosty w komunikacji językowej. Lublin, 325–346.
• Bartmiński Jerzy (2006): Językowe podstawy obrazu świata. Lublin.
• Bartmiński Jerzy (2008a): Wartości i ich profile medialne. In: Kamińska-Szmaj Irena, Piekot Tomasz, Poprawa Marcin (Hrsg.): Ideologie w słowach i obrazach. Wrocław, 23–29.
• Bartmiński Jerzy (2008b): Polifoniczność tekstu czy podmiotu? Podmiot w dialogu z samym sobą. In: Bartmiński Jerzy, Pajdzińska Anna (Hrsg.): Podmiot w języku i w kulturze. Lublin, 161–183. Bartmiński Jerzy (2008c): Etnolingwistyka, lingwistyka kulturowa, lingwistyka antropologiczna. In: Dąbrowska Anna (Hrsg.): Język a Kultura, Bd. 20, 15–33.
• Bartmiński Jerzy (2009): Aspects of Cognitive Ethnolinguistics. London.
• Bartmiński Jerzy (2010a): Język IV RP, czyli o karierze przecieku. Problem wiarygodności dyskursu publicznego. In: Czerwiński Maciej, Nowak Paweł, Przybylska Renata (Hrsg.): Język IV Rzeczpospolitej. Lublin, 7–31.
• Bartmiński Jerzy (2010b): Pojęcie „językowy obraz świata” i sposoby jego operacjonalizacji. In: Czapliński Przemysław, Legeżyńska Anna, Telicki Marcin (Hrsg.): Jaka antropologia litera- tury jest dzisiaj możliwa? Poznań, 155–178.
• Bartmiński Jerzy (2010c): Jaké hodnoty spoluutvářejí obraz světa Slovanů?. Slovo a Slovestnost Nr 4, 329–339.
• Bartmiński Jerzy (2012): Der Begriff des sprachlichen Weltbildes und die Methoden seiner Operationalisierung. tekst i dyskurs – text und diskurs, 5, 261–289.
• Bartmiński Jerzy (Hrsg.) (2015): Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, Bd. 1: DOM (Hrsg.): Bartmiński Jerzy, Bielińska-Gardziel Iwona, Żywicka Beata, Lublin.
• Bartmiński Jerzy (Hrsg.) (2016): Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, Bd. 3: PRACA (Hrsg.): Bartmiński Jerzy, Brzozowska Małgorzata, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, Lublin.
• Bartmiński Jerzy (Hrsg.) (2017): Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, Bd. 5: HONOR (Hrsg.) Ajdačić Dejan, Sotirov Petar, Lublin.
• Bartmiński Jerzy (Hrsg.) (2018): Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, Bd. 2: EUROPA (Hrsg.): Chlebda Wojciech, Lublin.
• Bartmiński (Hrsg.) (2019): Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, Bd. 4: WOLNOŚĆ (Hrsg.): Abramowicz Maciej, Bartmiński Jerzy, Lublin.
• Bartmiński Jerzy, Bielińska-Gardziel Iwona, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława (2013): Konferencja EUROJOS VI (Warszawa-Lublin, 22–25 XI 2012). Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury, 25, 320–322.
• Bartmiński Jerzy, Bielińska-Gardziel Iwona, Chlebda Wojciech (2016): Raport z realizacji projektu Metody analizy językowego obrazu świata w kontekście badań porównawczych. Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury, 28, 323–326.
• Bartmiński Jerzy, Brzozowska Małgorzata (2016): Koncept PRACY we współczesnej polszczyźnie. In: Bartmiński Jerzy (Hrsg.): Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, Bd. 3. Lublin, 93–128.
• Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech (2008): Jak badać językowo-kulturowy obraz świata Słowian i ich sąsiadów? Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury, 20, 11–27.
• Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech (2013): Problem konceptu bazowego i jego profilowania – na przykładzie stereotypu EUROPY. Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury, 25, 69–95. Bartmiński Jerzy, Mazurkiewicz-Brzozowska Małgorzata (Hrsg.) (1993): Nazwy wartości: studia leksykalno-semantyczne. Bd. 1. Lublin.
• Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska Stanisława (1998): Profile a podmiotowa interpretacja świata. In: Bartmiński Jerzy, Tokarski Ryszard (Hrsg.): Profilowanie w języku i w tekście, 211–224. Bielińska-Gardziel Iwona (2009): O pracach konwersatorium EUROJOS. In: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury, 21, 343–345.
• Bielińska-Gardziel Iwona (2011): Konferencja EUROJOS-V: „Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów”, Lublin, 23–25 września 2010. Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury, 23, 285–290.
• Bielińska-Gardziel Iwona (2014): O pracach konwersatorium EUROJOS (czerwiec 2013–marzec 2014). Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury, 26, 228–230.
• Brzozowska Małgorzata (2006): O przebiegu badań nad zmianami w rozumieniu nazw wartości w latach 1990–2000. In: Bartmiński Jerzy (Hrsg.): Język – wartości – polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych. Lublin, 36–43.
• Busse Dietrich, Teubert Wolfgang (1994): Ist Diskurs ein sprachwissenschaftliches Objekt? Zur Methodenfrage der historischen Semantik. In: Busse Dietrich, Hermanns Fritz, Teubert Wolfgang (Hrsg.): Begriffsgeschichte und Diskursgeschichte. Methodenfragen und Forschungs- ergebnisse der historischen Semantik. Opladen, 10–28.
• Chlebda Wojciech (Hrsg.) (2010): Etnolingwistyka a leksykografia. Opole.
• Czachur Waldemar (2011): Diskursive Weltbilder im Kontrast. Linguistische Konzeption und Methode der kontrastiven Diskursanalyse deutscher und polnischer Medien. Wrocław.
• Czachur Waldemar (2011a): Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji. tekst i dyskurs – text und diskurs, 4, 79–99.
• Czachur Waldemar (2011b): Einige Überlegungen zur Kategorie des diskursiven Weltbildes. In: Muttersprache, 2, 97–103.
• Czachur Waldemar (2013): Das diskursive Weltbild und seine kognitionstheoretische Fundierung in der Diskurslinguistik. Studia Germanica Gedanensia, 29, 186–197.
• Grzeszczak Monika (2015): Pojęcie demokracji i jego profilowanie w polskim i niemieckim dyskursie publicznym (1989–2009). Lublin.
• Duden 10. Das Bedeutungswörterbuch (1985). 2. Auflage. Dudenverlag.
• Dubisz Stanisław (Hrsg.) (2003): Uniwersalny Słownik Języka Polskiego. Warszawa.
• Duličenko Aleksandr Dmitrievič (2011): Osnovy slavjanskoj filologii. Istoriko-ètnografičeskaja i ètnolingvističeskaja problematyka. Bd. 1. Opole.
• Eremina Marina (2016): Trud w russkom jazyke. In: Bartmiński Jerzy (Hrsg.): Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów. Bd. 3. Lublin, 179–206.
• Fauconnier Gilles (1984): Les espaces mentaux. Paris.
• Fillmore Charles J. (1976): Frame semantics and the nature of language. Conference on the Origin and Development of Language and Speech, Bd. 280, 20–32.
• Fraas Claudia (1996): Gebrauchswandel und Bedeutungsvarianz in Textnetzen. Die Konzepte „Identität“ und „Deutsche“ im Diskurs zur deutschen Einheit. Tübingen.
• Gryshkova Nina (2012): Samostijnist’ w języku ukraińskim. In: Abramowicz Maciej, Bartmiński Jerzy, Bielińska-Gardziel Iwona (Hrsg.): Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów 1. Lublin, 223–239.
• Hermanns Fritz (1995): Sprachgeschichte als Mentalitätsgeschichte. Überlegungen zu Sinn und Form und Gegenstand historischer Semantik. In: Gardt Andreas, Mattheier Klaus, Reichmann Oskar (Hrsg.): Sprachgeschichte des Neuhochdeutschen. Gegenstände, Methoden, Theorien. Tübingen, 69–101.
• Judin Aleksiej W. (2004): Rozumienie terminu obraz świata i model świata w semiotyce i lingwistyce rosyjskiej. Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury, 16, 315–323.
• Konerding Klaus-Peter (1993): Frames und lexikalisches Bedeutungswissen. Untersuchungen zur linguistischen Grundlegung einer Frame-Theorie und zu ihrer Anwendung in der Lexikographie. Tübingen.
• Lakoff George (1987): Women, Fire, and Dangerous Things. What Categories Reveal about the Mind. Chicago.
• Langacker Ronald W. (1987): Foundations of cognitive grammar. Bd 1: Theoretical prerequisites. Stanford.
• Lehr-Spławiński Tadeusz (1966): Przyczynki etymologiczne 1. Pol. praca. In: Studia i szkice wybrane. Serie 2, Warszawa, 191–193.
• Lönneker Birte (2003): Konzeptframes und Relationen. Extraktionen, Annotation und Analyse französischer Corpora aus dem World Wide Web. Berlin.
• Minsky Marvin (1975): A Framework for Representing Knowledge. In: Winston Patrick W. (Hrsg.): The Psychology of Computer Vision. New York, 211–277.
• Nepop-Ajdaczyć Lidia (2007): Polska etnolingwistyka kognitywna. Kijów.
• Niderla Anna (2010): Konferencja EUROJOS-IV na temat etnolingwistycznych badań nad interakcją i tekstem (Portsmouth 27–28 kwietnia 2010). Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury, 22, 254–255.
• Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława (2013): Projekt badawczy ETNO(EUROJOS) a program etnolingwistyki kognitywnej. Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury, 25, 267–281.
• Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława (2014): Od separacyjnego do holistycznego opisu językowego obrazu świata. Na marginesie dyskusji nad kształtem artykułów w Leksykonie aksjologicznym Słowian i ich sąsiadów. In: Bielińska-Gardziel Iwona, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, Szadura Joanna (Hrsg.): Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów. Bd. 3. Problemy eksplikowania i profilowania pojęć. Lublin, 71–102.
• Schank Roger C., Abelson Robert P. (1977): Scripts, Plans, Goals and Understanding. An Inquiry into Human Knowledge Systems. Hillsdale.
• STIN – Słownik terminologiczny informacji naukowej. Dembowska Maria (Hrsg.) (1979), Wrocław.
• Sońta Martyna (2016): TRABAJO (PRACA) w języku hiszpańskim. In: Bartmiński Jerzy (Hrsg.):
• Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów. Bd. 3. Lublin, 427–448.
• Spieß Constanze (2008): Linguistische Diskursanalyse als Mehrebenenanalyse – Ein Vorschlag zur mehrdimensionalen Beschreibung von Diskursen aus forschungspraktischer Perspektive. In: Warnke Ingo H., Spitzmüller Jürgen (Hrsg.): Methoden der Diskurslinguistik. Sprachwissenschaftliche Zugänge zur transtextuellen Ebene. Berlin, New York, 241–263.
• Spitzmüller Jürgen, Warnke Ingo H. (2011): Diskurslinguistik. Eine Einführung in Theorien und Methoden der transtextuellen Sprachanalyse. Berlin, Boston.
• Szczepankowska Irena (2011): Semantyka i pragmatyka językowa. Słownik podstawowych pojęć z zadaniami i literaturą przedmiotu. Białystok.
• Szulc-Brzozowska Magdalena (2017): EUROJOS: A Project for Developing Cognitive Definitions of Selected Concepts Across Europe. Journal for Eurolinguisti X, 14, 20–32.
• Vaňková Irena (2010): Úvodem: na cestě kognitivní (etno)lingvistice. Slovo a Slovesnost, 71, Nr. 4, 245–249.
• Warnke Ingo H. (2007): Diskurslinguistik nach Foucault. Theorie und Gegenstände. Berlin, New York.
• Warnke Ingo H., Spitzmüller Jürgen (2008): Methoden und Methodologie der Diskurslinguistik – Grundlagen und Verfahren einer Sprachwissenschaft jenseits textueller Grenzen. In: Warnke Ingo H., Spitzmüller Jürgen (Hrsg.): Methoden der Diskurslinguistik. Sprachwissenschaftliche Zugänge zur transtextuellen Ebene. Berlin, New York, 3–54.
• Wengeler Martin (2003): Topos und Diskurs. Begründung einer argumentationsanalytischen Methode und ihre Anwendung auf den Migrationsdiskurs (1960–1985). Tübingen.
• Ziem Alexander (2008): Frames und sprachliches Wissen. Kognitive Aspekte der semantischen Kompetenz. Berlin, New York.
• Zinken Jörg (2009): The Ethnolinguistic School of Lublin and Anglo-American cognitive linguistics. In: Bartmiński Jerzy (Hrsg.): Aspects of Cognitive Ethnolinguistics. London, 15.

Identifiers

DOI

10.7311/tid.13.2020.07