Polska Solidarność, czyli „nieopisany moment w dziejach powszechnych”

• Authors: Piekarski Romuald M.

Title variants

EN

Polish Solidarity, or "an undescribed moment in universal history"

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W moim tekście, przede wszystkim staram się udzielić odpowiedzi na następujące pytania: Czym były wydarzenia Sierpnia 1989 roku, mające swój ośrodek w Stoczni Gdańskiej? Czemu dały początek? Dlaczego w ogóle do nich doszło i jak było możliwe zwycięstwo wyrażające się w powołaniu do życia wolnego ruchu związkowego NSZZ Solidarność – wielonurtowego ruchu, który odmienił nasze najnowsze dzieje? Kto w największej mierze wpłynął na tor myślenia polskich robotników oraz inteligencji tak, iż mimo potężnych ustrojowych murów i politycznych zniewoleń tzw. obóz państw socjalistycznych został na tyle osłabiony, że wrota wolności zostały otwarte? Jakie wydarzenia natury intelektualno-duchowej mogły się do tego przyczynić? Odpowiadając na te pytania rozważam także personalizm, jako nurt chrześcijańskiego myślenia, reprezentowany m. in. przez Emmanuela Mouniera, który w pewnej mierze wpłynął na polskich reprezentantów personalizmu.

EN

This article, first of all, tries to answer the following questions: What were the events of August 1989 that had their center at the Gdansk Shipyard? What did they give rise to? Why did they happen at all, and how was the victory – expressed in the vocation of the free trade union movement of NSZZ Solidarnosc, a multi-directional movement that changed our recent history – possible? Who influenced the way of thinking of Polish workers and intelligentsia the most, so that despite the powerful institutional walls and political enslavements, the so-called socialist states’ camp was weakened enough to let the gates of freedom open? What intellectual-spiritual events could have contributed to this? While answering these questions the article also considers personalism, as a midstream of Christian thinking, represented among others by Emmanuel Mounier, who to some extent influenced Polish representatives of the personalism.

Keywords

PL

Polska Solidarność jako ruch społeczny; personalizm; Jan Paweł II; Kardynał Stefan Wyszyński; Emmanuel Mounier; polscy robotnicy oraz inteligencja katolicka

EN

Polish Solidarity as a social movement; personalism; John Paul II; Cardinal Stefan Wyszyński; Emmanuel Mounier; Polish workers and Catholic intelligentsia

• Publisher: Spółdzielczy Instytut Naukowy G. Bierecki sp.j.
• Journal: Pieniądze i Więź
• Year: 2020
• Volume: 23
• Issue: 1(86)
• Pages: 22-29

Dates

published

2020-06

Contributors

author

Piekarski Romuald M.

• Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Filozofii Socjologii i Dziennikarstwa, Zakład Metafizyki, Filozofii Religii i Filozofii Współczesnej, ul. Bażyńskiego 4, 80-309 Gdańsk, Poland

References

• Bernanos G., Francuzi, gdybyście wiedzieli, tłum. A. Koprowska, „Gazeta Wyborcza” 2003, nr 138.
• Ciżewska E., Filozofia publiczna Solidarności. Solidarność 1980–1981 z perspektywy republikańskiej tradycji politycznej, Warszawa 2010.
• Jan Paweł II, Homilia 3 czerwca 1979, Gniezno.
• Kołtan J. [red.], Solidarność i kryzys zaufania, wyd. ECS, Gdańsk 2014.
• K. Kosiński, Próba synkretyzmu katolickosocjalistycznego, „Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały” 2017, nr 15.
• Kossak-Szczucka Z., Bez oręża: powieść historyczna, t. 1–2, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1937.
• Kossak-Szczucka Z., Z otchłani, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2019.
• Kossak-Szczucka Z., W piekle, [w:] W. Bartoszewski (red.), Mój Auschwitz, Wyd. Znak, Kraków 2010.
• Krasiński Z., Psalm dobrej woli, https://literat.ug.edu.pl/psalmy/0005.htm.
• Łuczewski M., Solidarność socjalizm z boską twarzą, [w:] J. Kloczkowski (red.), Polska Solidarności. Kontrowersje, oblicza, interpretacje, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2011.
• Mounier E., Wprowadzenie do egzystencjalizmów, Wyd. Znak, Kraków 1964.
• Piekarski R., Cnoty obywatelskie i polityczne „Solidarności”, [w:] L. Mażewski, W. Turek (red.), „Solidarność” a wychodzenie Polski z komunizmu. Studia i artykuły z okazji XV rocznicy powstania NSZZ „Solidarność”, Instytut Konserwatywny im. E. Burke'a, Gdańsk 1995.
• Piekarski R., Aktualność nauczania kardynała Stefana Wyszyńskiego o narodzie i patriotyzmie, „Społeczeństwo” 2018, nr 2 (142).
• Rojek P., Liturgia dziejów. Jan Paweł II i polski mesjanizm, https://www.teologiapolityczna.pl/liturgiadziejow.
• Stawrowski Z., Solidarność a idea doskonałej wspólnoty, „Teologia Polityczna” 2005/2006.
• Touraine A., Solidarność. Analiza ruchu społecznego 1980–81, tłum. A. Krasiński, ECS, Gdańsk 2010.
• Wildiers N.M., Obraz świata a teologia. Od średniowiecza do dziś, tłum. J. Doktór, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1985.

Identifiers

ISSN

1506-7513