Gry (nie)dosłownością w socjolekcie młodzieżowym

• Authors: Anna Wileczek

Title variants

EN

Playing with (il)literal meaning in youth sociolect

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Socjolekt młodzieżowy, który można opisywać jako grę, stwarza przestrzeń do uobecniania się zdarzeń językowych, niezwykle często interferujących z (nie)dosłownością. Gra językowa oznaczałaby tu szczególny sposób organizacji środków z różnych poziomów systemu językowego, uwzględniający także kulturowy aspekt ich możliwych — pośrednich lub bezpośrednich — odniesień ekstratekstualnych. Uruchamia to sferę znaczeń naddanych, warunkowanych związkami języka i kultury. Dekodowanie znaczeń jest możliwe na podstawie jednego „sposobu życia” background knowledge (Wittgenstein) oraz akceptacji określonej strategii w ramach pragmatycznego celu. Może nim być zabawa, niezobowiązujący kontakt czy karykaturalna ocena rzeczywistości. Niedosłowność w socjolektalnej grze jest jej elementem, zapewniającym „kooperację sensów” na płaszczyźnie semantycznej, pragmatycznej czy kulturowej.

EN

Youth sociolect (as a linguistic game) gives space for language events, which very often play with language exactness. Language play means a special way of the organisation of the elements from the various levels of the language system, among which there is a cultural aspect of their possible indirect and direct over-textual references. This launches a sphere of created meaning, conditioned by connections between language and culture. Decoding of meaning is possible on the basis of one “life style”, background knowledge (Wittgenstein) and acceptance of a particular strategy within a pragmatic purpose. It might be a play, a disobliging contact or a caricatured assessment of reality. (Il)literal meaning in sociolect-based play is the element that brings “meaning cooperation” on the semantic, pragmatic or cultural level.

Keywords

PL

gra językowa; gra semantyczna; socjolekt młodzieżowy; niedosłowność

EN

play; semantic play; youth sociolect; illiteral meaning

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Socjolingwistyka
• Year: 2014
• Issue: 28
• Pages: 153-164

Dates

published

2014

Contributors

author

Anna Wileczek

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce

References

• Baniecka E. 2008: Gwara młodzieżowa jako odmiana współczesnej polszczyzny — próba charakterystyki, Studia Gdańskie, t. V, 157–169.
• Bartmiński J. 2008: „Młodzież też ma swoj język, którym opisuje świat”. Rozmowa M. Czermińskiej z J. Bartmińskim, KurierLubelski.pl, <http://archiwum.kurierlubelski.pl/module-dzial-printpub-tid-9-pid-58004.html> [02.09.2010].
• Bauman Z.1995: Wieloznaczność nowoczesna — nowoczesność wieloznaczna, tł. J. Bauman, Warszawa: PWN.
• Berne E. 2006: W co grają ludzie. Psychologia stosunków międzyludzkich,Warszawa: PWN.
• Chaciński B. 2007: Totalny słownik najmłodszej polszczyzny, Krakow: Znak.
• Chruszczowski P. 2011: Językoznawstwo antropologiczne, Wrocław: PAN.
• Chrzanowska-Kluczewska E. 1997, Gry językowe w teoriach naukowych, [w:] Jędrzejko E., Żydek-Bednarczuk U. (red.), Gry w języku, literaturze i kulturze, Warszawa: Wyd. Energeia, 9–16.
• Czeszewski M. 2001: Słownik slangu młodzieżowego, Piła: Wyd. Ekolog.
• Ernst K. 1972: Szkolne gry uczniów. Jak sobie z nimi radzić, tł. J. Troczyński, Warszawa: WSiP.
• Fliciński P., Wójtowicz S. 2008: Hip-hop. Słownik, Warszawa: PWN.
• Grabias S. 2003: Język w zachowaniach społecznych, Lublin: Wyd. UMCS.
• Huizinga J. 1985: Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, tł. M. Kurecka, W. Wirpsza, Warszawa: Wy dawnictwo Czytelnik.
• Jarzębski J. 1983: Gra w Gombrowicza, Warszawa: PIW.
• Jendrzejek A., Pastwa J. (red.), 2006, Słownik gwary młodzieżowej,Wyd. LITERAT, Toruń.
• Jędrzejko E., Żydek-Bednarczuk U. 1997: O pojęciu gry i jego leksykalnych wykładnikach w aspekcie składni semantycznej, [w:] Jędrzejko E., Żydek-Bednarczuk U. (red.), Gry w języku, literaturze i kulturze, Warszawa: Wyd. Energeia, 121–127.
• Karwatowska M. 1999: O pewnych wyznacznikach strukturalnych i pojęciowych gwary uczniowskiej, [w:] Staszewska Z. (red.), Miasto: teren koegzystencji pokoleń. Łodź, 19–21 maja 1997 r., Łodź: Wy dawnictwo UŁ, 48–62.
• Kralkowska-Gątkowska K. 1997: Gry komputerowe. Rekonesans, [w:] Jędrzejko E., Żydek-Bednarczuk U. (red.), Gry w języku, literaturze i kulturze, Warszawa: Wyd. Energeia, 109–120.
• Lubaś W. (red.) 2004: Słownik polskich leksemów potocznych, t. 2, Kraków: Wyd. Naukowe DWN.
• Miczka T. 1997: Rzeczywistość wirtualna jako postmodernistyczna gra, [w:] Jędrzejko E., Żydek-Bed narczuk U. (red.), Gry w języku, literaturze i kulturze,Warszawa: Wyd. Energeia, 17–39.
• MSS — Miejski słownik slangu i mowy potocznej, [12.03.2014].
• Piekot T. 2008: Język w grupie społecznej. Wprowadzenie do analizy socjolektu, Wałbrzych: Wyd. Państwowej Szkoły Wyższej im. Angelusa Silesiusa.
• Satkiewicz H. 1994: Norma polszczyzny ogólnej a języki subkultur, [w:] Anusiewicz J., Siciński B. (red.), Języki subkultur, Wrocław: Wiedza o Kulturze, 9–19. (Język a Kultura, t. 10).
• SFJPO — Słownik frazeologiczny języka polskiego [onilne], [w:] Encyklopedia internetowa. Słowniki online. Edupedia.pl, <http://www.edupedia.pl> [12.03.2014].
• Skorupka S. 1967–1968/2002: Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. 1–2, Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Skudrzyk A., Urban K. 2000: Mały słownik terminów socjolingwistyki i pragmatyki językowej, Kraków: TMJP.
• SNMP — Slang, neologizmy, mowa potoczna, <http://www.vasisdas.pl> [12.03.2014].
• Słownik gwary uczniowskiej, <http://www.Define.pl> [12.03.2013].
• SS.pl — Słownik slangu.pl, <http://www.slangu.pl > [12.01.2014].
• Szahaj A. 2004: Zniewalająca moc kultury, Toruń: Wydawnictwo UMK.
• USJP — Uniwersalny słownik języka polskiego, 2003, red. S. Dubisz, t. 4, Warszawa: PWN.
• Warchala J., Skudrzyk A. 2010: Kultura piśmienności młodego pokolenia, Katowice: Wyd. US.
• Widawski M. (red.) 1998: Słownik polskiego slangu on-line, <http://halina.univ.gda.pl/slang/> [12.03.2014].
• Wierzbicka A. 1999: Język, umysł, kultura, Warszawa: PWN.
• Wileczek A. 2010: Pożyteczność „patologii”. Socjolekt młodzieżowy w perspektywie kognitywnej i edukacyjnej, [w:] Zbrog P. (red.), Współczesna polszczyzna w badaniach językoznawczych: od leksyki do języka poezji, Kielce: Wyd. Libron, 77–91.
• Wileczek A. 2013: Medialność młodomowy, Zeszyty Prasoznawcze 2 (214)/2013, 309–320.
• Wittgenstein L. 2000: Dociekania filozoficzne, przeł. B. Wolniewicz, Warszawa: PWN.
• Wołos M. 2002: Koncepcja „gry językowej” w świetle badań wspołczesnego językoznawstwa, Kraków: Uniwersitas.
• Wróblewski M. 2009: Gra jako model społeczny, Homo Ludens nr 1, 289–301.

Identifiers

ISSN

0208-6808