WYBRANE ASPEKTY DZIAŁALNOŚCI POLSKIEGO ATTACHÉ MORSKIEGO PRZY POSELSTWIE RP W SZTOKHOLMIE W POCZĄTKOWYM OKRESIE II WOJNY ŚWIATOWEJ (1939–1940) – PRZYCZYNEK DO DYSKUSJI

• Authors: Landmann Tomasz

Title variants

EN

SELECTED ASPECTS OF THE ACTIVITY OF THE POLISH MARITIME ATTACHÉ AT THE POLISH LEGATION IN STOCKHOLM IN THE INITIAL PERIOD OF WORLD WAR II (1939–1940) – CONTRIBUTION TO THE DISCUSSION

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęto próbę przedstawienia wybranych aspektów oraz dziedzin zainteresowania, czy też aktywności, polskiego attaché morskiego przy Poselstwie RP w Sztokholmie w latach 1939–1940. Świadczą one w pewnej mierze o przedmiotach zainteresowania polskiego rządu emigracyjnego w początkowym okresie po wybuchu II wojny światowej. Przedstawiając argumenty w obrębie poruszonej problematyki, autor skupił się na analizie literatury naukowej oraz materiałów archiwalnych z Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie. Wzmiankowano także na temat zagadnień zawartych w materiałach archiwalnych z Archiwum Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, a także Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Na podstawie przedstawionych argumentów można stwierdzić, że funkcjonowanie polskiego attaché morskiego w Sztokholmie stanowiło przejaw aktywności rządu RP na uchodźstwie w rozpoznaniu sytuacji wewnętrznej oraz otoczenia międzynarodowego neutralnej Szwecji. Istotne znaczenie miało także zabezpieczenie polskich interesów w związku z internowaniem w Szwecji okrętów podwodnych „Sęp”, „Żbik” oraz „Ryś”.

EN

The article attempts to present selected aspects and areas of interest or activity of the Polish maritime attaché at the Polish Legation in Stockholm in the years 1939–1940. They testify to some extent to the focus of the attention of the Polish government in exile in the initial period after the outbreak of World War II. The article attempts to present selected aspects and areas of interest or activity of the Polish maritime attaché at the Polish Legation in Stockholm in the years 1939–1940. They testify to some extent to the focus of the attention of the Polish government in exile in the initial period after the outbreak of World War II. The author concentrated on the analysis of scientific literature and archival materials from the Archives of the Polish Institute and Sikorski Museum in London, to raise arguments within the discussed subject-matter. The issues contained in the archival materials from the Archives of the Józef Piłsudski Institute in America, and the Central Archives of Modern Records in Warsaw were also mentioned. Given the arguments advanced, it can be concluded that the functioning of the Polish maritime attaché in Stockholm was a manifestation of the Polish government's activity in exile in recognizing the internal situation and international environment of neutral Sweden. Moreover, it proved imperative to secure Polish interests concerning the internment of the submarines ORP "Sęp", ORP "Żbik", and ORP "Ryś" in Sweden.

Keywords

PL

attaché morski; internowanie; Polska; Szwecja

EN

maritime attaché; internment; Poland; Sweden

• Publisher: Akademia Marynarki Wojennej (Polish Naval Academy), Gdynia, Poland
• Journal: Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW
• Year: 2021
• Volume: 13
• Issue: 2
• Pages: 71-87

Contributors

author

Landmann Tomasz

• Międzynarodowa Wyższa Szkoła Logistyki i Transportu we Wrocławiu

• https://orcid.org/https%3A//orcid.org/0000-0002-9753-9373

References

• Adamiak, M. (2012). Rząd RP na wychodźstwie wobec wojny sowiecko-fińskiej (1939–1940). Echa Przeszłości, 13, 310.
• Batowski, H. (1981). Rok 1940 w dyplomacji europejskiej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Bąkowski, A. (2011). Adwokat Maurycy Karniol w świetle wspomnień i publikacji historycznych. Palestra, 56(11–12), 238.
• Biegański, W. (1990). Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie 1939–1945. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
• Czechowski, J. (2018). Fińsko-radzieckie stosunki polityczne w latach 1917–1939 (do wojny zimowej) z perspektywy polskiej. Scripta Historica, 24, 233.
• Czechowski, J. (2010). Polsko-szwedzkie relacje ekonomiczne w latach trzydziestych XX wieku w świetle polskich akt i opracowań. Słupskie Studia Historyczne, 16, 103–116.
• Dorniak, J. (1978). Stosunki polsko-szwedzkie w latach 1944–1974. Słupsk: WSP.
• Jaworski, P. (2009a). Marzyciele i oportuniści. Stosunki polsko-szwedzkie w latach 1939–1945. Warszawa: IPN.
• Jaworski,P. (2001). Polska niepodległa wobec Skandynawii 1918–1939. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Jaworski, P. (2009b). Rok 1939 z perspektywy Sztokholmu – przegląd badań historyków szwedzkich. Dzieje Najnowsze, 3, 183-192.
• Jaworski, P. (2005). Związek Patriotów Polskich w Szwecji (1943–1947). Pamięć i Sprawiedliwość, 4(1), 255.
• Kliszewicz, L. (2000). Baza w Sztokholmie. Londyn – Warszawa: Adiutor.
• Kołakowski, P., Landmann, T. (2017). Rola i znaczenie attachatów wojskowych w systemie bezpieczeństwa II RP na przykładzie attachatu wojskowego w Bukareszcie. Zarys problematyki. W: M. Kopczewski, D. Sienkiewicz (red.), Edukacja warunkiem bezpieczeństwa w XXI w. Bezpieczeństwo publiczne wczoraj i dziś (624–642). Koszalin: CSSP.
• Landmann, T. (2018). Attachaty wojskowe w systemie bezpieczeństwa II RP na przykładzie attachatu wojskowego w Belgradzie. Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa, 1, 95–108.
• Landmann, T. (2017). Rozpoznanie państw Regionu Bałtyckiego przez Oddział II SG WP i jego znaczenie dla bezpieczeństwa II RP. Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa, 3, 35-48.
• Majzner, R. (2013). Obowiązki i zadania attachés morskich II RP w świetle instrukcji ogólnych i szczegółowych. W: T. Dubicki (red.), Wywiad wojskowy i kontrwywiad II RP, t. 3 (60–82). Warszawa: LTW.
• Majzner, R. (2016). Wywiad morski II Rzeczypospolitej (1918–1939). Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zeszyty Historyczne, 15, 116. DOI: 10.16926/zh.2016.15.12.
• Nawrot, D. (2001). Internowanie i rehabilitacja załóg polskich okrętów podwodnych w Szwecji w latach II wojny światowej. Przegląd Historyczno-Wojskowy, 2, 9–40.
• Pawłowski, E. (1995). Wojsko Polskie w II wojnie światowej. Warszawa: Bellona.
• Pepłoński, A. (2004). Działalność Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza na terenie Skandynawii i państw bałtyckich w czasie II wojny światowej. Słupskie Studia Historyczne, 11, 121–129.
• Piekarski, S. (2014). Działalność artystyczno-rekreacyjna w obozach internowania marynarzy polskich w Szwecji 1939–1945. Przegląd Historyczno-Wojskowy, 15(1), 212.
• Romanowicz, J. (2012). Organizacja Polskiej Marynarki Wojennej we Francji i w Wielkiej Brytanii w latach 1939–1947. Przegląd Historyczno-Wojskowy, 13(2), 75–94.
• Rudzki, Cz. (1085). Polskie okręty podwodne 1926–1969. Warszawa: Wydawnictwo MON.
• Sawicki, J.K. (red.) (2011). Kadry morskie Rzeczypospolitej, t. 5. Gdynia: AMW – Polskie Towarzystwo Nautologiczne.
• Skinder-Suchcitz, T. (1997). Rok 1939. Polsko-brytyjska polityka morska. Warszawa: Adiutor.
• Staniszewski, A. (2006). Na bocznym torze wojny, czyli sześć lat internowania polskich okrętów podwodnych w Szwecji. Historia i Polityka, 5, 43–69. DOI: 10.12775/hip.2006.008.
• Wawrzeniuk, P. (2020). Med polska ögon. Försvarsförmåga och hotbilder kring Östersjön i polsk militärrapportering 1919–1939. Lund: Nordic Academic Press.
• Depesza szyfrowa nr 5 z dnia 4 stycznia 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa nr 9 z dnia 4 stycznia 1940 roku, IPMS,sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa nr 37 z dnia 17 stycznia 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa nr 42 z dnia 19 stycznia 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa nr 64 z dnia 1 lutego 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa nr 74 z dnia 13 lutego 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa nr 105 z dnia 26 lutego 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa nr 108 z dnia 26 lutego 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa nr 117z dnia 29 lutego 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa nr 175 z dnia 12 kwietnia 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa nr 179 z dnia 12 kwietnia 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa nr 199 z dnia 18 kwietnia 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa nr 216 z dnia 25 kwietnia 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa nr 239 z dnia 4 maja 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa nr 269 z dnia 15 maja 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa nr 284 z dnia 20 maja 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa nr 299 z dnia 25 maja 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/1.
• Depesza szyfrowa polskiego attaché morskiego w Sztokholmie do szefa KMW z dnia 12 grudnia 1939 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/3.
• Instrukcja dla komandora-porucznika Mariana Wolbeka, eksperta morskiego przy Poselstwie RP w Sztokholmie z dnia 26 marca 1943 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/2.
• Raport Członka Komitetu Wykonawczego Najwyższej Rady Wojennej Międzysojuszniczej, pułk. dypl., Leona Mitkiewiczado Szefa KMW do Szefa KMW z dnia 25 kwietnia 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/3.
• Raport polskiego attaché morskiego w Sztokholmie do szefa KMW z dnia 13 grudnia 1939 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/3.
• Raport polskiego attaché morskiego w Sztokholmie do szefa KMW z dnia 2 stycznia 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/3.
• Raport polskiego attaché morskiego w Sztokholmie do szefa KMW z dnia 24 marca 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/2.
• Raport polskiego attaché morskiego w Sztokholmie do szefa KMW z dnia 27 marca 1940 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/3.
• Raport polskiego attaché morskiego w Sztokholmie doszefa KMW z dnia 7 stycznia 1942 roku, IPMS, sygn. MAR.A.V. 9/2.
• Raport w sprawie konieczności tworzenia polskiej marynarki wojennej i handlowej z dnia 19 listopada 1919 roku, AIJP w Ameryce, Adiutantura Generalna Naczelnego Wodza, teczka: 701/2/6 (listopad 1919-styczeń 1920).
• Salamon, W. (1939). Sprawozdanie grupy okrętów podwodnych internowanych w Szwecji za rok 1939, IPMS, MAR.A.V. 31.
• Telegram szyfrowy Poselstwa RP w Helsinkach z dnia 16 grudnia 1939 roku, AAN, Instytut Hoovera, MSZ, sygn. 253.
• Zestawienie typów i liczby okrętów koniecznych do racjonalnego zapoczątkowania Polskiej Marynarki Wojennej z dnia 1 września 1919 roku, AIJP w Ameryce, Adiutantura Generalna Naczelnego Wodza, teczka: 701/2/20 (wrzesień–listopad 1919).

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.34813/15coll2021