Łódzki ośrodek naukowy historyków Kościoła

• Authors: Różański Mieczysław

Title variants

EN

Academic centre of church historian in Łódź

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Dzieje kościoła łódzkiego nie posiadają bardzo bogatej bibliografii. Utworzony po II wojnie światowej Uniwersytet Łódzki nie podjął się badań nad problematyką religijności i funkcjonowania lokalnego Kościoła. Te lukę wypełniali duchowni, którzy zdobywali warsztat naukowy w Uniwersytecie Warszawskim, Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. Ich badania skupiały się zasadniczo wokół trzech zagadnień merytorycznych. Pierwszym były dzieje Kościoła katolickiego w Polsce. Zasadniczo dotyczyły one okresu staropolskiego. Drugim, najbogatszym w opublikowane prace były dzieje Kościoła w regionie. Opublikowane prace dotyczące dziejów poszczególnych instytucji kościelnych i parafii. Ostatnim są opracowania o charakterze hagiograficznym ukazujące życie świętych, błogosławionych i sług Bożych związanych z terenem regionu łódzkiego.

EN

The history of the church of Łódź does not have a rich bibliography. The Universi-ty of Łódź created after World War II did not undertake research on the issue of reli-giousness and the functioning of the local church. The existing gap was filled by the clergy, who acquired their academic skills at the University of Warsaw, the Catholic University of Lublin and the Academy of Catholic Theology in Warsaw. Their re-search was mainly focused around three problems. The first one was the history of the Catholic Church in Poland, especially the Old Poland. The second, richest in pub-lished works, was the history of the regional church. The published works concerned the history of various church institutions and parishes. The last problem is connected with hagiographic works presenting the life of saints, the blessed and the servants of God in the Łódź region.

Keywords

PL

diecezja łódzka; historiografia kościelna; historia Kościoła katolickiego w Polsce; dzieje Kościoła w regionie; hagiografia; Łódź

EN

diocese of Łódź; church historiography; history of Catolic Church in Poland; Church history in region; hagiography; Łódź

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2015
• Volume: 123
• Pages: 237-246

Contributors

author

Różański Mieczysław

References

• Aleksandrów Łódzki. Miasto trzech narodów, red. J. Wróbel, Aleksandrów 2003.
• Biskup Józef Rozwadowski 1909-1996, red. M. Różański, Łódź 2005.
• Chmura P. J., Kościół, rektorat i parafia świętego Floriana Męczennika w Pabianicach. Historia i duszpasterstwo, Pabianice 2008.
• Dąbrowski K., 90 lat Kościoła łódzkiego 1920-2010, Łódź 2011.
• Dąbrowski K., Arcybiskup Włodzimierz Jasiński 1873-1965, Łódź 1990.
• Dąbrowski K., Historia Kościoła łódzkiego. Dokumenty – wydarzenia – ilustracje, Łódź 2012.
• Dąbrowski K., Losy biskupów łódzkich internowanych w czasie II wojny światowej, „Prace i Materiały Historyczne Archiwum Archidiecezjalnego w Łodzi i Muzeum Archidiecezji Łódzkiej”, t. 3, Konstantynów Łódzki 2006, s. 45-52.
• Dąbrowski K., Malczewska Wanda Justyna Nepomucena (1822-1896), działaczka charytatywna, Służebnica Boża, [w:] Słownik Biograficzny Katolicyzmu Społecznego w Polsce, Warszawa 1994, t. 2, s. 110-111.
• Dąbrowski K., Materiały do bibliografii Archidiecezji Łódzkiej, Łódź 1995.
• Dąbrowski K., Męczennicy Kościoła łódzkiego w latach 1939-1945, [w:] „Prace i Materiały Historyczne Archiwum Archidiecezjalnego w Łodzi i Muzeum Archidiecezji Łódzkiej”, t. VI, Konstantynów Łódzki 2009, s. 21-32.
• Dąbrowski K., Parafia świętego Franciszka z Asyżu w Łodzi. Jubileusz 70-lecia, Łódź 2012.
• Dąbrowski K., Pierwszy Diecezjalny Kongres Eucharystyczny w Łodzi, WDŁ 62 (1988), nr 5, s. 124-126.
• Dąbrowski K., Przebieg procesu beatyfikacyjnego Sługi Bożej Wandy Malczewskiej, „Echo z Parzna” nr 4, maj 2012, s.7-8.
• Dąbrowski K., Rozważania różańcowe w świetle życia Stanisławy Leszczyńskiej, „Różaniec” 2012, nr 3 (717) s. 7-8.
• Dąbrowski K., Stryków. Miasto, mieszkańcy, kościół, parafia, duszpasterstwo. W 600-lecie istnienia, Łódź 1994.
• Dąbrowski K., Święty Maksymilian Patron Pabianic, Pabianice 2006.
• Dąbrowski K., Wanda Malczewska (1822-1896). Droga do świętości, Łódź 2008.
• Dąbrowski K., Wanda Malczewska apostołka Eucharystii i opiekunka chorych. [w:] Rekolekcje wielkopostne. Komisja Charytatywna. Oddział w Łodzi, Łódź 1989 s. 9-10. Dąbrowski K., Stanisława Leszczyńska (1896-1997), [w:] Encyklopedia katolicka, t. 9, Lublin 2004, s. 856-857.
• Dąbrowski K., Wanda Malczewska. Życie, działalność, cześć pośmiertna, Łódź 1995.
• Dąbrowski K., Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi w latach 1945-1991, ŁST 1(1992), t. 1, s. 35-42.
• Dąbrowski K., Życie i działalność biskupa Włodzimierza Jasińskiego – jego kult maryjny, „Dissertationes Paulinorum”, 1986, nr 2, s. 5-27.
• Dzieje Pabianic, red. G. Missalowa, Łódź 1968.
• Dzieje Piotrkowa Trybunalskiego, red. B. Baranowski, Łódź 1989.
• Dzieje sanktuarium Matki Bożej Studziańskiej w latach 1671-1865, Studzianna 1996.
• Figura H. Z., Komenda W. M., Podkomórka M., Parafia św. Jadwigi Królowej w Tomaszowie Maz., Tomaszów Mazowiecki 2012.
• Gabryel K., Działalność kościelna biskupa Piotra Tomickiego (1464-1535), [w:] Studia z historii Kościoła w Polsce, red. ks. H. E. Wyczawski, Warszawa 1972, z. l, s. 239-243.
• Gabryel K., Historia Seminarium Duchownego w Łodzi, WDŁ, 1972, s. 10-14.
• Gabryel K., Historia Seminarium Duchownego w Łodzi w latach 1939-1945, [w:] Kościół katolicki na ziemiach Polski w czasie II wojny światowej, red. ks. F. Stopniak, Warszawa 1978, s. 27-31.
• Gabryel K., Martyrologium duchowieństwa diecezji łódzkiej w latach 1939-1945, WDŁ, 1977, 9-10, s. 181-184.
• Gabryel K., Powstanie Diecezji Łódzkiej, „Łódzkie Studia Teologiczne” 4 (1995), s. 85-92.
• Gabryel K., Powstanie Diecezji Łódzkiej, „Wiadomości Diecezjalne Łódzkie”, 1971, 1-2, s. 66-72.
• Gabryel K., Stanisława Leszczyńska (1896-1974), Łódź 1989.
• Gliński W. , Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich w Łodzi. Początki katolicyzmu społecznego w diecezji łódzkiej, „Wiadomości Diecezjalne Łódzkie” 85 (2011), nr 3, s. 223-231.
• Gliński W., Działalność społeczno-polityczna ks. Bohdana Papiernika w latach 1977-1983, [w:] Niedziela bez teleranka. Piotrków Trybunalski – Tomaszów Mazowiecki w okresie stanu wojennego 1981-1983, red. M. Hubka, A. Wróbel, Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Piotrków Trybunalski – Tomaszów Mazowiecki 2014, s. 45-57.
• Gliński W., Dzieje parafii św. Wojciecha w Ujeździe, Łódź 2006.
• Gliński W., Gmach konwentu Paulinów siedzibą Seminarium Głównego w Warszawie w l. 1823-1836, „Studia Claramontana”, t. 28: 2010, ss. 319-334.
• Gliński W., Józefińskie inspiracje reform diecezjalnych seminariów duchownych w Królestwie Polskim w latach 1815-1830, [w:] Nauczycielowi – uczniowie. Księga Jubileuszowa dedykowana Księdzu Profesorowi Józefowi Mandziukowi z okazji 70 rocznicy urodzin, red. W. Kret, Z. Pałka, K. Szopa, Rzeszów 2011, s. 307-322.
• Gliński W., Komisja Rządowa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego wobec wspólnot religijnych w Królestwie Polskim w latach 1815-1820, Warszawa 2002.
• Gliński W., Oblicze światopoglądowe i obyczajowe Stanisława Kostki Potockiego (1755-1821), „Saeculum Christianum”, R. 9, 2002, nr 2, s. 205-226.
• Gliński W., Podręczniki i inne książki służące w formacji kapłańskiej w polskich seminariach duchownych w XVIII wieku oraz w Królestwie Polskim przed 1830 r., [w:] „Największa jest miłość” (1 Kor 13, 13), pod red. ks. S. Skobla, Łódź 2011, s. 359-375.
• Gliński W., Reformy kształcenia duchowieństwa diecezjalnego w Królestwie Polskim w latach 1815-1837, Łódź 2009.
• Grad S., Biskup Józef Rozwadowski – duszpasterz i obrońca ludzi pracy, „Łódzkie Studia Teologiczne” 18(2009), s. 87-99.
• Grad S., Budowa kościoła św. Antoniego w Tomaszowie Mazowieckim, „Łódzkie Studia Teologiczne” 6(1997), s. 355-378.
• Grad S., Działalność kościelna prymasa Jana Łaskiego, [w:] Studia z historii Kościoła w Polsce, red. H. E. Wyczawski, t. 5, Warszawa 1979, s. 182-322.
• Grad S., Ksiądz biskup Jan Fondaliński (1900-1971), „Łódzkie Studia Teologiczne” 14(2005), s. 19-33.
• Grad S., Ksiądz Ferdynand Jacobi (1882-1941), „Łódzkie Studia Teologiczne” 15(2006), s. 59-69.
• Grad S., Ksiądz Jan Cesarz (1880-1942), „Łódzkie Studia Teologiczne” 13(2004), s. 357-369.
• Grad S., Ksiądz profesor dr hab. Henryk Rybus (1907-1974), „Łódzkie Studia Teologiczne” 11-12(2002-2003), s. 153-163.
• Grad S., Najstarsza łódzka parafia, „Wiadomości Diecezjalne Łódzkie” 48(1974), nr l, s. 13-19.
• Grad S., Organizacja życia kościelnego w Łodzi w latach 1875-1920, „Wiadomości Diecezjalne Łódzkie” 58(1984), nr 7-8, s. 175-183.
• Grad S., Powstanie i organizacja parafii w Zelowie, „Łódzkie Studia Teologiczne” 10(2001), s. 157-167.
• Grad S., Powstanie parafii Najświętszego Serca jezusowego w Tomaszowie Mazowieckim, „Łódzkie Studia Teologiczne” 16(2007), s. 203-213.
• Grad S., Powstanie parafii pod wezwaniem Świętej Rodziny w Rokicinach, „Łódzkie Studia Teologiczne” 9(2000), s. 277-287.
• Grad S., Rozwój sieci parafialnej w Łodzi przed powstaniem diecezji łódzkiej, „Łódzkie Studia Teologiczne” (dalej ŁST) 7(1998), s. 293-307.
• Grad S., Rozwój sieci parafialnej w Łodzi w latach 1945-1985, [w:] W mocy Ducha, red. J. Pater, Łódź 2005, s. 233-251.
• Grad S., Rozwój sieci parafialnej w Łodzi w okresie międzywojennym, „Łódzkie Studia Teologiczne” 8(1999), s. 365-379.
• Grad S., Różański M., Bogu na chwałę, historia parafii św. Stanisława Kostki w Łodzi, Łódź 2013
• Grad S., Różański M., Kapituła Katedralna Łódzka, Łódź 2007.
• Grad S., Sprawy polskie na Soborze Laterańskim V, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 1987 nr 4, s. 27-36.
• Grad S., Wyższe Seminarium Duchowne, „Łódzkie Studia Teologiczne” 1(1992), s. 9-19.
• Graliński T., Spis parafii i kościołów diecezji łódzkiej i krótki ich opis historyczny, „Wiadomości Diecezjalne Łódzkie” 26(1952) nr 1-3, s. 46-76; nr 7-9, s. 227-273; nr 10-11, s. 295-327; 27(1953) nr 1-4, s. 32-56; nr 5-8, s. 100-146; nr 9, s. 186-192; nr 10-12, s. 199-208.
• Gruczyński K., Biskup Michał Klepacz 1893-1967, Łódź 1993.
• Instytuty życia konsekrowanego w Kościele łódzkim. Zakony, zgromadzenia, instytuty świeckie. Charyzmat, historia, apostolat, red. K. Dąbrowski, A. Ja-
• neczek. L. Witczak, Łódź 2000.
• Jan Paweł II w Łodzi w dwudziestą rocznicę wizyty, red. M. Przybysz, M. Różański, J. Wróbel, Łódź 2007
• Kolegiata w Pułtusku i jej kapituła, Łódź 1933.
• Konstantynów. Dzieje miasta, red. M. Nartonowicz-Kot, Konstantynów 2006.
• Kronika parafii Najświętszego Serca Jezusowego w Łodzi Retkini, Łódź 2005.
• Łask. Dzieje miasta, red. J. Śmiałkowski, Łask 1998.
• Łódź. Dzieje miasta, red. B. Baranowski, J. Fijałek, K. Badziak, R. Rosin, t. 1, Warszawa 1988.
• Muznerowski S. , Przyczynki do monografii Łodzi, Łódź 1922.
• Parafia Przemienienia Pańskiego w Łodzi. Jubileusz 90-lecia, Łódź 2005.
• Różański M., Bulla erekcyjna diecezji łódzkiej „Christi Domini” z 10 XII 1920 r, [w:] Archiwa i kancelarie w służbie kościoła i nauki, red. W. Zawitkowska, W. Wlaźlak, Rzeszów 2012, s. 103-113.
• Różański M., Duchowieństwo parafialne archidiakonatu uniejowskiego w XVIII wieku. Studium prozopograficzne, Łódź 2010.
• Różański M., Dzieje najstarszych łódzkich cmentarzy katolickich do końca XIX w., „Łódzkie Studia Teologiczne” R. 4(1995) s. 105-128.
• Różański M., Ideał wychowawczy szkół parafialnych, [w:] Cnoty i wady. Społeczeństwo po obu stronach Karpat, Kraków 2007, s. 173-182.
• Różański M., Kościelna przynależność administracyjna ziem diecezji łódzkiej, „Archiwa Biblioteki Muzea Kościelne” 70 (1998), s. 344-356.
• Różański M., Kościół katedralny w Łodzi, [w:] Wzajemne przenikanie kultur w regionie łódzkim, a nowe możliwości ruchu krajoznawczego. VI Kongres Krajoznawstwa Polskiego – Olsztyn 2010. Sejmik Przedkongresowy, Łódź-Pabianice-Zgierz 2009, s. 99-110.
• Różański M., Łacińskie nazewnictwo i funkcje nauczycieli szkół parafialnych w XVII i XVIII wieku w Archidiakonacie Uniejowskim, „Colloquia Theologica Adalbertina” 4 (2003) z. 12, s. 85-96.
• Różański M., Parafie erygowane przez (arcy)biskupa Władysława Ziółka, [w:] W mocy Ducha, red. J. Pater, Łódź 2005, s. 41-42.
• Różański M., Rozwój sieci parafialnej w Łodzi w latach 1986-2004, [w:] W mocy Ducha, red. J. Pater, Łódź 2005, s. 251-262.
• Różański M., Sieć szkół parafialnych w archidiakonacie uniejowskim w XVII w. (w świetle wizytacji kościelnych), „Rocznik Teologiczny” t. 46(1999), z. 4, s. 222-230.
• Różański M., Spis duchowieństwa i parafii diecezji łódzkiej (1940-1941), „Łódzkie Studia Teologiczne” 13(2004), s. 400-420.
• Różański M., Szkoły parafialne w XVI-XVIII w. w archidiakonacie uniejowskim, Łódź 2003.
• Różański M., Tadeusz Sikorski, ks., [w:] Zaufać Bogu i człowiekowi. Łódź 2002.
• Rybus H., Biblioteka Kolegiaty Łaskiej, Łódź 1939.
• Rybus H., Dwa źródła do historii Macieja Drzewickiego, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” R.3(1957), nr 2, s. 321-370.
• Rybus H., Działalność synodalna biskupa Macieja Drzewickiego w diecezji włocławskiej (1514-1531), STV R. 7(1969) nr 1, s. 133-171.
• Rybus H., Kolegiata w Kruszwicy w latach 1514-1531, STV R. 8(1970) nr 2, s. 119-157.
• Rybus H., Kronika historyczna Diecezji Łódzkiej, „Wiadomości Diecezjalne Łódzkie” 28(1954) nr 4-5, s. 57-118; Tenże, Bibliografia do historii kościołów i parafii Diecezji Łódzkiej, „Wiadomości Diecezjalne Łódzkie” 28(1954) nr 10-12, s. 284-322.
• Rybus H., Królewicz kardynał Fryderyk Jagiellończyk jako biskup krakowski i arcybiskup gnieźnieński, Warszawa 1935.
• Rybus H., Prymas Maciej Drzewicki. Zarys biografii (1467-1535), „Studia Theologica Varsaviensia” (dalej STV) R. 2(1964) nr 1-2, s. 79-308.
• Rybus H., Widawskie archiwum kościelne, Łódź 1939;
• Tomaszów Mazowiecki. Dzieje miasta, red. B. Wachowska, Warszawa-Łódź 1980.
• Veritatis serviens. Księga Pamiątkowa Ojcu Profesorowi Januszowi Zbudniewkowi ZP, red. Dzięgielewski J., Warszawa 2009, s. 351-362.
• Wybrane działania Służby Bezpieczeństwa PRL wobec programu duszpasterskiego biskupa Józefa Rozwadowskiego, [w:] Jan Paweł II w Łodzi w dwudziestą rocznicę wizyty, red. M. Przybysz, M. Różański, J. Wróbel, Łódź 2007, s. 26-40.
• Zwoliński P., Biografie rektorów Seminarium duchownego w Łodzi – Ks. Jan Krajewski, Bp Włodzimierz Jasiński, Ks. Ferdynand Jacobi, Ks. Józef Dzioba, Ks. Antoni Woroniecki, Ks. Stanisław Grad, [w:] Rektorzy Państwowych Wyższych Uczelni w Łodzi 1945-2002, pod Red. E. Paradowskiego, Łódź 2002, s. 313-326.
• Zwoliński P., Biskup Wincenty Tymieniecki i jego inicjatywy społeczno-dobroczynne – przyczynek do biografii, ŁST, 17(2008), s. 447-467.
• Zwoliński P., Działalność sióstr albertynek w diecezji łódzkiej w okresie międzywojennym, „Studia Teologiczne Biał., Droh. Łom.”, t. 22, 2004, s. 371-384.
• Zwoliński P., Działalność społeczno-dobroczynna Kościoła łódzkiego w okresie międzywojennym (studium historyczne), Łódź 2006.
• Zwoliński P., Działania dezintegracyjne Służby Bezpieczeństwa wobec programu duszpasterskiego biskupa Józefa Rozwadowskiego w latach 1968-1986, [w:] Aparat Bezpieczeństwa wobec kurii biskupich w Polsce, red. A. Dziurok, Warszawa 2009, ss. 181-195.
• Zwoliński P., Działania władz zmierzające do laicyzacji dzieci i młodzieży szkolnej w latach 1945-1949, ŁST 10 (2001), s. 177-184.
• Zwoliński P., Dzieje parafii Wniebowzięcia NMP na tle rozwoju Łodzi, Łódź 1998.
• Zwoliński P., Ks. Antoni Machnikowski, proboszcz parafii Najświętszego Serca Jezusowego w Tomaszowie Maz. – ofiara eksterminacji hitlerowskiej, ŁST 13(2004), s. 421-426.
• Zwoliński P., Rola wychowawczo-oświatowa duszpasterzy łódzkich w XIX wieku i w pierwszej połowie XX wieku, ŁST 7(1998), s. 327-347.
• Zwoliński P., Sodalicje mariańskie łódzkich szkołach w okresie międzywojennym, [w:]
• Zwoliński P., Sytuacja Kościoła łódzkiego w pierwszych latach po II wojnie światowej, [w:] W Mocy Ducha, Księga jubileuszowa w 25 rocznicę konsekracji biskupiej abp W. Ziółka metropolity łódzkiego, pod red. J. Patera, Łódź 2005, s. 595-605.
• Zwoliński P., Sytuacja Kościoła łódzkiego w pierwszych latach po II wojnie światowej, [w:] Władze komunistyczne wobec Kościoła katolickiego w łódzkiem 1945-1967, red. J. Wróbel, L. Próchniaka, Warszawa 2005, s. 27-34.
• Zwoliński P., Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi 1921-2001, Łódź 2001.
• Zwoliński P., Z historii działalności charytatywno-dobroczynnej w Łodzi w okresie międzywojennym, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne”, t. 37: 2004, s. 39-50.
• Zwoliński P.,, Działalność charytatywno-dobroczynna biskupa Wincentego Tymienieckiego – ordynariusza łódzkiego 1921-1934, „Saeculum Christianum”, R. 22, 2004, nr 1, s. 99-110.