Spongiolitowa forma odlewnicza ze stanowiska nr 20 w Przemyślu. Rezultaty badań

• Authors: Bober Monika , Trąbska Joanna , Pilarz Monika , Tryblaska Barbara

Title variants

EN

The spongiolite casting mould at the site No. 20 in Przemyśl. Research results

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

Przemyśl 20 site is an important research point of the early medieval city. Archaeological research confirmed the existence of intensive settlement before this time. During field works, two parts of a casting mold for the production of axes, 17 cm long, 7.5 cm wide and 4 cm thick, were found at the bottom of the settlement layer. On the discovered form, no traces of copper were observed, on the outside were visible signs of burnout. This form is the only find of this type in Poland and ascibed to the Mierzanowice culture. petrographic tests performed using polarizing and scanning microscopes as well as microapaleontological examinations allow the identification of the mold material as spongiolite (spiculite), most likely from the vicinity of przemyśl, where the outcrops of this rock are located. Considering the results of micropaleontological research, it is not possible to unequivocally interpret whether the material from which the foundry mold was made comes from works classified as radiolar shale formations from Barnasiówka, or from silicoclastic turbidites rich in sponge spicules. with high probability it can be stated that this material comes from the upper part of the Lgota beds covering the abovementioned lithostratigraphic units. The type of raw material used meets the conditions for using it as a casting mold. The obtained data allow to conclude about the local production of this form.

Keywords

EN

casting mold; Mierzanowice culture; spongiolite; polarizing microscope; SEM / EDS; micropaleontology; Lgota beds

• Publisher: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie; Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego; Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego
• Journal: Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego
• Year: 2019
• Issue: 40
• Pages: 205–214

Contributors

author

Bober Monika

• Muzeum Samorządowe Ziemi Strzyżowskiej im. Z. Leśniaka, ul. Łukasiewicza 10, 38-100 Strzyżów

author

Trąbska Joanna

• Instytut Archeologii UR, ul. Moniuszki 10, 35-015 Rzeszów

author

Pilarz Monika

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

author

Tryblaska Barbara

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

References

• Bąk M., Bąk K., Ciurej A. 2005. Mid-Cretaceous spicule-rich turbidites in the Silesian nappe of the polish Outer Carpathians: radiolarian and foraminiferal biostratigraphy. Geological Quarterly 49/3, 275–290.
• Bąk K., Bąk M., Górny Z., Wolska A. 2014. Environmental conditions in a Carpathian deep sea basin during the period preceding Oceanic Anoxic event 2 – a case study from the Skole nappe. Geologica Carpathica 65/6, 433–450.
• Benesh R., Janowski J., Kopeć R., 1977. Metalurgia ogólna. Część 2. Kraków: Wydawnictwo Akademii Górniczo-Hutniczej.
• Bober M. 2007. Wczesnośredniowieczne oraz pradziejowe ślady osadnictwa odkryte pod wałem wczesnośredniowiecznego podgrodzia w Przemyślu. Rocznik Przemyski 43/2, 113–128. Bober M. 2019. Stanowisko nr 20 w Przemyślu w świetle badań wykopaliskowych. Cz. 1. Analiza typologiczno-chronologiczna źródeł ruchomych pozyskanych w trakcie badań w latach 2005–2007, w tym tomie. Borysławski A., Gucik S., Paul Z., Ślączka A., Wójcik A., Żyłko K. 1979. Mapa Geologiczna Polski. Arkusz Przemyśl–Kalników. Warszawa. Bradl M. 2016. The multilayered chert sourcing approach (MLA) analytical provenance studies of silicite raw materials. Archeometriai Mühely 13/3, 145–156. Brandl M., Hauzenberger C., Trnka G. 2017. Analysis of a Baiersdorf sicle blade from eastern Austria. Anthropologie 55/1–2, 181–191. Garbacz-Klempka A., Rzadkosz S. 2014. Analiza technologii odlewania z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza na podstawie form odlewniczych z osady kultury łużyckiej w Grzybianach. w: T. Stolarczyk, J. Baron (red.), Osada kultury pól popielnicowych w Grzybianach koło Legnicy, 539–567. Legnica–Wrocław: Muzeum Miedzi w Legnicy. Gedl M. 2000. Miedziane topory ze schyłku III tysiąclecia przed Chrystusem z terenu Polski. Rocznik Przemyski 36/1, 3–10. Gucik S., Wójcik A. 1982. Objaśnienia do Mapy Geologicznej Polski. Arkusz Przemyśl–Kalników. Warszawa. Kopacz J. 2012. Koncepcja krzemieniarstwa schyłkowego na przykładzie eneolitu Moraw. Przegląd Archeologiczny 60, 25–47. Kopacz J., Přichystal A., Šebela L. 2006. Bell Beaker Lithic Industry in Moravia (Czech Republic). w: M. Baioni, V. Leonini, D. Lo Vetro, F. Martini, R. Keller, L. Sarti (red.), Bell Beaker in everyday life. Proceedings of the 10th Meeting Archéologie et Gobelets’, Florence-Siena-Villanuova sul Clisi, May 12–15, 257, 269. Kowalski J.S. 2011. Technologiczne aspekty przemian temperaturowych kwarcowej osnowy piaskowej syntetycznej masy formierskiej z bentonitem (= Monografia 394, seria Mechanika). Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej. Lehmann U., Hillmer G. 1987. Bezkręgowce kopalne. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne. Machnik J. 1987. Kultury z przełomu eneolitu i epoki brązu w strefie karpackiej. Wrocław-Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Mojski J.E., Poprawa D. (red.). 1996. Objaśnienia do Mapy Geologicznej Polski. Arkusz Jasło. Warszawa. Mojski J.E., Ślączka A. (red.). 1982. Objaśnienia do Mapy Geologicznej Polski. Arkusz Przemyśl-Kalników. Warszawa. Műller-Karpe H. 1974. Handbuch der Vorgeschichte, Bd. III, Kupferzeit. Műnchen: C. H. Beck Verlag. Okoński S., Górny Z., Bąk M., Bąk K. 2014. Lithistid spicules in the sediments of the Turonian Variegated Shale in the Silesian nappe, polish Outer Carpathians. Geology, Geophysics & Environment 40/1, 33–48. Přichystal A. 2010. Classification of lithic raw materials used for prehistoric chipped artefacts in general and siliceous sediments (silicites) in particular: the Czech proposal. Archeometriai Mühely 3, 177–181. Rączkowski W., Wójcik A., Zimnal Z., Nieścieruk P., Paul Z., Ryłko W., Szymakowska F., Żytko K. 1995. Mapa Geologiczna Polski. Arkusz Jasło. Warszawa. Ryka W., Maliszewska A. 1991. Słownik petrograficzny. Warszawa: Wydawnictwa geologiczne. Ślączka A. 1980. Objaśnienia do Mapy Geologicznej Polski. Arkusz Łupków. Warszawa. Ślączka A., Żytko K. 1979. Mapa Geologiczna Polski. Arkusz Łupków. Warszawa. Waśkowska A., Bąk M., Ciurej A., Michalik M. 2013. Skały krzemionkowe okolic Myślenic jako prawdopodobny surowiec dla dawnych hut szkła. Przegląd Górniczy 3, 17–23.
• Bąk K., Bąk M., Paul Z. 2001. Barnasiówka Radiolarian Shale Formation – a new lithostratigraphic unit in the Upper Cenomanian-lowermost Turonian of the polish Outer Carpathians. Annales Societatis Geologorum Poloniae 71, 75–103.
• Benesh R., Janowski J., Kopeć R., 1977. Metalurgia ogólna. Część 2. Kraków: Wydawnictwo Akademii Górniczo-Hutniczej.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.15584/misroa.2019.40.6