Regionalne właściwości wyrazowe w pracach o pochodzeniu polskiego języka literackiego a ich funkcjonowanie w XVI-wiecznych drukach (na przykładzie oboczności trzymać//dzierżeć)

• Authors: Paulina Michalska

Title variants

EN

Regional word properties in the works on the origin of literary Polish, and their functioning in 16th c. prints (on the example of the trzymać//dzierżeć alternation)

• Languages of publication: PL

Abstracts

Based on the material collected from printed works in Słownik polszczyzny XVI wieku (‘Dictionary of 16th c. Polish’), and the newest research methods in historical linguistics, the paper attempts to answer what the status was of word units which derive from Old Polish and are used as arguments in the discussion on the genesis of the literary language in the Middle Polish era. That is to say, to what degree, if any, the regional word properties adduced in the discussion, were true differential regionalisms, and to what degree, by increasing their territorial reach, they became in the beginnings of the Middle Polish era regional properties only due to their frequency of use. Also, it appears that even a verification limited to 16th c. material can prove useful for acedemic teaching, where the question of the origin of literary Polish is one of the most important ones, and which, in connection with the advance in the field of historical regional differentiation of Polish, is now taught in a somewhat archaic way.

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
• Year: 2012
• Issue: 1(13)
• Pages: 85-98

Contributors

author

Paulina Michalska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań

References

• Bajerowa I., 1964, Kształtowanie się systemu polskiego języka literackiego w XVIII wieku, Wrocław.
• Bajerowa I., 1986, 1992, 2000, Polski język ogólny XIX wieku: stan i ewolucja, t. 1: Ortografia, fonologia z fonetyką, morfologia, t. 2: Fleksja, t. 3: Składnia, synteza, Katowice.
• Bajerowa I., 1988, Frekwencja form i badanie procesów historycznojęzykowych, „Biuletyn PTJ” XLI, s. 69–81.
• Florczak Z., 1967, Udział regionów w kształtowaniu się piśmiennictwa polskiego XVI wieku. Studium z zakresu socjologii pisarstwa, Wrocław – Warszawa – Kraków.
• Handke K., 1986−1987, O regionalizmie frekwencyjnym, „Studia Polonistyczne” XIV−XV, s. 71–76.
• Klemensiewicz Z., 2002, Historia języka polskiego (rozdz.: Wnioski historycznojęzykowe o pochodzeniu i początkowym rozwoju języka ogólnego i jego odmiany literackiej), Warszawa, s. 77–91.
• Książek-Bryłowa W., 1992, Warianty fleksyjne w historii języka polskiego, [w:] T. Skubalanka, W. Książek-Bryłowa, Wariantywność polskiej fleksji, Wrocław, s. 171–177.
• Kuraszkiewicz W., 1953/1956, Pochodzenie polskiego języka literackiego świetle wyników dialektologii historycznej, [w:] Z prac przygotowawczych do Sesji Odrodzenia, Wrocław, [przedr. w:] K. Budzyk (red.), Pochodzenie polskiego języka literackiego, Wrocław, s. 242–336.
• Kuraszkiewicz W., 1986a, Z różnic języka potocznego i literackiego w XVI wieku, [w:] idem (red.), Polski język literacki. Studia nad historią i strukturą, Warszawa – Poznań, s. 329–364.
• Kuraszkiewicz W., 1986b, Pochodzenie polskiego języka literackiego w świetle wyników dialektologii historycznej, [w:] idem (red.), Polski język literacki. Studia nad historią i strukturą, Warszawa – Poznań, s. 51–128.
• Lehr-Spławiński T., 1956, Z rozważań o pochodzeniu polskiego języka literackiego, [w:] K. Budzyk (red.), Pochodzenie polskiego języka literackiego, Wrocław, s. 337–363.
• Michalska P., 2010, Regionalizm frekwencyjny w badaniach historycznojęzykowych (cz.1. Zarys problematyki badawczej), „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” XVI (XXXVI), s. 163–172.
• Milewski T., 1956, Nowe prace o pochodzeniu polskiego języka literackiego, [w:] K. Budzyk (red.), Pochodzenie polskiego języka literackiego, Wrocław, s. 60–81.
• Motylski T., 1955, Z „prehistorii” dociekań nad pochodzeniem polskiego języka literackiego, „Poradnik Językowy” z. 8, s. 304–306.
• Nitsch K., 1956, Pochodzenie polskiego języka literackiego, [w:] K. Budzyk (red.), Pochodzenie polskiego języka literackiego, Wrocław, s. 7–17.
• Osiewicz M., 2007, Wariantywność leksemów w zakresie nieseryjnych zmian fonetycznych w listach polskich z pierwszej połowy XVI wieku, Poznań.
• Osiewicz M., Piotrowska A.K., 2007, „Słownik polszczyzny XVI wieku” jako podstawa materiałowa badań nad regionalnym zróżnicowaniem słownictwa, [w:] E. Skorupska-Raczyńska, J. Rychter (red.), Leksykalno-stylistyczne zjawiska w polszczyźnie ogólnej, Gorzów Wielkopolski, s. 63–73.
• Pihan-Kijasowa A., 1999, Literacka polszczyzna Kresów północno-wschodnich XVII wieku. Fonetyka, Poznań.
• Rzepka W.R., 1985, Demorfologizacja rodzaju w liczbie mnogiej rzeczowników w polszczyźnie XVI–XVII wieku, Poznań.
• Słownik polszczyzny XVI w., t. I–XXXIV; t. I–IV red. komitet redakcyjny, t. V–XVII M.R. Mayenowa, t. XVIII−XXXII, red. F. Pepłowski, Wrocław – Warszawa – Kraków 1966–2010.
• Słownik staropolski, t. I−XI, red. S. Urbańczyk, Wrocław−Warszawa−Kraków 1953−2002.
• Stieber Z., 1956a, Głos w dyskusji o pochodzeniu polskiego języka literackiego, [w:] K. Budzyk (red.), Pochodzenie polskiego języka literackiego, Wrocław, s. 102–116.
• Stieber Z., 1956b, Udział poszczególnych dialektów w formowaniu polskiego języka literackiego, [w:] Z dziejów powstawania języków narodowych i literackich. Materiały metodologicznej konferencji szkoleniowej Polskiej Akademii Nauk, Zakopane, marzec 1955, Warszawa, s. 97–120.
• Stieber Z., 1974, Polskie trzymać, [w:] idem, Świat językowy Słowian, Warszawa, s. 391–392.
• Taszycki W., 1956, Geneza polskiego języka literackiego w świetle faktów historycznojęzykowych, [w:] K. Budzyk (red.), Pochodzenie polskiego języka literackiego, Wrocław, s. 30–59.
• Taszycki W., 1961, Z dawnych podziałów dialektycznych języka polskiego, cz. 1: Przejście ra > re; cz. 2: Przejście ja > je, [w:] idem (red.), Dialektologia historyczna i problem pochodzenia polskiego języka literackiego, Wrocław – Warszawa – Kraków, s. 7–148.
• Taszycki W., Milewski T., 1956, Polski język literacki powstał w Małopolsce, [w:] K. Budzyk (red.), Pochodzenie polskiego języka literackiego, Wrocław, s. 364–436.
• Walczak B., 2000, Jeszcze kilka uwag w sprawie genezy polskiego języka literackiego, „Studia historycznojęzykowe” t. III, red. K. Rymut, W.R. Rzepka, Kraków, s. 23–38.
• Zwoliński P., 1970, Poglądy XIX-wiecznych autorów na pochodzenie polskiego języka literackiego, „Prace Filologiczne” XX, s. 371–376.