Status prawny dziecka w niemieckim ustawodawstwie w Generalnym Gubernatorstwie (1939-1945)

• Authors: Andrzej Wrzyszcz , Hubert Mielnik

Title variants

EN

The Legal Status of the Child in German Legislation in the General Government (1939-1945)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem artykuły jest analiza statusu prawnego dziecka w niemieckim ustawodawstwie w Generalnym Gubernatorstwie. Autorzy przedstawiają status dziecka na gruncie różnych aktów prawnych wprowadzonych przez niemieckich okupantów w poszczególnych gałęziach prawa. Ochronne funkcje prawa względem dziecka zostały praktycznie w całości złamane w ustawodawstwie niemieckim w Generalnym Gubernatorstwie. Prawodawcy w Generalnym Gubernatorstwie nie prowadzili zaplanowanej i usystematyzowanej działalności ustawodawczej względem dzieci. Wprowadzone przez niemieckich okupantów przepisy dotyczące dzieci odzwierciedlały jednak najważniejsze cele polityki nazistowskiej. W przepisach dotyczących dzieci w Generalnym Gubernatorstwie widoczne są wszystkie cechy prawa nazistowskiego: rasizm, pogwałcenie podstawowych zasad słuszności i sprawiedliwości. Autorzy analizują w artykule wyłącznie sferę normatywną, pomijając działania podejmowane poza sferą normatywną.

EN

The subject of the article is the analysis of the legal status of the child in German legislation in the General Government. The authors present the status of the child on the basis of various legal regulations introduced by German occupiers in different areas of law. Most of the legal principles regarding to the child protection and child rights have been completely broken in German legislation in the General Government. The legislatures in the General Government did not carry out planned and systematic legislative activity towards children. However, the children’s regulations introduced by the German occupiers reflected the most important goals of Nazi policy. The regulations regarding to the child in the General Government show all the features of Nazi law: racism, violation of the basic principles of equity and justice. The authors concentrated in the article only on the normative sphere, omitting activities undertaken outside the normative sphere.

Keywords

PL

status prawny dziecka; prawo; Generalne Gubernatorstwo; II wojna światowa

EN

legal status of the child; law; General Government; World War II

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Prawnych
• Year: 2019
• Volume: 29
• Issue: 1
• Pages: 89-114

Contributors

author

Andrzej Wrzyszcz

• Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

author

Hubert Mielnik

• Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Adamska Jolanta: Organizowanie więzień sądowych na terenie Generalnego Gubernatorstwa, Zeszyty Majdanka t. XII (1987), s. 5-22.
• Gałan Alina: Martyrologia dzieci i młodzieży w więzieniu na zamku w Lublinie, [w:] Dzieci i młodzież w latach drugiej wojny światowej, red. Cz. Pilichowski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1982, s. 261-265.
• Grassmann Gerhard O.: Die deutsche Besatzungsgesetzgebung während des 2. Weltkrieges, Studien des Instituts für Besatzungsfragen in Tübingen zu den deutschen Besetzungen im 2. Weltkrieg, Nr 14, Tübingen: Institut für Besatzungsfragen 1958.
• Grünberg Karol, Otręba Bolesław: Hans Frank na Wawelu, Włocławek: Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocławku 2001.
• Grzybowski Stefan: Normy wydane przez władze niemieckie dla zakresu stosunków pracy na obszarze tzw. Generalnej Guberni, [w:] Ekspertyzy i orzeczenia przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, t. III, red. Cz. Pilichowski, Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości – Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce 1980, s. 146-163.
• Hryciuk Grzegorz: [rec.] Natalia W. Antoniuk, Ukrajinśke kulturne żyttia w Heneralnij Huberniji (1939-1944 rr.), Lwiw 1997, Dzieje Najnowsze 30 (1998), nr 1, s. 207-209.
• Hunt John: Out of Respect for Life: Nazi Abortion Policy in the Eastern Occupied Territories, Journal of Genocide Research 1 (1999), nr 3, s. 379-385.
• Klafkowski Alfons: Okupacja niemiecka w Polsce w świetle prawa narodów, Poznań: Wydawnictwo Instytutu Zachodniego 1946.
• Łuczak Czesław: Eksploatacja siły roboczej polskich dzieci przez III Rzeszę, [w:] Dzieci i młodzież w latach drugiej wojny światowej, red. Cz. Pilichowski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1982, s. 266-269.
• Majer Diemut: Narodowo obcy w Trzeciej Rzeszy. Przyczynek do narodowo-socjalistycznego ustawodawstwa i praktyki prawniczej w administracji i wymiarze sprawiedliwości ze szczególnym uwzględnieniem ziem wcielonych do Rzeszy i Generalnego Gubernatorstwa, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze 1989.
• Pilichowski Czesław: Sytuacja dzieci polskich w latach drugiej wojny światowej, [w:] Dzieci i młodzież w latach drugiej wojny światowej, red. Cz. Pilichowski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1982, s. 17-39.
• Piotrowski Stanisław: Dziennik Hansa Franka, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze 1956.
• Radzik Tadeusz: Lubelska dzielnica zamknięta, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1999.
• Schenk Dieter: Hans Frank. Biografia generalnego gubernatora, Kraków: Wydawnictwo Znak 2009.
• Sierocińska Magdalena: Eksterminacja „niewartościowych rasowo” dzieci polskich robotnic przymusowych na terenie III Rzeszy w świetle postępowań prowadzonych przez Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Poznaniu, [w:] https://ipn.gov.pl/ pl/aktualnosci/587,Eksterminacja-niewartosciowych-rasowo-dzieci-polskich-robotnic-przymusowych-na-t.html [dostęp: 17.03.2018].
• Theiss Wiesław: Sieroctwo wojenne polskich dzieci (1939-1945). Zarys problematyki, Przegląd Pedagogiczny 1 (2012), s. 79-95.
• Wnuk Józef: Polskie dzieci oskarżają, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1975.
• Wrzyszcz Andrzej, Dąbrowski Karol: Das Familienrecht im Generalgouvernement, [w:] Judiciary and Society between Privacy and Publicity. 8th Conference on Legal History in the Baltic Sea Area, 3rd-6th September 2015, red. D. Janicka, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2016, s. 141-162.
• Wrzyszcz Andrzej: Hierarchia aktów prawnych wprowadzonych przez okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939-1945, Studia Iuridica Lublinensia 22 (2014), s. 695-708.
• Wrzyszcz Andrzej: Okupacyjne sądownictwo niemieckie w Generalnym Gubernatorstwie 1939-1945. Organizacja i funkcjonowanie, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2008.
• Wrzyszcz Andrzej: Ustawodawstwo antyżydowskie wprowadzone przez okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie (1939-1945), [w:] Scientia nihil est quamveritatis imago. Studia ofiarowane Profesorowi Ryszardowi Szczygłowi w siedemdziesięciolecie urodzin, red. A. Sochacka, P. Jusiak, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2014, s. 991-1007.
• Wrzyszcz Andrzej: Ustawodawstwo okupacyjne dla dystryktu Galicja 1941-1944, [w:] Studia z historii państwa, prawa i idei, prace dedykowane Profesorowi Janowi Malarczykowi, red. A. Korobowicz, H. Olszewski, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1997, s. 483-500.
• Wrzyszcz Andrzej: Uwagi o prawie łaski w Generalnym Gubernatorstwie (1939-1945). Podstawy normatywne stosowania prawa łaski w GG, Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego t. IX (2006), cz. 2, s. 445-452.
• Wrzyszcz Andrzej: Z problematyki segregacji narodowościowej i rasowej ludności w systemie prawa i sądownictwa niemieckiego Generalnego Gubernatorstwa (1939-1945), [w:] Społeczeństwo a władza. Ustrój, prawo, idee, red. J. Przygodzki, M.J. Ptak, Wrocław: Wydawnictwo Kolonia Limited 2010, s. 791-808.
• Venken Machteld: Child forced labour: an analysis of ego documents throughout time, European Review of History 22 (2015), z. 2, s. 368-388.
• Zajadło Jerzy: Formuła Radbrucha. Filozofia prawa na granicy pozytywizmu prawniczego i prawa natury, Gdańsk: Wydawnictwo Arche 2001.

Identifiers

DOI

10.18290/rnp.2019.29.1-5