Niezapomniana lekcja historii początków Ameryki Łacińskiej

• Authors: Liszka Piotr

Title variants

EN

Beginning of Latin America

Abstracts

PL

Teologia – w świetle Objawienia – może zajmować się wszystkim, może być np.: teologia sportu, lotów kosmicznych, teologia historii, polityki, narodu. Interesująca jest teologia poszczególnych kontynentów. Artykuł podejmuje refl eksję teologiczną nad początkami zjawiska kulturowo-geografi cznego, które nosi nazwę Ameryka Łacińska. Podobnie jak w odniesieniu do Ameryki Północnej ideą przewodnią jest nowy początek ludzkości, nowy raj. Budowanie nowego świata zależy od ludzi, którzy go kolonizują. Ważny jest kontekst społeczny, kulturowy, polityczny i gospodarczy tego kraju, który dokonuje kolonizacji. Ameryka Łacińska budowana była przez Hiszpanię, a następnie przez Portugalię, czyli kraje Półwyspu Pirenejskiego, kraje katolickie, pod wieloma względami różniące się od protestanckiej Anglii, kolonizującej Amerykę Północną. Kontekst religijny widoczny jest w podejściu do ludzkości miejscowej i w widzeniu doczesnego i zbawczego sensu przyszłości.

EN

The inhabitants of the sun-scorched rocky Pyrenean peninsula could at least in some of the terrain of South America discover a new paradise, lost arcadia, a land of primevalbliss. The very names of the cities seem to bear out this impression: Buenos Aires (Good Air) or Costa Rica (Rich Coast). Still, it was the idea of continuity, i.e. building the new world with the cultural roots in the old, on the old continent. Both Spanish scholars and ecclesiastical authorities favoured this idea. The indigenous population was recognised as citizen with full rights and who as such were deemed able to take over the Spanish cultural heritage and enrich it with their own. This ideal design failed to be completed for a variety of reasons. The political stage in Europe absorbed the strength and attention that could otherwise have been directed to America. The golden age of cultural and economic development in Spain was followed by years of drawbacks, decline and implosion. America lacked the support from the old continent that it needed. No wonder then that the sinful side of the human nature took the upper hand over the virtues: these included greed and competition for power. The newcomers from Spain would attain affl uence at the cost of the Indians turning them into serfs. Nowadays their offspring has long been free, but they have also remained destitute. On the contrary, the America settled by Anglo-Saxons has always been the America of free colonisers. The Iberian America is a mix of colonisers and indigenous peoples, of the descendants of the free and the enslaved

Keywords

EN

Latin America; Indians; conquest; politics; economy; utopia

PL

Ameryka Łacińska; Indianie; konkwista; polityka; gospodarka; utopia

• Publisher: Towarzystwo Teologów Dogmatyków
• Journal: Teologia w Polsce
• Year: 2015
• Volume: 9
• Issue: 2
• Pages: 23-35

Contributors

author

Liszka Piotr

• kierownik Katedry Eklezjologii i Sakramentologii Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu

References

• Barrios Valdés M., La primera evangelización en Chile, w: Actas del VII simposio de teología histórica (28–30 abril 1992), Valencia 1993, s. 243–255.
• Beltrán de Heredia V., Ideas del maestro Fray Francisco de Vitoria anteriores a las relaciones „De Indis” acerca de la colonización de América según documentos inéditados,
• „Ciencia Tomista” 41 (1930), s. 151–153.
• Busch J.M., La infl uencia de fray Francisco de Vitoria O.P. en Chile (1550–1650), „Verbo” 313–314 (1993), s. 289–310.
• Cantoni G., El mundo antes de cristo, „Verbo” 417–418 (2003), s. 555–574.
• Carturelii A., El Nuevo Mundo. El descubierto, la Conquista y la Evangelización de América y la Cultura Occidental, México 1991.
• Ceballos Pinas E., Cisneros, un gran espanol, Madrid 1973.
• Cotgrave R., A Dictionarie of the French and Englisch, Menston 1968.
• Esponera Cerdán A., Teoría anti-esclavista de Bartolomé Frías de Albornoz, w: Actas del VII simposio de teología histórica (28–30 abril 1992), Valencia 1993, s. 93–114.
• Fuentes C., Pogrzebane zwierciadło, tłum. E. Klekot, Łódź 1994.
• Galindo F., El „fenómeno de las sectas” fundamentalistas. La conquista evangélica de América Latina, ed. 2, Estella 1994.
• Hernández R., Legitimidada de los títulos de Francisco de Vitoria, w: Actas del VII simposio de teología histórica (28–30 abril 1992), Valencia 1993, s. 83–91.
• Oliveira Salazar A., Dusza Portugalii, „Fronda” 13/14 (1998), s. 270–282.
• Redpath P.A., Odyseja mądrości. Od fi lozofi i do transcendentalnej sofi styki, Lublin 2003.
• Ricard R., La conquista espiritual de México, México 1947.
• Rodríguez Cruz A.M., Alumnos de la Universidad de Salamanca en América, Madrid 1984.
• Rodríguez Lois M., El cardenal Cisneros, precursor de la evangelización de México, „Verbo” 313–314 (1993), s. 379–385.
• Terreros y Pando E. de, Diccionario castellano con las voces de ciencias y artes y sus correspondientes en las lenguas francesa, latina e italiana, vol. 3, Madrid 1786–1793, 498 A–B.
• Tolkien J.R.R., Potwory i krytycy i inne eseje, tłum. T.A. Olszański, Poznań 2000.
• Niezapomniana lekcja historii początków Ameryki Łacińskiej TwP 9,2 (2015) 35
• Tormo L., La evangelización en el nuevo mundo. Actas del VII simposio de teología histórica
• (28–30 abril 1992), Valencia 1993, s. 21–33.
• Urbano H., Sincretismo y sentimiento religioso en los Andes. Apuntes sobre sus Orígines y
• desarollo, w: Actas del VII simposio de teología histórica (28–30 abril 1992), Valencia 1993, s. 257–292.
• Vargas J.M., La conquista espiritual del Imperio de los Inkas, t. I–IV, Quito 1948.
• Vitoria F., Comentarios a la Secunda Secundae de Santo Tomás, 6 vol., Salamanca 1932–1935.
• Vitoria F., Relectio De Indis, Madrid 1967

Identifiers

ISSN

1732-4572