Przemilczana cielesność druku – Balzak, nowoczesność, literatura

• Authors: Rakoczy Marta

Title variants

EN

Silenced Physicality of Print: Balzac, Modernity, and Literature

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tekst dotyczy diagnozowanych w „Straconych złudzeniach” Honoré de Balzaca związków ciała, druku i nowoczesności. Opierając się na kulturowej historii książki oraz środowisk związanych w z jej produkcją, autorka analizuje, w jaki sposób Balzak przywołuje i przeformułowuje nowoczesny podział między duchową pracą pisarzy-twórców a fizyczną pracą drukarzy-rzemieślników, ujawniając cielesne i materialne produkowanie tekstów jako proces stanowiący zaplecze społeczne nowoczesnej literatury. Badaczka wychodzi z założenia, że dualizm ciała i tekstu, materialności i semiotyczności literatury nie jest jedynie wynikiem określonych zjawisk z dziedziny historii idei, nie jest też efektem – jak twierdził Walter J. Ong – samej wizualności książki masowo reprodukowanej, zorientowanej na czytelnika. Na podstawie zaś rozpoznań samego Balzaka autorka artykułu twierdzi, że dualizm ten jest dziełem procesów rozwijającego się kapitalizmu, który poprzez materialną produkcję złudzeń „czystej” – oderwanej od ciała – twórczości ukrywa określone mechanizmy ekonomiczno-społeczne, decydujące m.in. o formotwórczej funkcji literatury nowoczesnej.

EN

The text refers to the diagnoses of relationships between the body, print, and modernity in Honoré de Balzac’s “Lost Illusions”. As based on the cultural history of the book and the circles associated with its production, the author attempts to analyse how Balzac evokes and reformulates the modern division between the spiritual work of writers-creators and the physical work of printers-craftsmen, and reveals the physical and material production of texts as a process constituting the social background of modern literature. She assumes that the dualism of the body and text, materiality and semioticity of literature, is not only the result of specific phenomena in the field of the history of ideas, and not an effect—as Walter J. Ong claimed—of the very visuality of a massively reproduced, reader-oriented book. On the basis of the recognition of Balzac himself, she argues that this dualism is the work of processes of developing capitalism, which, through the material production of illusions of “pure,” detached from the body, creativity, conceals certain economic and social mechanisms, deciding, i.a., on the formative function of modern literature.

Keywords

PL

nowoczesność; kapitalizm; cielesność; kultura druku; Honoré de Balzac; praktyka piśmienna; typografia

EN

modernity; capitalism; bodily; print culture; Honoré de Balzac; writing practice; typography

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2022
• Volume: 113
• Issue: 1
• Pages: 81-99

Dates

printed

2022-03-24

Contributors

author

Rakoczy Marta

• Uniwersytet Warszawski

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2022.1.10