Kolebka Piastów – archeologiczne prospekcje podwodne w rejonie jeziora Lednickiego – wyniki projektu

• Authors: Popek Mateusz , Pydyn Andrzej , Lewek Konrad , Mosakowski Szymon

Title variants

EN

Cradle of the Piasts – archaeological underwater prospecting in the Lednica Lake area – the results of the project

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article describes the results of the project ‘Cradle of the Piasts – archaeological underwater prospecting in the Lednica Lake area’, the objective of which was to conduct prospections in previously unexplored areas of Lednica Lake. The lake, located in the Gniezno Lake District, is of historical significance because Ostrów Lednicki, one of the most important centres of early Piast rulers, was located there. The project involved a comprehensive survey of the lake’s shoreline, islands and bottom, with the use of both traditional archaeological methods and modern non-invasive techniques such as a multibeam probe, bottom sediment profiler and magnetometer. These surveys were aimed at locating potential archaeological sites. As part of the project, acoustic, seismic and magnetometric surveys were carried out over an area of 53 ha, allowing magnetic and bathymetric anomalies to be detected. A total of 204 such anomalies were identified, some of which turned out to be archaeological sites, including a previously unknown bridge leading to Ledniczka Island. Underwater prospecting was conducted along about 14.5 km of shoreline, covering various shoreline parts of the lake with the greatest archaeological potential. Numerous artefacts were discovered in the course of the research, including objects related to settlements from various historical periods, from the early Middle Ages to modern times. These finds included pottery fragments, axes and other metal artefacts. The project allowed for a significant expansion of knowledge on the history of settlement in the Lednica Lake area, as well as the development of research methods in underwater archaeology. Cooperation with the Maritime Institute in Gdańsk made the research one of the most accurate undertakings of its kind in Poland. As a result, 14 new AZP sites were delineated and the material collected was used to prepare KEZA charts, which contributed to a better understanding of the chronology and nature of settlement in this region.

Keywords

PL

prospekcje podwodne,; jezioro Lednica,; most na Ledniczkę

EN

underwater prospecting,; Lake Lednica,; bridge to Ledniczka

• Publisher: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
• Journal: Studia Lednickie
• Year: 2024
• Pages: 257-273

Dates

published

2024

Contributors

author

Popek Mateusz

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Centrum Archeologii Podwodnej

• https://orcid.org/0000-0002-5490-3585

author

Pydyn Andrzej

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Centrum Archeologii Podwodnej

• https://orcid.org/0000-0001-9478-9863

author

Lewek Konrad

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Centrum Archeologii Podwodnej

• https://orcid.org/0000-0001-7291-2744

author

Mosakowski Szymon

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Centrum Archeologii Podwodnej

• https://orcid.org/0000-0001-7443-0781

References

• BartoŠková A. 1986. Slovanské depoty železných předmĕtů v Československu, Studie Archeologického Ústavu Československé Akademie Vĕd v Brnĕ, t. 13, Praha.
• Głosek M. 1996. Późnośredniowieczna broń obuchowa w zbiorach polskich, Warszawa-Łódź.
• Górecki J. 2016. Położenie Ostrowa Lednickiego, [w:] Ostrów Lednicki. Rezydencjonalno-stołeczny ośrodek pierwszych Piastów, red. Z. Kurnatowska, A.M. Wyrwa, Origines Polonorum, t. 9, Warszawa, s. 45-58.
• Gralak T. 2003. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych na stanowisku nr 4 w Nowym Śleszowie gm. Żórawina, woj. dolnośląskie w roku 2000, Raport 2000, s. 208-217.
• Hac B. 2017. Przeprowadzenie prac związanych z lokalizacją potencjalnych zabytków/anomalii zalegających w wodach Jeziora Lednickiego [w:] Sprawozdanie końcowe projektu Kolebka Piastów – archeologiczne podwodne prospekcje w rejonie jeziora Lednickiego, red. A. Pydyn, maszynopis w archiwum Centrum Archeologii Podwodnej UMK w Toruniu, s. 30-96.
• Janowski Ł., Kubacka M., Pydyn A., Popek M., Gajewski, Ł. 2021. From acoustics to underwater archaeology. Deep investigation of a shallow lake using high-resolution hydroacoustics. The case of Lake Lednica, Poland, „Archaeometry”, t. 63, s. 1059-1080.
• Janowski Ł., Pydyn A., Popek M., Gajewski J., Gmińska-Nowak B. 2024. Towards better differentiation of archaeological objects based on geomorphometric features of a digital elevation model, the case of the Old Oder Canal, „Archaeological Prospection”, January 2024, s. 1-12.
• Jorgensen A.N. 1999. Waffen und Gräber: Typologische und chronologische Studien zu skandinavischen Waffengräbern 520/30 bis 900 n. Chr., Nordiske Fortidsminder, ser. B, t. 17, Kobenhavn.
• Kieferling G. 1994. Bemerkungen zu Äxten der römischen Kaiserzeit und der frühen Völkerwanderungszeit im mitteleuropäischen Barbaricum, [w:] Beiträge zu römischer und barbarischer Bewaff nung in den ersten vier nachchristlichen Jahrhunderten, Akten des 2. Internationalen Kolloquiums in Marburg a. d. Lahn, 20. bis 24. Februar 1994. (Veröffentl. aus dem vorgesch. Seminar Marburg, Sonderbd. 8), red. C. von Carnap-Bornheim, Lublin-Marburg, s. 335-356.
• Kola A., Wilke G. (red.). 2014. Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, t. 2: Mosty traktu poznańskiego (wyniki archeologicznych badań podwodnych prowadzonych w latach 1986-2003), Kraków.
• Kotowicz P. 2014. Topory wczesnośredniowieczne z ziemi polskich. Katalog źródeł, Collectio Archaeologica Ressoviensis, t. 30, Rzeszów-Sanok.
• Kotowicz P. 2018. Early Medieval Axes from the Territory of Poland, Kraków.
• Kurnatowska Z. (red.). 2000. Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, t. 1: Mosty traktu gnieźnieńskiego, Biblioteka Studiów Lednickich, t. 5, Lednica-Toruń.
• Kurnatowska Z., Wyrwa A.M. (red.). 2016. Ostrów Lednicki. Rezydencjonalno-stołeczny ośrodek pierwszych Piastów, Origines Polonorum, t. 9, Warszawa.
• Popek M., Pydyn A., Lewek K., Mosakowski S. 2023. Islands of secrets. Last discoveries in Lednica Lake (Poland), Potopljena Baština, s. 34-39.
• Pydyn A. (red.). 2017. Sprawozdanie końcowe z projektu „Kolebka Piastów – archeologiczne prospekcje podwodne w rejonie jeziora Lednickiego” realizowanego przez Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich Oddział w Warszawie – maszynopis w archiwum Centrum Archeologii Podwodnej UMK w Toruniu.
• Pydyn A., Radka K., Dębicka D., Popek M., Maciejewski J. 2017. Sprawozdanie z oględzin obiektów zlokalizowanych metodami nieinwazyjnymi, [w:] Sprawozdanie końcowe projektu „Kolebka Piastów – archeologiczne prospekcje podwodne w rejonie jeziora Lednickiego”, red. A. Pydyn – maszynopis w archiwum Centrum Archeologii Podwodnej UMK w Toruniu, s. 97-168.
• Pydyn A., Popek M., Dębicka D., Radka K. 2018. Przeprawa mostowa na wyspę Ledniczka: wstępne wyniki badań, „Studia Lednickie”, t. 17, s. 181-196.
• Pydyn A., Popek M. 2020. A third medieval bridge on Lake Lednica, Greater Poland, „Archeologické rozhledy”, t. 72, s. 450-469.
• Pydyn A., Popek M. 2022. Badania nieinwazyjne podwodnych stanowisk archeologicznych, [w:], Między ziemią, wodą i powietrzem. Metody nieinwazyjne a dziedzictwo archeologiczne Lednickiego Parku Krajobrazowego, red. M. Kostyrko, A. Kowalczyk, A.M. Wyrwa, L. Żuk, Biblioteka Studiów Lednickich, t. 43, seria B1. Fontes, t. 12, Dziekanowice, s. 129-139.
• Pydyn A., Popek M., Lewek K. 2023. Past from the Depths: the Results of Underwater Research on Lednica Lake, [w:], Between East and West. Studies on the history of Memory, Commemoration and Reception of Medieval Culture, red. P. Pranke, Geschichte im mitteleuropäischen Kontext, t. 5, Würzburg s. 75-86.
• Świątkiewicz P. 2014. Nie tylko o militariach z grodziska w Białogardzie, pow. Lęborski, „Acta Militaria Mediaevalia”, t. 10, s. 21-41.