Laboratorium i atelier Falanga. Strategie biznesowe i znaczenie w przemyśle filmowym dwudziestolecia międzywojennego w Polsce

• Authors: Biskupski Łukasz

Title variants

EN

Falanga Laboratory and Atelier. Business Strategies and Importance in the Film Industry of the Interwar Period in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przyglądając się dziejom firmy Falanga z perspektywy historycznych badań produkcji, autor zadaje pytanie o strategie biznesową, która umożliwiła Falandze zajęcie hegemonicznego miejsca na rynku filmowym. Argumentuje, że firma rozwijała się zgodnie ze strategią rozwoju organicznego, stosując również strategię niszy i strategię przewagi konkurencyjnej. Trafne rozpoznanie specyfiki i potrzeb rynku filmowego, wysoka jakość usług, ostrożne i przemyślane decyzje inwestycyjne uczyniły w latach 30. z Falangi najważniejszy podmiot na rynku, o znaczeniu zdecydowanie wykraczającym poza działalność usługową w zakresie udostępniania hali do zdjęć i obróbki laboratoryjnej taśmy. Autor demonstruje, że Falanga zajmowała kluczowe miejsce w systemie rozproszonego finansowania filmów w Polsce, a jednocześnie – mimo że formalnie nie wyprodukowała żadnego pełnometrażowego filmu fabularnego – była najważniejszym polskim (ko)producentem filmowym.

EN

Looking at the history of Falanga from the perspective of historical production research, the author asks a question about the business strategy that enabled Falanga to take hegemonic position on the film market. He argues that the company developed in line with its organic development strategy, also using a niche strategy and competitive advantage strategy. Accurate diagnosis of the specifics and needs of the film market, high quality of services, careful and thoughtful investment decisions made Falanga the most important market player in the 1930s, which significantly exceeded the service side of the company based on renting a production hall space for filming and laboratory tape processing. The author demonstrates that Falanga occupied a key place in the system of dispersed film financing in Poland, and was at the same time – despite the fact that it did not formally produce any feature film – the most important Polish (co) film producer.

Keywords

PL

Laboratorium Falanga; przemysł filmowy; kino polskie; Polska międzywojenna; produkcja filmowa

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2019
• Issue: 108 Produkcja i dystrybucja filmowa
• Pages: 130-149

Contributors

author

Biskupski Łukasz

References

• „Atakualpa”. Kinema, 35 (1923): 33.
• „Atelier i laboratorium Sfinks”. Świat Filmu, 4 (1934): 14.
• „Ateliers warszawskie zajęte”. Reporter filmowy, 10 (1935): 1.
• Beylin, Stefania. „O «Falandze», «Tajemnicach Nalewek» i udoskonalonych aparaturach dźwiękowych”. W A jak było, opowiem. Warszawa: Filmowa Agencja Wydawnicza, 1958.
• Brun, Leon. „Rzut oka na rok 1936 w polskim przemyśle filmowym”. Film, 28–1 (1937): 4.
• ———. „Sztuka filmowa na rozstajnych drogach”. Kino dla Wszystkich, 83 (1929): 1.
• -cer. [Mieczysław Sztycer?]. „Pięć minut wśród dekoracyi «Dziewcząt z Nowolipek» (Reportaż z atelier)”. Film, 16 (1937): 4.
• „Cicho i skromnie rozpoczęto pracę nad synchronizacją «Moralności pani Dulskiej»”. Kurier Filmowy, 5 (1930): 2.
• Deszczyński, Marek Piotr, i Wojciech Mazur. Na krawędzi ryzyka: eksport polskiego sprzętu wojskowego w okresie międzywojennym. Warszawa: Neriton, 2004.
• Dękierowski, Stefan. „Wspomnienia (cz. I)”. Iluzjon, 1 (1984): 46–53.
• ———. „Wspomnienia (cz. II)”. Iluzjon, 2 (1984): 44–56.
• ———. „Wspomnienia (cz. III)”. Iluzjon, 3 (1984): 32–50.
• „Droga rozwoju. Inż. Stefan Katelbach o możliwościach kinematografii polskiej”. Film, 18 (1939): 1.
• „Filmowcy na szlaku wielkiego Marszałka”. Wiadomości Filmowe, 15 (1933): 2–3.
• Fryd, Józef. „Głosy o polskiej produkcji filmowej. Rozmowa z Danny Kadenem”. Kino dla Wszystkich, 82 (1929): 7.
• Galewski, Józef. „Wspomnienia filmowe”. Warszawa, b.d. Nr inw. 239. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
• Hen-ski. „Pierwsze w Polsce atelier dźwiękowe”. Kino dla wszystkich, 5 (1931): 7.
• Hendrykowska Małgorzata, Hendrykowski Marek, Film w Poznaniu i Wielkopolsce: 1896-1996, Poznań: Ars Nova, 1996.
• H.L. „Nareszcie wielkie atelier filmowe w Polsce - wywiad z dyr. Dękierowskim”. Wiadomości Filmowe, 7 (1934): 5.
• „Idziemy naprzód. W polskiem atelier - polskie dźwiękowce”. Kino dla Wszystkich, 35 (1931): 3.
• Ika. „«splendid» - «Śpiewający błazen». Pierwszy film dźwiękowy w Polsce”. Robotnik, 279 (1929): 2.
• „Inauguracja prac atelierowych do filmu «Przeor Kordecki»”. Wiadomości Filmowe, 20 (1934): 4.
• „Instytut filmowy «Falanga»”. Kinema, 11 (1921): 50.
• Jasielski, Aleksander. Wyprawa po celuloidowe runo. Warszawa: Filmowa Agencja Wydawnicza, 1958.
• Jewsiewicki, Władysław. Przemysł filmowy w Polsce w okresie międzywojennym, 1919-1939. Prace Instytutu Historycznego UŁ 3, Łódź: Uniwersytet Łódzki, 1951.
• J.R. „Radosny zwrot w kinematografii polskiej. Nowa wielka wytwórnia krajowa”. Kino dla Wszystkich, 8 (1926): 3–4.
• Kończyc, Tadeusz. „Jeszcze o banku filmowym”. Wiadomości Filmowe, 16 (1939): 2.
• „[Kronika]”. Kinema, 19–20 (1922): 45.
• „Kronika. Z kraju. Cztery laboratoria.” Film Polski, 4–5 (1923): 21.
• L. „Nowe atelier dźwiękowe Trębacka 11”. Codzienna Gazeta Handlowa, 108 (1934): 5.
• L. Za-nd. „Na marginesie nowej taśmy”. Nasz Przegląd (dodatek Mały Przegląd), 75 (1934): 5.
• Landau, Zbigniew, i Jerzy Tomaszewski. Zarys Historii Gospodarczej Polski 1918-1939. Warszawa: Książka i Wiedza, 1962.