„Czarny worek trupów w bród / koniec świata / umarł Bóg” – doświadczenie utraty wiary w wypowiedziach medialnych i artystycznych Marii Peszek

• Authors: Małgorzata Rybka , Marta Wrześniewska-Pietrzak

Title variants

EN

„Czarny worek trupów w bród / koniec świata / umarł Bóg” [„Black sack, corpses galore / End of the world / God is dead”] – the loss of faith in the songs written by Maria Peszek and the interviews with her

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł opisuje postać Marii Peszek w kontekście jej doświadczenia utraty wiary. Analiza opiera się na wywiadach z młodą i wielokrotnie nagradzaną artystką oraz tekstach pisanych przez nią piosenek, które są kontrowersyjne z uwagi na jej światopogląd. Maria Peszek w utworach prezentowanych w trzech albumach: Maria Awaria, Miasto Mania oraz Jezus Maria Peszek opisuje przyczyny swej utraty wiary w Boga, takie jak załamanie nerwowe. Antycredo zawarte w jej utworach było przez nią wielokrotnie omawiane w mediach - czasopismach i Internecie. Zawsze twierdziła, że to doświadczenie było ściśle związane z poczuciem wolności. Wartość wolności jest ograniczona do znaczenia: uwolnij się od czegoś, co jest wynikiem egocentrycznego punktu widzenia piosenkarki. Maria Peszek twierdzi, że bycie wolnym od religii i Boga jest dla niej gwarancją szczęścia, wartością najwyższą, absolutną. Udzielone przez nią wywiady oraz jej teksty piosenek uzupełniają się i przedstawiają obraz artystki - kobiety, która łamie stereotypy i normy, nawet jeśli odnoszą się do kulturowego i moralnego tabu w Polsce.

EN

The paper presents the loss of faith experienced by Maria Peszek. The analysis are based on the interviews with the singer and the texts of songs written by this young and often awarded artists, that is controversial by her worldview. Maria Peszek in the songs presented in three albums: Maria Awaria, Miasto Mania, Jezus Maria Peszek has described the reasons of the loss of faith in God such as nervous breakdown. Antycredo included in her songs was discussed by Maria Peszek in different media – magazines and the Internet. She has always claimed that this experience was strictly combined with the feeling of freedom. The value of freedom is restricted to the meaning: be free from something, what is caused by singer’s egocentric point of view. Maria Peszek claims that being free from religion and God is her guaranty of happiness that is the highest value, the absolute one. Her interviews and texts of the songs are complementary and they present the picture of an artist – the woman that breaks stereotypes and norms, even if they refer to the cultural and moral taboo in Poland.

Keywords

PL

doświadczenie religijne; utrata wiary w Boga; Maria Peszek

EN

religious experience; the loss of faith in God; Maria Peszek

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2017
• Volume: 65
• Issue: 6: Językoznawstwo
• Pages: 181-211

Contributors

author

Małgorzata Rybka

• Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu

author

Marta Wrześniewska-Pietrzak

• Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu

References

• Abramowicz M.: Wolność, w: Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne, red. J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska. Lublin 1993, s. 147-155.
• Anusiewicz J.: Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Wrocław1995.
• Bartmiński J.: O pojęciu językowego obrazu świata, w: Językowe podstawy obrazu świata, red. J. Bartmiński, Lublin 2007, s. 11-21.
• Budzyńska M.: „Żebractwo”, „Święte Uzależnienie” i „duchowy prysznic” – o przenikaniu się sacrum i profanum w metaforycznym języku dominikanina o. Jana Góry. „Kwartalnik Językoznawczy” 4(2012), http://www.kwartjez.amu.edu.pl/teksty/teksty2012_4_12/Budzynska, edition.pdf [dostęp: 06.08.2015].
• Czarnecka K., Nowak M.: Podzielmy się świadectwem. Język wspólnot religijnych. „Więź” 2011, nr 2-3, s. 25-35.
• Dąbrowska A.: Eufemizmy mowy potocznej, w: Język a kultura. t. V: Potoczność w języku i kulturze, red. J. Anusiewicz, Wrocław 1992, s. 119-178.
• Dobra czytanka wg św. ziom’a Janka, Warszawa 2006.
• Grochowski M.: Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów, Warszawa 1995.
• Grzegorczykowa R.: Pojęcie językowego obrazu świata, w: Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin1990, s. 41-49.
• Grzegorczykowa R.: Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 1990.
• http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/441/pkt/3/pos/11/haslo/obrona+%C5%BCycia%2C+ochrona+%C5%BCycia [dostęp 30.12.2015].
• Jan Paweł II: Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia, homilie, Kraków 2006.
• Karwat M.: Teoria prowokacji. Analiza politologiczna, Warszawa 2007.
• Kowal A.: Czy niebo to wieczny orgazm? Prowokacja jako swoistość języka religijnego Szymona Hołowni, „Kwartalnik Językoznawczy” 4(2012), http://www.kwartjez.amu.edu.pl/teksty/teksty2012_4_12/Kowal,edition.pdf [dostęp: 06.08.2015].
• Krąpiec M.A.: Natura ludzkiej wolności, w: Wolność we współczesnej kulturze. Materiały V Światowego Kongresu Filozofii Chrześcijańskiej KUL – Lublin, 20-25 sierpnia 1996, red. Z.J. Zdybicka, J. Herbut, A. Maryniarczyk, A. Łyskawka, N. Szutta, Lublin 1997, s. 21-31.
• Nietzsche F.: Tako rzecze Zaratustra. Książka dla wszystkich i dla nikogo, przeł. W. Berent, Warszawa 1990.
• Nowak M.: Świadectwo religijne. Gatunek – język – styl, Lublin 2005.
• Ożóg K.: Leksem „miłość”. Rozważania semantyczne i kulturowe, w: Od miłości do nienawiści. Językowe mechanizmy kreowania emocji, red. W. Kochmańska, B. Taras, Rzeszów 2010, s. 9-19.
• Puzynina J.: Język wartości, Warszawa 1992.
• Rejter A.: „Geometria pieprzenna”. Wizerunek kobiety w twórczości Marii Peszek, w: Przeobrażenia w kulturze i edukacji na przełomie XX i XXI wieku, red. M. Karwatowska, A. Siwiec, Chełm–Lublin 2010, s. 81-92.
• Rybka M.: Kształtem jest miłość. Obraz miłości w tekstach Jana Pawła II, Poznań 2014.
• Rybka M., Sławek J., Wrześniewska-Pietrzak M.: „O nie-byciu-wolnym”, czyli rozumienie wolności w homiliach Jana Pawła II, „Polonistyka” 9(2009), s. 50-57.
• Rybka M., Sławek J., Wrześniewska-Pietrzak M.: „O właściwe używanie wolności” – rozumienie pojęcia „wolności” w homiliach Jana Pawła II wygłoszonych podczas pielgrzymek do Ojczyzny, w: Jan Paweł II w trosce o słowo i prawdę, red. S. Mikołajczak, M. Wrześniewska-Pietrzak, Poznań 2011, s. 222-247.
• Sieradzan J.: Sacrum i profanum czy sacrofanum? Przemiany w rozumieniu sacrum we współczesnym świecie, „Lud” 90(2006), s. 13-36.
• Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj, Warszawa 1996.
• Szostek A.: Wolność jako samostanowienie. Karola Wojtyły koncepcja wolności, w: Wolność we współczesnej kulturze, Materiały V Światowego Kongresu Filozofii Chrześcijańskiej KUL – Lublin, 20-25 sierpnia 1996, red. Z.J. Zdybicka, J. Herbut, A. Maryniarczyk, A. Łyskawka, N. Szutta, Lublin 1997, s. 437-447.
• Wierzbicka A.: Słowa klucze. Różne języki – różne kultury, przeł. I. Duraj-Nowosielska, Warszawa 2007.
• Wojtyła K.: Osoba i czyn, Kraków 1969.
• Zagórski Z.: Przemówienie z okazji odnowienia doktoratu po pięćdziesięciu latach, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” 29(2015): Pogranicza językoznawstwa polonistycznego. Prace dedykowane Profesorom Zygmuntowi Zagórskiemu i Karolowi Zierhofferowi dla uczczenia odnowienia doktoratów po pięćdziesięciu latach, s. 9-12.
• Zańko P.: „Zabijemy was słowami”: prowokacja kulturowa w przestrzeni miejskiej i w internecie, Warszawa 2012.
• Zdunkiewicz-Jedynak D.: Funkcja sakralna w tekstach i języku. Perspektywa językoznawcy, w: Funkcje wypowiedzi religijnych, red. R. Przybylska, W. Przyczyna, Tarnów 2014, s. 21-32.
• Zgółkowie H.T.: Językowy savoir-vivre, Poznań 1992.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2017.65.6-10