К вопросу о хронологизации русских заимствований в польском языке

• Authors: Dzienisiewicz Daniel , Wierzchoń Piotr , Graliński Filip

Title variants

EN

On the chronologization of Russian loanwords in Polish

PL

Przyczynek do chronologizacji rosyjskich zapożyczeń w języku polskim

• Languages of publication: RU

Abstracts

RU

В статье предпринимается попытка представить результаты лингвохронологизационного анализа, проведенного на группе избранных русских заимствований в польском языке. Заимствования были отобраны на основании их текстовой частотности с помощью системы Odkrywka (букв. Oбнаружка), самого большого корпуса польского языка XIX и XX вв., созданного сотрудниками Института языкознания и Лаборатории информационных систем в Университете им. Адама Мицкевича в Познани. Анализу подвергнуты лишь те единицы, средняя частотность которых свыше трех употреблений на один миллион слов. В статье описаны некоторые теоретические проблемы, связанные с лингвохронологизацией, представлены самые ранние употребления слов, а также указаны примеры передатировки некоторых, уже имеющихся метрик слов. Кроме того, некоторые вариативные формы слов в данной статье описаны с перспективы их частотности в текстах.

EN

The article discusses the results of chronological research conducted on a group of Russian loanwords in Polish. The analyzed loanwords have been selected on the basis of their frequency in texts with the use of the Odkrywka system (the largest corpus of the 19th and 20th century Polish) developed by researchers from the Institute of Linguistics and the Laboratory of Information Systems at Adam Mickiewicz University in Poznań. Only the units with the frequency of over three occurrences per one million words have been included in the analysis. In the article, fundamental theoretical issues related to linguochronologization are outlined, the earliest records of the analyzed units are presented and the examples of the antedated units are discussed. Moreover, selected variant forms are described from the perspective of their occurrence frequency.

PL

W artykule zaprezentowano rezultaty analizy lingwochronologizacyjnej przeprowadzonej na grupie wybranych rosyjskich zapożyczeń w polszczyźnie. Zapożyczenia zostały wyselekcjonowane na podstawie ich częstości w tekstach przy pomocy systemu Odkrywka, stanowiącego jednocześnie największy korpus języka polskiego XIX i XX w., stworzonego przez pracowników Instytutu Językoznawstwa i Pracowni Systemów Informacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Analizie zostały poddane wyłącznie jednostki o frekwencji przekraczającej trzy wystąpienia na milion słów. W artykule opisano niektóre teoretyczne zagadnienia związane z lingwochronologizacją, przedstawiono najwcześniej odnalezione świadectwa użycia badanych rusycyzmów, jak również wskazano wyrazy, których datacje zostały przesunięte. Ponadto ustalono frekwencję niektórych form wariantywnych.

Keywords

RU

лингвохронологизация фотодокументация; корпусная лингвистика; русские заимствования в польском языке; орфографические варианты

EN

linguochronologization photodocumentation; corpus linguistics; Russian loanwords in Polish orthographic variants

PL

lingwochronologizacja fotodokumentacja; językoznawstwo korpusowe; rosyjskie zapożyczenia w polszczyźnie warianty ortograficzne

• Publisher: Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
• Journal: Studia Rossica Gedanensia
• Year: 2016
• Issue: 3
• Pages: 99-120
• Physical description: 0,5 ark. wyd.

Dates

published

2016-12-30

Contributors

author

Dzienisiewicz Daniel

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

author

Wierzchoń Piotr

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

author

Graliński Filip

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Dubisz S. (red.). Uniwersalny słownik języka polskiego. T. 14. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003.
• Graliński F. Polish digital libraries as a text corpus. [W:] Proceedings of 6th Language & Technology Conference. Red. Z. Vetulani, H. Uszkoreit. Poznań: Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2013, s. 509–513.
• Iwanowski M. Fotoaddenda do leksykografii polskiej. Warszawa: BEL Studio, 2009.
• Joachimiak-Prażanowska J. Rusycyzmy w Kurierze Wileńskim (1925–1939). „Acta Baltico-Slavica” 2010, XXXIV, s. 1245.
• Joachimiak-Prażanowska J. Sowietyzmy w polszczyźnie Kuriera Wileńskiego (1924–1939). „Acta Baltico-Slavica” 2004, XXVIII, s. 53–61.
• Karaś H. Rusycyzmy słownikowe w polszczyźnie okresu zaborów. Warszawa: Elipsa, 1996.
• Kuroczycki T., Rzepka W. R. Zapożyczenia leksykalne z języka rosyjskiego we współczesnej polszczyźnie pisanej. „Studia Rossica Posnaniensia” 1978, vol. 10, s. 107–115.
• Małek E. Ku fotoleksykografii. Łódź: Instytut Rusycystyki Uniwersytetu Łódzkiego, 2008.
• Pihan-Kijasowa A. Leksykalne zapożyczenia rosyjskie w najstarszych pamiętnikach polskich zesłańców. [W:] Ad perpetuam rei memoriam. Profesorowi Wojciechowi Ryszardowi Rzepce z okazji 65. urodzin. Red. J. Migdał. Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne, 2005, s. 313–325.
• Smółkowa T. Red. Nowe słownictwo polskie. Materiały z prasy lat 1985–1992. Cz. I: A–O. Kraków: Instytut Języka Polskiego, Polska Akademia Nauk, 1998.
• Wawrzyńczyk J. Nowe słownictwo polskie. Fikcje i fakty. Warszawa: Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego, 1999.
• Wawrzyńczyk J. Słownictwo nowopolskie. Redatacje. Warszawa: Katedra Lingwistyki Formalnej Uniwersytetu Warszawskiego, 2011.
• Wawrzyńczyk J. Słownik Bibliograficzny Języka Polskiego. T. 1–10. Warszawa: BEL Studio, 2013.
• Wierzchoń P. Dlaczego fotodokumentacja? Dlaczego chronologizacja? Dlaczego emendacja? Instalacja gazowa, parking podziemny i odległość niezerowa. Poznań: Instytut Językoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2009.
• Wierzchoń P. Fotodokumentacja 3.0. „Język. Komunikacja. Informacja” 2009, vol. 4, s. 63–80.
• Wierzchoń P. Fotodokumentacja. Chronologizacja. Emendacja. Teoria i praktyka weryfikacji materiału leksykalnego w badaniach lingwistycznych. Poznań: Instytut Językoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2008.
• Wierzchoń P. Torując drogę teorii lingwochronologizacji. „Investigationes Linguisticae” 2010, vol. XX, s. 105–185.
• NPFP. [Online:] <http://nfjp.pl> (26.09.2016).
• Redatacje. Nieregularnik Leksykograficzny Jana Wawrzyńczyka i Piotra Wierzchonia. [Online:] <http://redatacje.prv.pl> (26.09.2016).

Identifiers

ISSN

2449-6715

EISSN

2392-3644