Ewolucja sposobów rozumienia pojęcia niepełnosprawności

• Authors: Wodecki Patrick

Title variants

EN

Evolution of Ways of Disability Recognition

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą analizy historycznych sposobów ujmowania niepełnosprawności jako pewnego zjawiska społeczno-prawnego, ze szczególnym uwzględnieniem ich ewolucji oraz specyfiki przeważającego obecnie biopsychospołecznego modelu niepełnosprawności. Artykuł wykorzystuje terminologię opracowaną przez Thomasa Kuhna, by możliwie najprecyzyjniej ująć następujące po sobie paradygmaty niepełnosprawności. Przedstawione zostały kolejno: • model charytatywny niepełnosprawności; • model medyczny niepełnosprawności; • model społeczny niepełnosprawności; • model biopsychospołeczny niepełnosprawności. Wskazano przy tym na ich społeczne, filozoficzne oraz prawne uwarunkowania.

EN

The article is an attempt at a historical analysis of ways of disability recognition as a certain socio-legal phenomenon, with particular emphasis on their evolution and the specifics of the prevailing biopsychosocial model of disability. The article uses terminologies developed by Thomas Kuhn to conceive the paradigms of disability as precisely as possible. They were presented in turn: • charity model of disability; • medical model of disability; • social model of disability; • biopsychosocial model of disability. At the same time, social, philosophical and legal conditions of this models were shown.

Keywords

PL

osoba niepełnosprawna; paradygmat; biopsychospołeczny model niepełnosprawności,; Thomas Kuhn; ewolucja

EN

disabled person; paradigm; biopsychosocial model; Thomas Kuhn; evolution

• Publisher: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
• Journal: Niepełnosprawność - zagadnienia, problemy, rozwiązania
• Year: 2020
• Issue: 1(34)
• Pages: 108-109

Dates

published

2020-09-01

Contributors

author

Wodecki Patrick

• Instytut Filozofii Uniwersytet Warszawski

References

• Borowska-Beszta B., Niepełnosprawność w kontekstach kulturowych i teoretycznych, Kraków, Impuls, 2012
• Baczała D., Niepełnosprawność intelektualna a kompetencje społeczne, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012
• Chodakowska M., Kulturowe uwarunkowania postaw wobec inwalidztwa oraz osób niepełnosprawnych. Ciągłość i możliwość zmiany, [w:] Człowiek niepełnosprawny. Charisteria dla Profesor Zofii Sękowskiej, red. Chodkowska M., Lublin, Wydawnictwo UMCS, 1994
• Gąciarz B., Model społeczny niepełnosprawności jako podstawa zmian w polityce społecznej, [w:] Polscy niepełnosprawni, red. Rudnicki S., Gąciarz B., Kraków, Wydawnictwo AGH, 2014
• Grabowski M., Elementy filozofii nauki, Toruń, Wydawnictwo UMK, 1993 Hajduk Z., Filozofia nauk przyrodniczych, Lublin, Wydawnictwo KUL, 2012
• Kościelska M., Dylematy rehabilitacji osób niepełnosprawnych z punktu widzenia psychologii, [w:] Człowiek niepełnosprawny. Sprawność w niepełnosprawności, red. Kościelska M., Aouil B., Bydgoszcz, Akademia Bydgoska, 2003
• Kuhn T., Struktura rewolucji naukowych, Warszawa, Aletheia, 2009
• Stanisław K., Bariery utrudniające włączanie osób niepełnosprawnych w życie społeczne. Próba sformułowania nowego podejścia teoretycznego, „Nauka” 2007, Nr 3
• Wapiennik E., Abramowska B., Europejskie modele aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną, Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych, 2013