Głos w dyskusji o tekście staropolskim. Znad kanonów mszy św.

• Authors: Masłej Dorota

Title variants

EN

A contribution to the discussion on Old Polish text. Analysing the Canons of the Mass

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The paper analyses selected mediaeval Canons of the Mass from a text linguisctic perspective. It focuses on four monuments which are considered glosses from the point of view of the formal criterion (the placement on the page), and texts from the point of view of their shape (the degree of development). The analysis includes the graphical shape of the annotations, the syntax of the Polish passages with respect to the Latin prototype, the base and the completeness of the translation. This multi-faceted analysis leads to the conclusion that mediaeval Polish glosses to the Canons of the Mass consitute not a text but a complete collection of glosses. This conclusion is justified by both their graphical and grammatical shape: verbatim rendering of Latin constructions and inflections (inconsistent with Polish grammar), and accumulation of multiple lexical equivalents of a single element. When working with this kind of monuments, one needs to take into account not only the quantitative criterion (completeness of the translation) but also the function of the whole that the scribe created, and the intention of the author.

Keywords

PL

tekst staropolski glosa; tłumaczenie w średniowieczu; kanon mszy św.; funkcja tekstu; intencja pisarza

EN

Old Polish text gloss; translation in the Middle Ages; Canon of the Mass; function of the text; intention of the scribe

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
• Year: 2017
• Issue: 24
• Pages: 93-111

Contributors

author

Masłej Dorota

References

• Gesner A., 2011, Glosy w Rozmyślaniu przemyskim. Wyniki analizy formalnej i perspektywy badań, „Kwartalnik Językoznawczy” nr 3, s. 89–97.
• Leńczuk M., 2013, Staropolskie przekazy kanonu Mszy Świętej. Wariantywność leksykalna, Warszawa.
• Masłej D., 2016, Modlitwa Pańska w polskim średniowieczu. Znad staropolskich rękopisów, Poznań.
• Masłej D., w druku, Zbiór glos czy tekst? Kazania augustiańskie jako problem edytorski i naukowy, [w:] K. Borowiec i in. (red.), Jak wydawać teksty dawne?, „Staropolskie Spotkania Językoznawcze”, t. 2, Poznań.
• Mika T., 2015, Tekst staropolski jako odmienny obiekt badań? W poszukiwaniu narzędzi opisu, „LingVaria” nr 2 (20), s. 235–250, [on-line:] http://dx.doi.org/10.12797/LV.10.2015.20.18.
• Pietkiewicz R., 2013, Tradycja rękopiśmienna polskich przekładów biblijnych od XIII do XVI wieku, „Wrocławski Przegląd Teologiczny” nr 2 (21), s. 29–50.
• Twardzik W., 1994, Glosy w „Rozmyślaniu przemyskim”, „Teksty Drugie” nr 3, s. 155–165.
• Wydra W., 1973, Polskie dekalogi średniowieczne, „Silva Medii et Recentioris Aevi”, nr 2, Warszawa.
• Wydra W., Rzepka W.R., 2004, Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, wyd. 3, Wrocław.

Identifiers

DOI

10.12797/LV.12.2017.24.06