Pani Elizy przepis na powieść realistyczną. Intertekstualność po latach

• Authors: Twardoń Ryszard

Title variants

EN

Mrs Eliza’s Recipe for the Realistic Novel: Intertextuality after a Passage of Time

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zamiarem artykułu jest pokazanie, że uruchomiona przez Krzysztofa Kłosińskiego, autora książki „Mimesis w chłopskich powieściach Orzeszkowej” (1990), intertekstualna perspektywa oglądu pozwoliła szukać specyfiki powieści realistycznej nie w typowym odwzorowywaniu świata i ludzi, lecz w charakterystycznym przekształcaniu literackich i nieliterackich matryc w przedstawienie. Analizy Kłosińskiego zapowiadają odkrywanie tego, co leży u podstaw powieściowego realizmu i powieściowej przedmiotowości: zapomnianej produktywności językowej, a także różnorodności kompozycyjnej i stylistycznej. Eliza Orzeszkowa, opisując życie pouwłaszczeniowej wsi, odwoływała się do innych utworów, ale – jak wykazał Kłosiński – świadomie je przeobrażała i na wiele sposobów wykorzystywała jako składniki własnych narracji, przedstawienia i znaczenia.

EN

The aim of the article is to show that the intertextual perspective activated by Krzysztof Kłosiński, the author of “Mimesis w chłopskich powieściach Orzeszkowej” (“Mimesis in Orzeszkowa’s Peasant Novels,” 1990), allowed to search for the specificity of the realist novel not as a typical world and people mapping, but as characteristic transformations of literary and non-literary matrices into presentations. Kłosiński’s analyses portend what provides foundations of novelistic realism and objectivity: forgotten language productivity, but also compositional and stylistic diversity. Eliza Orzeszkowa, when depicting the country’s life after granting land to peasants, referred to other works but, as Kłosiński demonstrated, she consciously transformed them and in many ways to employ them as elements of her own narratives, presentations, and meanings.

Keywords

PL

referencja intertekstualna; intertekst; strukturalizacja; gra intertekstualna

EN

intertextual reference; intertext; structuralisation; intertextual play

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2023
• Volume: 114
• Issue: 2
• Pages: 99-112

Dates

printed

2023-06-25

Contributors

author

Twardoń Ryszard

• Düsseldorf

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2023.2.6