Godność osoby w szpitalnej piżamie. Wy-odrębnienie podstawą szacunku

• Authors: Wałejko Małgorzata

Title variants

EN

Dignity of a Person in Hospital Pyjamas. Individual Approach as a Basis for Respect

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tekst stanowi pedagogiczną reakcję na przejawy depersonalizacji osób w poważnym stanie klinicznym, starszych i/lub schorowanych, nierzadko w stanie obłożnym, znajdujących się w szpitalach lub placówkach opieki całkowitej. Specyfika warunków szpitalnych („piżama”), zwracanie się per „ty”, niepodejmowanie dialogu i pozbawianie możliwości wyboru w elementarnych kwestiach sprzyja pogłębianiu osamotnienia podopiecznych oraz poczuciu zatracania osobowej podmiotowości. Poprzez odwołanie do kierunkowych cech metafizycznych bytu osobowego autorka sygnalizuje możliwe sposoby ocalenia poczucia bytowej odrębności osób zależnych od opieki innych – (samo)wychowanie intelektualne i wolitywne. W odniesieniu do osób nieprzytomnych adekwatną, personalistyczną postawą jest budowanie wspólnoty opartej na samej obecności dwojga podmiotów jako wystarczającym warunku tworzenia relacji w myśl normy personalistycznej.

EN

The text is a pedagogical response to depersonalization of people in a serious clinical state, elderly and/or chronically ill, frequently severely ill, staying in hospitals or total care facilities. Specific nature of hospital conditions (‘pyjamas’), addressing a patient in the second person singular, refraining from a dialogue and depriving patients of the possibility to make basic choices contribute to isolation among patients and the feeling of losing their centrality. While referring to major metaphysical qualities of a personal being, the author marks possible ways of saving the sense of individualism among people who depend on care provided by others, which is the intellectual and volitional (self-)education. In the case of people who remain unconscious, an adequate and personalistic attitude involves building a community based on presence of two entities as a sufficient condition to develop a relationship in the meaning of the personalistic norm.

Keywords

PL

odrębność bytowa; godność; starość; personalizm; choroba

EN

ontic separateness; dignity; senescence; personalism; disease

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Paedagogia Christiana
• Year: 2017
• Volume: 1/39
• Pages: 113-128

Contributors

author

Wałejko Małgorzata

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Augustyn, Józef. „Ostatnia koszula człowieczeństwa”, Życie duchowe 31 (2002): 4–6.
• Barańczak, Stanisław. „Płakała w nocy, ale nie jej płacz go zbudził”. W: Stanisław Barańczak, Chirurgiczna precyzja, 59. Kraków: wydawnictwo a5, 1998.
• Burney, Christopher. Solitary Confinement. London: Non-Fiction Book Club, 1952.
• Chudy, Wojciech. „Człowiek niepełnosprawny w świetle filozofii”. Ethos 3–4 (2007): 67–80.
• Chudy, Wojciech. Filozofia kłamstwa. Kłamstwo jako fenomen zła w świecie osób i społeczeństw. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 2004.
• Chudy, Wojciech. „Oblicza personalizmu i ich konsekwencje”. Kwartalnik Filozoficzny 3 (1998): 63–81.
• Chudy, Wojciech. Pedagogia godności. Elementy etyki pedagogicznej, oprac. Anna Szudra. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 2009.
• Clark, Kenneth. The Romantic Rebellion. London: John Murray/Sotheby, 1973.
• Gadacz, Tadeusz. „List do Jacka Hołówki”. Znak 7 (2001): 20–22.
• Gałdowa, Anna. „Problem tożsamości w życiu duchowym”. W: Jeśli Bóg jest... Księga jubileuszowa na siedemdziesiąte urodziny Ojca Profesora Jana Andrzeja Kłoczowskiego OP, red. Joanna Barcik, Grzegorz Chrzanowski, 277–287. Kraków: Instytut myśli Józefa Tischnera, 2007.
• Granat, Wincenty. Osoba ludzka. Próba definicji. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne, 1961.
• Jaworski, Marian. Metafizyka. Kraków: W.I.T.K.M, 1998.
• Koncert charytatywny dla Marka Pacuły. http://lovekrakow.pl/aktualnosci/koncert-charytatywny-dla-marka-paculy_12772.html (dostęp: 2.02.2016).
• Korczak, Janusz. Kiedy znów będę mały. Fragmenty utworów. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1978.
• Krąpiec, Mieczysław A. „Kim jest człowiek?”. W: Piotr Jaroszyński, Stanisław Kamiński, Mieczysław Albert Krąpiec (i in.)., Wprowadzenie do filozofii, 269–334. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 1996.
• Krąpiec, Mieczysław A. „Metafizyka – ogólna teoria rzeczywistości”. W: Piotr Jaroszyński, Stanisław Kamiński, Mieczysław Albert Krąpiec (i in.)., Wprowadzenie do filozofii, 89–228. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 1996.
• Malraux, André. Saturn. An Essay on Goya. London: Phaidon Publishers, 1957.
• Maritain, Jacques. „Podmiotowość człowieka”. W: Jacques Maritain, Pisma filozoficzne, tłum. Janina Fenrychowa, 81–98. Kraków: Znak, 1988.
• Maritain, Jacques. „Szósta droga”. W: Jacques Maritain, Pisma filozoficzne, tłum. Janina Fenrychowa, 189–196. Kraków: Znak, 1988.
• Smith, Janet E. „We feed roses, don’t we? Further thoughts on passing of Terri Schiavo”. Mosaic. A magazine for friends of Sacred Heart Major Seminary, Jesień (2005).
• Solomon, Maynard. Beethoven. London: Littlehampton Book Services Ltd, 1978.
• Storr, Anthony. Samotność. Powrót do jaźni, tłum. Jerzy Prokopiuk, Przemysław J. Sieradzan. Warszawa: W.A.B., 2010.
• Szczepański, Jan. Sprawy ludzkie. Warszawa: Czytelnik, 1978.
• Uzar, Katarzyna. Wychowanie w perspektywie starości. Personalistyczne podstawy geragogiki. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 2011.
• Wojtyła, Karol. Miłość i odpowiedzialność. Lublin: TN KUL, 1986.
• Wojtyła, Karol. „Osoba i czyn”. W: Karol Wojtyła, Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, 43–344. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 2000.
• Wojtyła, Karol. „Osobowa struktura samostanowienia”. W: Karol Wojtyła, Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, 421–432. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 2000.

Identifiers

DOI

10.12775/PCh.2017.006