Nierówności w potencjale produkcyjno-ekonomicznym i poziomie dopłat bezpośrednich w gospodarstwach mlecznych z wybranych krajów UE

• Authors: Parzonko Andrzej

Title variants

EN

Inequalities in economic potential and the level of direct payments in dairy farms from selected EU countries

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem głównym artykułu jest zaprezentowanie stanu i zmian w potencjale ekonomicznym, uzyskiwanych wynikach ekonomicznych i poziomie otrzymywanych dopłat bezpośrednich w gospodarstwach ukierunkowanych na produkcję mleka z wybranych krajów UE w latach 2005–2016. W realizacji wskazanego celu wykorzystano mierniki i wskaźniki ekonomiczne stosowane do oceny zasobów i efektów ekonomicznych prowadzonej działalności rolniczej. Źródłem materiałów empirycznych, wykorzystanych w prowadzonej analizie, były dane rachunkowe z gospodarstw rolniczych gromadzone w ramach europejskiego systemu FADN. Dodatkowo, aby wyraźniej skoncentrować się na problemie badawczym zawężono pole obserwacji do gospodarstw wyspecjalizowanych w produkcji mleka tylko z sześciu krajów charakteryzujących się największym przyrostem produkcji mleka w latach 2005–2015. Z przeprowadzonych badań wynika, że potencjał produkcyjny i ekonomiczny przeciętnych gospodarstw ukierunkowanych na produkcję mleka ze znaczących w tej działalności krajów charakteryzował się tym, że: 1) był bardzo zróżnicowany, a polskie gospodarstwa w tym zakresie były przeciętnie najsłabsze; 2) w analizowanym okresie 11 lat (2005–2016) różnice pomiędzy krajami w niewielkim zakresie zostały zniwelowane, 3) gospodarstwa duńskie dysponowały największą wartością majątku, jednak był on w znacznym zakresie finansowany zobowiązaniami. Największy dochód z gospodarstwa rolniczego w 2016 r. przeciętnie generowały podmioty z Irlandii (60 192 euro) i Niemiec (40 640 euro). Polskie przeciętne gospodarstwa mleczne charakteryzowały się niską dochodowością pracy własnej. Mimo funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej w UE sposób naliczania oraz poziom dopłat bezpośrednich adresowanych do gospodarstw ukierunkowanych na produkcję mleka w poszczególnych krajach UE był bardzo zróżnicowany. We wszystkich analizowanych krajach dopłaty do działalności operacyjnej, w przeciętnym gospodarstwie ukierunkowanym na produkcję mleka, stanowiły znaczący udział w dochodzie z gospodarstwa rolniczego

EN

The main aim of the article is to present the state and changes in economic potential, achieved economic results and level of direct payments received by dairy farms in selected EU countries in the period 2005–2016. Economic indicators that are useful in assessing the resources and economic effects of agricultural activity were used to achieve the objective. The source of the empirical materials used in the conducted analysis were accountancy data from farms within the European FADN system. Additionally, to focus more clearly on the research problem, observations were limited to farms specializing in milk production, from only six countries with the highest increase in milk production over 2005–2015. The results show that the production and economic potential of the average farms focusing on milk production from countries significant in this activity were characterised by the fact that: 1) it was highly diverse, and Polish farms in this regard were, on average, the weakest; 2) over the 11 year analysed period (2005–2016), differences between countries were reduced to a limited extent, 3) Danish farms had the highest property value, however it was financed to a large extent by obligations. The highest income from farms in 2016 was, on average, generated by farms in Ireland (EUR 60,192) and Germany (EUR 40,640). On average farms in Poland focused on milk production were characterised by the low profitability of their own work. Despite the functioning of the Common Agricultural Policy in the EU, the method of calculating and the level of direct payments addressed to farms oriented at milk production in individual EU countries was highly diverse. In all the analysed countries, the subsidies for the operating activities for the average farm focused on milk production constituted a significant part of the income for that farm.

Keywords

PL

gospodarstwa mleczne; efektywność ekonomiczna; dopłaty bezpośrednie

EN

dairy farms; economic efficiency; direct payments

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
• Year: 2020
• Issue: 61
• Pages: 43-54

Contributors

author

Parzonko Andrzej

• Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Instytut Ekonomii i Finansów Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

References

• Barney, J.B. (1991). Firm Resources and Sustained Competitive Advantage. Journal of Management, 17, 99–120. DOI. 10.1177/014920639101700108.
• Bezat, A., Rembisz, W. (2011). Zastosowanie funkcji typu Cobba-Douglasa w ocenie relacji czynnik – produkt w produkcji rolniczej. Komunikaty. Raporty. Ekspertyzy, 557. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Biernat-Jarka, A. (2016). Ewolucja systemu płatności bezpośrednich w UE ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji w Polsce. Studia BAS, 4 (48), 37–54.
• Chmielewska-Gil, W., Czapla, J., Dąbrowski, J., Guba, W. (2003). Wspólna Polityka Rolna – zasady funkcjonowania oraz ich reforma. Warszawa: Wydawnictwo MRiRW, FAPA.
• Czyżewski, A. (2007). Makroekonomiczne uwarunkowania rozwoju sektora rolnego. W: A. Czyżewski (red.), Uniwersalia polityki rolnej w gospodarce rynkowej. Ujęcie makro- i mikroekonomiczne (s. 15–57). Poznań: Akademia Ekonomiczna w Poznaniu.
• Czyżewski, A., Matuszczak, A. (2011). Dylematy kwestii agrarnej w panoramie dziejów. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie, Seria Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 90, 5–23.
• Czyżewski, A., Stępień, S. (2011). Wspólna polityka rolna UE po 2013 r. a interesy polskiego rolnictwa. Ekonomista, 1, 9–36.
• Goraj, L. (2008). FADN i Polski FADN (Sieć danych rachunkowych z gospodarstw rolnych i system zbierania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych). Warszawa:
• Wydawnictwo Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy.
• Goraj, L., Bocian, M., Cholewa, I. (2013). Wspólnotowa typologia gospodarstw rolnych po zmianie w 2010 roku. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 334 (1), 91–103.
• Hamel, G., Prahalad, C.K. (1994). Competing for the future. Boston MA: Harvard Business School Press.
• http://ec.europa.eu/agriculture/rica/database/database_de.cfm (2019.04.30).
• Itami, H. (1987). Mobilizing Invisible Assets. Cambridge: Harvard University Press.
• Kowalski, S. (2015). Dopłaty bezpośrednie w nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej na lata 2014–2020. W: J. Grzywacz, S. Kowalski (red.), Wybrane problemy gospodarki europejskiej. Nauki Ekonomiczne. T. XXI (s. 153–164). Płock: Wydawnictwo PWSZ w Płocku.
• OECD-FAO Agricultural Outlook 2018–2027. Pobrane z: www.fao.org/3/I9166EN/I9166EN.pdf (2019.04.30)
• Parzonko, A. (2013). Globalne i lokalne uwarunkowania rozwoju produkcji mleka. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Parzonko, A. (2016). Szanse i bariery rozwoju sektora mleczarskiego w wybranych krajach UE po likwidacji kwotowania produkcji mleka. W: Z. Gil, G. Skrzyński, K. Adamczyk (red.), Produkcja mleka i wołowiny – teraźniejszość i przyszłość (s. 89–99). XXIV Szkoła Zimowa Hodowców Bydła. Zakopane 7–10.03.2016.
• Parzonko, A. (2019). Zmienność cen skupu mleka w wybranych mleczarniach z UE. USA i Nowej Zelandii – ocena w latach 2007–2018 i przewidywania na przyszłość. Przegląd Mleczarski, 2, 44–52.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 637/2008 i rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009.
• Zegar, J.S. (2010). Ekonomia wobec kwestii agrarnej. Ekonomista, 6, 779–804.
• Żmija, D. (2011). Dylematy dotyczące aktywnej roli państwa w obszarze rolnictwa. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 863, 53–68.

Identifiers

DOI

10.15584/nsawg.2020.1.3