Język jako element świadomości społecznej (na przykładzie Polski po 1918 roku)

• Authors: Sagan-Bielawa Mirosława

Title variants

EN

Language as an element of the social consciousness (using the example of Poland after 1918)

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

This paper has been inspired by social sciences. According to Stanisław Ossowski, social consciousness is the sum of ideas, opinions and convictions shared by a society. Every community has the ability to construct its own language ideologies (denoted in Polish by the term świadomość językowa ‘language awareness’). The paper describes how the part of social consciousness that is related to the language, was reflected in Polish press after the regaining of the independence. Attitudes towards variation and all the other linguistic phenomena seem to have been influenced by the previous partition of the country, and regional and political stereotypes. View of the language was based on both linguistic knowledge and the common opinion. The paper attempts to demonstrate that social consciousness consists largely of general and mutually exclusive opinions which a more detailed analysis does not support. Notwithstanding, these convictions do have an indirect influence on the development of the language.

Keywords

PL

świadomość społeczna; świadomość językowa; ideologie językowe; okres międzywojenny; historia języka polskiego

EN

social consciousness; linguistic consciousness; language ideologies; the interwar period; history of Polish

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
• Year: 2017
• Issue: 24
• Pages: 211-224

Contributors

author

Sagan-Bielawa Mirosława

References

• Ahearn L.M., 2013, Antropologia lingwistyczna. Wprowadzenie, Kraków.
• Bajerowa I., 2000, Tendencja do normalizacji jako główny czynnik rozwojowy polskiego języka ogólnego, [w:] K. Rymut, W.R. Rzepka (red.), Studia historycznojęzykowe 3. Rozwój polskiego systemu językowego, Kraków, s. 9–14.
• Bartol-Jarosińska D., 1986, Świadomość językowa robotników warszawskich. Studium leksykalno-semantyczne, Warszawa.
• Bobrownicka M., 2006, Patologie tożsamości narodowej w postkomunistycznych krajach słowiańskich. Uwagi o genezie i transformacjach kategorii tożsamości, Kraków.
• Bystroń J.S., 1924/1995, Megalomania narodowa, Warszawa.
• Chałasiński J., 1935, Antagonizm polsko-niemiecki w osadzie fabrycznej „Kopalnia” na Górnym Śląsku. Studium socjologiczne, Warszawa [odb. z „Przeglądu Socjologicznego” 1935, t. 3].
• Dubisz S., 1988, Między dawnymi a nowymi laty. Eseje o języku, Warszawa.
• Gabryś-Sławińska M., 2016, Język jako wartość w „Tygodniku Ilustrowanym” w latach 1918–1928, „LingVaria” nr 2 (22), s. 279–294, [on-line:] http://dx.doi.org/10.12797.LV. 11.2016.22.18.
• Gajda S. (red.), 2008, Tożsamość a język w perspektywie slawistycznej, Opole.
• Hobsbawm E., 2010, Narody i nacjonalizm po 1780 roku. Program, mit, rzeczywistość, Warszawa.
• Iżykowska M., 2015, Język polski jako wartość w publicystyce śląskiej XIX wieku, [w:] J. Adamowski, M. Wójcicka (red.), Wartości w języku i kulturze, Lublin, s. 123–135.
• Lubaś W., 2009, Polityka językowa, Opole.
• Maćkowiak K., 2011, U źródeł polskiej świadomości językowej (X–XV wiek), Poznań.
• Ossowski S., 1957, Struktura klasowa w społecznej świadomości, Wrocław.
• Przybysz-Piwko M., 2005, Świadomość językowa. Problem nie tylko lingwistyczny, „Poradnik Językowy” nr 7, s. 42–47.
• Quasthoff U., 1998, Etnocentryczne przetwarzanie informacji. Ambiwalencja funkcji stereotypów w komunikacji międzykulturowej, [w:] J. Anusiewicz, J. Bartmiński (red.), Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne, „Język a Kultura”, t. 12, Wrocław, s. 11–30.
• Sagan-Bielawa M., 2014, Dziedzictwo pozaborowe. Społeczna świadomość językowa Polaków w Drugiej Rzeczypospolitej, „Biblioteka LingVariów”, t. 18, Kraków.
• Sztompka P., 2009, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków.
• Ziółkowski M., 2015, Teoria socjologiczna a transformacja społeczeństwa polskiego, Warszawa.
• Znaniecki F., 1931, Miasto w świadomości jego obywateli. Z badań Polskiego Instytutu Socjologicznego nad miastem Poznaniem, Poznań.

Identifiers

DOI

10.12797/LV.12.2017.24.14