Artystyczne transmisje afektu

• Authors: Pieniążek Marek

Title variants

Artistic transmissions of affect

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiam formy wykorzystania afektu w edukacji artystycznej. Doświadczenia emocjonujących spotkań z miejscami, w których powstawały ważne spektakle, gdzie tworzyli wielcy artyści i poeci, są wskazane jako punkty węzłowe wywoływania postaw afektywnych, przenoszonych na działania twórcze. Siłę sprawczą afektu demonstruję na przykładzie spotkania z miejscem kluczowym dla powstania Umarłej klasy Tadeusza Kantora. Następnie wskazuję na wykorzystanie zespołowego charakteru przeżywania emocji twórczych. Dynamika grupowego oddziaływania emocji jest pokazana na przykładzie działania Klubu Literackiego MOK w Olkuszu. Poezja i proza czytane na głos oraz odpowiednio teatralizowane umożliwiają dzielenie się doświadczeniami, tworzą afektywną przestrzeń spotkania, służą do przepracowywania osobistych traum i wytyczania nowych celów życiowych.

EN

The article presents the forms of using affect in artistic education. Experiences of exciting encounters with places where important performances were made, where great artists and poets created their work, are indicated as nodal points for the induction of affective attitudes, transferred to creative activities. Using as an example a meeting with a key place for the rise of Umarła klasa (the Dead Class) by Tadeusz Kantor, I demonstrate the driving force of affect. Then, I point to the team nature of experiencing creative emotions. The dynamics of group interaction of emotions can be seen in the Literary Club of MOK in Olkusz. Poetry and prose read aloud and staged properly make it possible to share experiences, create an affective space of encounter, serve to get over personal traumas and set new life goals.

Keywords

PL

performans; edukacja; trauma; teatr; poezja; proces twórczy

EN

performance; education; theatre; poetry; creative process

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
• Year: 2019
• Issue: 11(2) "Teatr w edukacji, terapii i profilaktyce"
• Pages: 77-90

Contributors

author

Pieniążek Marek

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

References

• Antonik Dominik. 2014. Autor jako marka. Literatura w kulturze audiowizualnej społeczeństwa informacyjnego. Kraków.
• Bal Mieke. 2015. Afekt jako siła kulturowa. A. Turczyn (przeł.). W Historie afektywne i polityki pamięci. E. Wichrowska, A. Szczepan-Wojnarska, R. Sendyka, R. Nycz (red.). Warszawa.
• Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława. 2009. Tekstologia. Warszawa.
• Czermińska Małgorzata. 2011. „Miejsca autobiograficzne. Propozycja w ramach geopoetyki”. Teksty Drugie nr 5. 6–17.
• Dolar Mladem. 2006. A Voice and Nothing More. Cambridge.
• Guzek Łukasz. 2000, Sztuka wysokich napięć. Z Jerzym Beresiem rozmawia Łukasz Guzek. W Tadeusz Kantor: Niemożliwe. J. Suchan (red.). Kraków.
• Hamerlik Janina. 2014. Miłość Basi. t. 1 i 2. Olkusz.
• Hamerlik, Janina. 2015. Robert i Izabela. Olkusz.
• Janczy Kazimiera. 2016. Nim zatrzyma mnie czas. M. Pieniążek (red. i wstęp). Klucze.
• Jauss Hans Robert. 1980. Czytelnik jako instancja nowej historii literatury. K. Krzemieniowa (przeł.). Pamiętnik Literacki nr 71(1). 319–339.
• Jauss Hans Robert. 1986. Wzorce interakcji w procesie identyfikacji z bohaterem. W. Bialik (przeł.). W Współczesna myśl literaturoznawcza w Republice Federalnej Niemiec. H. Orłowski (red.). Warszawa. 178–191.
• Kantor Tadeusz. 2004. Klasa szkolna. W tenże, Pisma. Teatr Śmierci. Teksty z lat 1975–1984, K. Pleśniarowicz (wyb. i oprac.). Wrocław–Kraków.
• Kantor Tadeusz. 1989. „W Centre Pompidou i w Stodole”. Twórczość nr 2. 49–61.
• Konieczniak Jadwiga. 2018. Na mojej drodze jestem sobą. M. Pieniążek (red. i wstęp). Klucze.
• Kosofsky Sedgwick Eve. 2003. Touching, Feeling. Affect, Pedagogy, Performativity, Durham.
• Lis-Turlejska Maria. 1998. Traumatyczny stres. Koncepcje i badania. Warszawa.
• Majcherkiewicz Jacek. 2015. Dotyk anioła. M. Pieniążek (red. i wstęp). Olkusz.
• MOK. 2017. „Olkusz w prozie i malarstwie Piotra Nogiecia” [inf. własna]. https://www.mok.olkusz.pl/index.php/aktuwalnosci/592-olkusz-w-prozie-i-malarstwie-piotranogiecia-relacja-ze-spotkania-autorskiego [dostęp: 20.01.2018].
• MOK. 2019. „Spotkanie autorskie z Olimpią Rychlińską” [inf. własna]. http://ww.mok.olkusz.pl/index.php/11-aktualnosci/1597-spotkanie-autorskie-z-olimpia-rychlinska-2 [dostęp: 30.03.2019].
• Nogieć Piotr. 2016. Podróż pana Tomasza. Kraków.
• Ong Walter Jackson. 1992. Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii. J. Japola (przeł.). Lublin.
• Piątek Anna. 2012. Mój prywatny konfesjonał. M. Pieniążek (red. i przedm.). Olkusz 2012.
• Pieniążek Marek. 2005. Akt twórczy jako mimesis. Dziś są moje urodziny – ostatni spektakl Tadeusza Kantora. Kraków.
• Pieniążek Marek. 2017. Ciało poezji – projekt poetyckiego interfejsu w technologii AR. W Artysta – biokulturowy interfejs? M. Pieniążek (red.), Kraków.
• Pieniążek Marek. 2018. Polonistyka performatywna. O humanistycznych technologiach wytwarzania światów. Kraków.
• Pieniążek Marek. 2012. Pytając wierszem o lepszy świat. W Rzeka płynie przez mój dom. XXX-lecie Klubu Literackiego MOK w Olkuszu. 1982–2012. M. Pieniążek (wyb., red. i wstęp), Olkusz.
• Pieniążek Marek. 2013. Uczeń jako aktor kulturowy. Polonistyka szkolna w warunkach płynnej nowoczesności. Kraków.
• Pieniążek Marek (red.) 2014. Uwierz. Katalog wystawy poświęconej walce z rakiem. Olkusz.
• Pogan Ewa. 2014. Mogę się śmiać. M. Pieniążek (red.). Olkusz.
• Ponikowska Katarzyna. 2015. „Pisanie dla Niny to lek na samotność”. Gazeta Krakowska.
• Małopolska Zachodnia 29.03. http://olkusz.naszemiasto.pl/artykul/olkusz-pisanie-dla-niny-to-lek-na- samotnosc,3330885,artgal,t,id,tm.html [dostęp: 24.01.2018].
• Rychlińska Olimpia. 2019. Tkane z milczenia. M. Pieniążek (red.). Klucze.
• Ryza Ryszard. 2018. Olkusz moje miasto. Olkusz.
• Schopenhauer Artur. 2002. W poszukiwaniu mądrości życia. Parerga i paralipomena. t. 1. J. Garewicz (przeł.). Warszawa.
• Siwiec Magdalena. 2010. „«Szkoła rozczarowania» w poematach dygresyjnych: Słowacki – Musset”. Wielogłos nr 1–2(7–8). 97–118.
• Włodarczyk Irena. 2017. Dniem i nocą w Aniołowie. Olkusz.
• Włodarczyk Irena. 2015. Rozmowy numerowane, M. Pieniążek (red. i wstęp). Olkusz.

Identifiers

DOI

10.24917/20837275.11.2.6