Idea gloryfikacji Marii w polichromii sklepienia kościoła bernardynów w Leżajsku

• Authors: Dzik Janina

Title variants

EN

The Concept of the Virgin Mary’s Glorification depicted in the polychrome ceiling of the Bernadine church at Leżajsk

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The paper discusses the iconography of the 18th century monumental painting adoring the church of the Franciscan Observantists (referred to as the Bernardines) at Leżajsk has been based on examples of the vaulting paintings forming part of the temple’s homogeneous Baroque interiors. The work was carried out by group a group of painters originating from the artists’ milieu of Lwów. While the painters Wojtanowski and Kłosowski worked on the vaulting , presbytery and nave in the years 1750-51, the decorative programme was to be completed by Stanisław Stroiński collaborating with Mateusz and Maciej Miller in 1757-58. Each of these artists would most probably have been associated with the religious order painter, Benedykt Mazurkiewicz, who represented the vernacular Lwów school of illusionists painting influenced by Bologne. The theme of the murals in large part resulted from the pragmatic politics conducted by the Observantist Franciscans whose desire it was engaged in missionary work in the eastern territories of pre-Parton Poland.

Keywords

EN

Bernadine; Leżajsk; Mariology; iconography; polychrome

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Biuletyn Historii Sztuki
• Year: 2009
• Volume: 71
• Issue: 3
• Pages: 281-317

Contributors

author

Dzik Janina

• Kraków

References

• Ammarrone Giovanni I, Duchowość franciszkańska. Istota i podstawowe treści, tłum. P. Anzulewicz, Kraków 1998, s. 114.
• Andrzejewski Leon, „Królewskość Matki Boskiej”, [w:] Gratia plena. Studia teologiczne o Bogurodzicy, red. Bernard Przybylski, Warszawa 1965.
• Banach Jerzy, Hercules Polonus. Studium z ikonografii sztuki nowożytnej, Warszawa 1983.
• Baranowski Andrzej, Koronacje wizerunków maryjnych w czasach baroku, Warszawa 2003.
• Bauer Hermann, „Die barocke Deckenmalerei in Italien“, Kunsthistorische Arbeitsblätter, t. 2, 2005.
• Baumstark Reinhold, „Katalog“, [w:] Rom in Bayern, Kunst und Spiritualität der ersten Jesuiten, red. Reinhold Baumstark, München 1997
• Benko Stephen, Protestanten, Katholiken und Maria. Eine kritische Darstellung der römischkatholischen und der protestantischen Äusserungen zur Mariologie, Hamburg-Bergstadt 1972.
• Betlej Andrzej, „Kaplica pałacowa w Krysowicach”, [w:] Kościoły i klasztory dawnego województwa ruskiego, red. Jan K. Ostrowski, t. 7, Kraków 1999.
• Betlej, Andrzej „Źródła do siedemnasto- i osiemnastowiecznych dziejów artystycznych kościoła i klasztoru oo. Bernardynów w Sokalu”, [w:] Sztuka dawnej ziemi chełmskiej i województwa bełskiego, red. Piotr Krasny, t. 1, Kraków 1999.
• Biernacka Małgorzata, „Niepokalane Poczęcie”, [w:] Maryja Matka Chrystusa, Ikonografia nowożytnej sztuki kościelnej w Polsce, red. Janusz St. Pasierb, Warszawa 1987.
• Błaszkiewicz Marian, „Angelologia we wczesnych źródłach franciszkańskich”,[w:] Świat, w którym żył św. Franciszek. Duchowość franciszkańska w świetle trzynastowiecznych biografii świętego, red. S.C. Napiórkowski i J. Łopat, Niepokalanów 2000.
• Błażkiewicz Henryk, „Szkotyzm w franciszkańskich studiach”, Studia Franciszkańskie, t. 3, 1988, s. 55.
• Błoch Grzegorz Bernard, „Jan Dunst Szkot w dokumentach kościelnych”, [w:] Studia franciszkańskie, t. 3, 1988.
• Brzuszek Bogdan, „Recepcje pism św. Bonawentury w Polsce”, [w:] Św. Bonawentura. Życie i myśl, red. S. C. Napiórkowski, E. I. Zieliński, Niepokalanów-Warszawa 1976.
• Dobrzeniecki Tadeusz, „Średniowieczne źródła Piety”, [w:] Treści dzieła sztuki, Warszawa 1969.
• Dziasek Franciszek, „Wszechpośrednictwo Najświętszej Marii Panny“, [w:] Gratia plena. Studia teologiczne o Bogurodzicy, red. Bernard Przybylski, Poznań -Warszawa-Lublin 1965.
• Dzik Janina, “Grafika dewocyjna braci Klauberów i jej recepcja w monumentalnym malarstwie polskim XVIII w.”, Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie, t. 54, 2009.
• Dzik Janina, Franciszek Lekszycki, malarz religijny baroku, Kalwaria Zebrzydowska 1998, s. 59-60.
• Erffa von Hans Martin, Ikonologie der Genesis. Die christlichen Bildthemen aus dem alten Testament und ihre Quelle, t. 2, München 1995, s. 137.
• GANZ David, Barocke Bilderbauten. Erzählung, Illusion und Institution in römischen Kirchen 1580-1700, Petersberg 2003.
• Golonka Jan, „Kaplica Matki Boskiej Jasnogórskiej w Częstochowie jako `Sala tronowa Pałacu Marii´”, [w:] Między Padwą a Zamościem. Studia z historii sztuki i kultury nowożytnej ofiarowane Profesorowi Jerzemu Kowalczykowi, red. Marta i Wojciech Boberscy, Warszawa 1993.
• Guldan Ernst, Eva und Maria. Eine Antithese als Bildmotiv, Graz - Köln 1966.
• Hecht Christian, Die Glorie. Begriff, Thema, Bildelement in der europäischen Sakralkunst vom Mittelalter bis zum Ausgang des Barock, Regensburg 2003.
• Hofmann Siegfried, „Zur Ikonographie des Deckenfreskos von Maria de Victoria. Bild gewordene Theologie der Inkarnation“, Sammelblatt des Historischen Vereins Ingolstadt, t. 86, 1977.
• Hundemer Markus, Rhetorische Kunsttheorie und barocke Deckenmalerei, zur Theorie der sinnliche Erkenntnis im Barock, Regensburg 1997.
• Karpowicz Mariusz, Sztuka polska XVIII w., Warszawa 1985.
• Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. III, województwo rzeszowskie, z. 4 (seria nowa), Leżajsk, Sokołów Małopolski i okolice, red. Ewa Śnieżyńska-Stolotowa i Franciszek Stolot, Warszawa 1989.
• Knoch Wendelin, „Engel und Boten. Zur Einführung”, Das Mittelalter, t. 11, 2006.
• Kobielus Stanisław, „Idea Niebiańskiej Jerozolimy w dekoracji monumentalnej kościoła św. Anny w Krakowie”, Rocznik Krakowski, t. 53, 1987.
• Kowalczyk Jerzy, Świątynie późnobarokowe na Kresach. Kościoły i klasztory w diecezjach na Rusi Koronnej, Warszawa 2006.
• Krasny Piotr, „Lwowskie środowisko artystyczne wobec idei symbiozy sztuk w wystroju i wyposażeniu wnętrz sakralnych (1730-1780)”, Rocznik Historii Sztuki, t. 30, 2005.
• Lehmann Leonhard, „Prinzipien franziskanischer Mission nach den frühen Quellen“, Laurentianum, t. 26 1985.
• Mańkowski Tadeusz, Dawny Lwów, jego sztuka i kultura artystyczna, Londyn 1974.
• Matsche Franz, Die Kunst im Dienst der Staatsidee Kaiser Karls VI. Ikonographie, Ikonologie und Programmatik des „Kaiserstils“, Berlin 1981.
• Miłobędzki Adam, Architektura polska XVII wieku, Warszawa 1980, s. 293.
• Moisan-Jabłońska Krystyna, Obrazowanie walki dobra ze złem, Warszawa 2002.
• Murawiec Wiesław, „Leżajsk”, [w:] Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych, red. Wyczawski Hieronim Eugeniusz, Kalwaria Zebrzydowska 1985.
• Pfeiffer Heinrich, „The Iconography of the Society of Jesus”, [w]: The Jesuits and the Arts 1540-1773, red. John W. O’Malley i Gauvin Alexander Bailey, Philadelphia 2005.
• Samek Bohumil, Umělecké památky Moravy a Slezska, Praha 1994.
• Schadt Hermann, „Langhausfresko in S. Ignazio, Rom. Zum Thementradition der barocken Heiligenglorie“, Das Münster, t. 24, 1971.
• Smoleń Władysław, „Ołtarz Mariacki Wita Stwosza w Krakowie na tle źródeł literackich”, Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, t. 5, 1962.
• Stoga, Andrzej „Quadratura w malarstwie polskim XVIII w. Malowidła na sklepieniach”, Biuletyn Historii Sztuki, t. 42, 1980.
• Umělecké památky Čech, 3, red. Emanuel Poche, Josef Krasa, Jarmila Krcalova, Praha 1980.
• Witwicka Magdalena, „Topografia i kierunki malarstwa ściennego w Polsce około połowy XVIII wieku”, Biuletyn Historii Sztuki, t. 43, 1981.
• Wójcik Marek, „Malowidła ścienne w kościele popijarskim p.w. św. Marka w Warężu”, [w:] Sztuka Kresów Wschodnich, t. 3, Kraków 1998.