The Common People and Material Relics of Antiquity the Afterlife of Ancient Coins in the Territory of Present-Day Poland in the Medieval and Modern Periods

• Authors: Bogucki, Arkadiusz Dymowski, Grzegorz Śnieżko Mateusz , Dymowski Arkadiusz , Śnieżko Grzegorz
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Ancient coinage, almost exclusively Roman denarii from the 1st or 2nd century AD, constitutes a small percentage of hoards and other assemblages dated (with the latest coins present) to either the Middle Ages or to the modern period in the territory of present-day Poland. Such finds can be seen as strongly indicating that ancient coinage did function as means of payment at that time. This hypothesis is further supported by written sources. Moreover, ancient coins have also been recorded at other sites in medieval and modern period contexts e.g. in burial sites, which are less easy to interpret than hoards. Finds often include pierced coins and others showing suspension loops, which suggests they may have been used as amulets, jewellery or devotional medals. Other finds, such as Roman coins placed in alms boxes in modern period churches in Silesia, also point to a religious context. At the same time, written sources attest that at least since the Late Middle Ages, Roman denarii were known to common people as ‘St John’s pennies’. The name is associated with a Christian interpretation of the image of the emperor’s head on the coin, resembling that of John the Baptist on a silver platter.

Keywords

EN

ancient coins; Roman coins; coin finds; coin hoards; medieval context; modern context; monetary circulation; non-monetary functions of coins

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: Studies in Ancient Art and Civilization
• Year: 2017
• Volume: 21
• Pages: 275-297

Contributors

author

Bogucki, Arkadiusz Dymowski, Grzegorz Śnieżko Mateusz

author

Dymowski Arkadiusz

author

Śnieżko Grzegorz

References

• Abramowicz A. 1981. Początki zainteresowań monetą antyczną w Polsce. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Numizmatyczna i Konserwatorska 1, 81–91.
• Abramowicz A. 1983. Dzieje zainteresowań starożytniczych w Polsce, cz. 1: Od średniowiecza po czasy saskie i świt oświecenia. Wrocław.
• Abramowicz A. 1987. Dzieje zainteresowań starożytniczych w Polsce, cz. 2: Czasy stanisławowskie i ich pokłosie. Wrocław.
• Anon. 1842. Rzymskie monety pod Zbojnem. Biblioteka Warszawska 3, 680.
• Beltz R. 1927. Der Schatzfund von Quilitz (Kreis Usedom-Wollin). Baltische Studien 29, 151–206.
• Bodzek J. and Madyda-Legutko R. 1997. Einige Bemerkungen über den Schatzfund von Laskowa, Woiw. Nowy Sącz. Notae Numismaticae-Zapiski Numizmatyczne 2, 108–118, [on-line] http://digi.ub.uniheidelberg.de/diglit/notae_numismaticae1997/0110.
• Bogucki M. 2011. The Use of Money in the Slavic Lands from the 9th to the 11th Century. The Archaeological–Numismatic Evidence. In J. Graham-Campbell, G. Williams and S. M. Sindbæk (eds.), Silver Economies, Monetisation and Society in Scandinavia AD 800–1100, 129–148. Århus.
• Bogucki M. 2012. Monety starożytne, średniowieczne i nowożytne z osady w Janowie Pomorskim 1 znalezione w 2007 i 2008 roku. In M. Bogucki and B. Jurkiewicz (eds.), Janów Pomorski, stan. 1. Wyniki ratowniczych badań archeologicznych w latach 2007–2008, t. 3: Analizy (Truso Studies 1), 27–63. Elbląg.
• Bursche A. 1994. Die Markomannenkriege und der Zufluß römischer Münzen in das Barbaricum. In H. Friesinger, J. Tejral and A. Stuppner (eds.), Markomannenkrige. Ursachen und Wirkungen, 471–485. Brno.
• Bursche A. 1996. Later Roman–Barbarian Contacts in Central Europe. Numismatic Evidence. (Studien zu Fundmünzen der Antike 11). Berlin.
• Ciołek R. 2001. Katalog znalezisk monet rzymskich na Pomorzu. (Światowit. Supplement Series A, Antiquity 6). Warszawa.
• Ciołek R. 2008. Die Fundmünzen der Römischen Zeit in Polen: Schlesien. (Collection Moneta 83). Wetteren.
• Dutkowski J. 2010. Łup wojenny nie zna granic. In K. Filipow and B. Kuklik (eds.), Pieniądz, symbol, władza, wojna. Wspólne dziedzictwo Europy. Białoruś, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Rosja, Rumunia, Słowacja, Ukraina. Studia i materiały, 98–114. Augustów.
• Dymowski A. 2016. Nummi serrati, bigati et alii. Coins of the Roman Republic in East-Central Europe North of the Sudetes and the Carpathians. Warszawa.
• Dymowski A. and Myzgin K. 2014. Inflow and Redistribution of Roman Imperial Denarii in the Area of the Przeworsk, Wielbark and Chernyakhiv Cultures and in the Baltic Islands in the Light of Chronological Structure of Coin Hoards. Notae Numismaticae-Zapiski Numizmatyczne 9, 39–69, [on-line] https://doi.org/10.11588/diglit.31073.8.
• Gałęzowska A. 2016. Monety rzymskie w zbiorach Muzeum Archeologicznego w Poznaniu. Fontes Archaeologici Posnanienses 52, 207–254.
• Gliński W. and Glińska N. 2012. Początki Kielc w świetle archeologii. Renowacje i Zabytki 4, 24–31.
• Gumowski M. 1956. Moneta rzymska w Polsce. Przegląd Archeologiczny 10, 91–149.
• Gupieniec A. 1954. Przewodnik po Dziale Numizmatycznym Muzeum Archeologicznego w Łodzi. 1 (Starożytność i wczesne średniowiecze), (Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Łodzi 4). Łódź.
• Jaworski P. and Crişan D. S. 2012. “A zowie je prosty lud świętego Jana pieniądze…” Wybór źródeł do dziejów zainteresowań monetą antyczną w szesnastowiecznym Krakowie. Biuletyn Numizmatyczny 4 (368), 259–264.
• Kaptur K. 2010. Nowe znaleziska monet rzymskich z Wyżyny Sandomierskiej (woj. świętokrzyskie). Przyczynek do badań nad osadnictwem okresu rzymskiego w Górach Świętokrzyskich i na Wyżynie Sandomierskiej. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 31, 51–62.
• Kiersnowski R. 1958. Monety rzymskie w polskich znaleziskach wczesnośredniowiecznych. Wiadomości Numizmatyczne 2, 5–14.
• Kokowski A. 2007. Zanim przyszli Słowianie, czyli dynamiczny obraz dziejów schyłku starożytności. In E. Banasiewicz-Szykuła (ed.), Pradzieje południowo-wschodniej Lubelszczyzny, 173–179. Lublin.
• Książek K. 2010. Monety z dawnego cmentarza przy kościele Salwatora we Wrocławiu: opóźniona depozycja monet w darach grobowych. Wiadomości Numizmatyczne 54, 7–30.
• Kubiak S. 1979. Znaleziska monet rzymskich z Mazowsza i Podlasia. Wrocław.
• Kubiak S. 1998. Znaleziska monet z lat 1146–1500 z terenu Polski. Inwentarz (in cooperation with B. Paszkiewicz). Poznań.
• Kunisz A. 1969. Chronologia napływu pieniądza rzymskiego na ziemie Małopolski. Wrocław.
• Kunisz A. 1985. Znaleziska monet rzymskich z Małopolski. (Biblioteka Archeologiczna 30). Wrocław.
• Łęga W. 1930. Kultura Pomorza we wczesnym średniowieczu na podstawie wykopalisk. Tablice i mapy. Toruń.
• Machajewski H. and Jurkiewicz B. 2012. Osadnictwo z młodszego okresu przedrzymskiego oraz późnego okresu rzymskiego i wczesnego okresu wędrówek ludów na stanowisku Janów Pomorski 1. In M. Bogucki and B. Jurkiewicz (eds.), Janów Pomorski, stan. 1. Wyniki ratowniczych badań archeologicznych w latach 2007–2008, t. 1: Od paleolitu do wczesnego okresu wędrówek ludów, (Truso Studies 1), 185–271. Elbląg.
• Męclewska M. and Mikołajczyk A. 1983. Skarby monet z lat 1500–1649 na obszarze PRL. Inwentarz. Warszawa.
• Męclewska M. and Mikołajczyk A. 1991. Skarby monet z lat 1650–1944 na obszarze Polski. Inwentarz II. Warszawa.
• Miechowicz Ł. 2011. By pewniej i szybciej przeniósł się na tamten świat.... Pieniądz jako element praktyk pogrzebowych na Mazowszu, Podlasiu i w Małopolsce w średniowieczu i czasach nowożytnych. In S. Cygan, M. Glinianowicz and P. Kotowicz (eds.), „In silvis, campis... et urbe”. Średniowieczny obrządek pogrzebowy na pograniczu polsko-ruskim, 331–356. (Collectio Archaeologica Ressoviensis 14). Rzeszów.
• Mielczarek M. 1989. Ancient Greek Coins Found in Central, Eastern and Northern Europe. (Bibliotheca Antiqua 21). Wrocław.
• Mielczarek M. 1999. Macieja z Miechowa wiedza o pieniądzu antycznym. Notae Numismaticae-Zapiski Numizmatyczne 3/4, 243–250.
• Mielczarek M. 2002. ‘Dux Vandalorum, Misico nomine’ and the Beginnings of Interest in Roman Coins Found in Poland. In R. Kiersnowski, S. K. Kuczyński, M. Męclewska, M. Mielczarek and B. Paszkiewicz (eds.), Moneta mediaevalis. Studia numizmatyczne i historyczne ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Suchodolskiemu w 65. rocznicę urodzin, 467–472. Warszawa.
• Mikołajczyk A. 1975. Antyczne monety w znaleziskach nowożytnych. Biuletyn Numizmatyczny 5 (103), 81–82.
• Mikołajczyk A. 1981. Zbiory numizmatyczne Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria numizmatyczna i konserwatorska 1, 5–67.
• Musiałowski A. 2010. Analiza numizmatyczna wczesnośredniowiecznych monet. In W. Chudziak (ed.), Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Kałdusie (stanowisko 4), (Mons Sancti Laurenti 5), 139–157. Toruń.
• Oelsner Ch. 1866. Hünengräber bei Gross-Strehlitz. Schlesische Provinzialblätter. Neue Folge 5, 358–361.
• Paszkiewicz B. 2013. Moneta w dawnym Gdańsku. Badania archeologiczne w latach 1997–2009. Gdańsk.
• Regling K. 1912. Römischer Denarfund von Fröndenberg. ZfN 29, 189–253.
• Rudnicki M. 2012. Nummi Lugiorum – statery typu krakowskiego. Wiadomości Numizmatyczne 56, 1–96.
• Rudnicki M. and Ziąbka L. 2010. Moneta celtycka z Kalisza-Piwonic a początki dziejów mennictwa na ziemiach Polski. In S. Suchodolski and M. Zawadzki (eds.), Od Kalisii do Kalisza. Skarby Doliny Prosny. Katalog wystawy. Zamek Królewski w Warszawie, 30 kwietnia 2010 – 30 maja 2010, 13–22. Warszawa.
• Sadowski S. 2007. Na progu historii. Germańscy barbarzyńcy w południowo-wschodniej Lubelszczyźnie. In E. Banasiewicz-Szykuła (ed.), Pradzieje południowo-wschodniej Lubelszczyzny, 133–172. Lublin.
• Schumann H. 1902. Pommersche Schatzfünde. Der Bronzedepotfund von Nassenheide. Der Hacksilberfund von Paatzig (Kr. Camin). Baltische Studien. Neue Folge 6, 65–94.
• Siwiak W. 2014. O denarach rzymskich nazywanych „pieniążkami św. Jana” (unpublished presentation at the conference: XI Międzynarodowa Konferencja Numizmatyczna. Pieniądz a propaganda. Wspólne dziedzictwo Europy, Augustów 4–7 czerwca 2014).
• Skowronek S. 1967. Mrzygłód, pow. Sanok. Wiadomości Numizmatyczne 9, 243–244.
• Sobczak-Jaskulska R. 1997. Kufel Jordanów dekorowany rzymskimi denarami z wykopaliska i medalami. In M. Męclewska and B. Grątkowska-Ratyńska (eds.), Pod jedną koroną. Kultura i sztuka w czasach unii polsko-saskiej, exhib. cat., 26 czerwca – 12 października 1997, 435. Warszawa.
• Suchodolski S. 2012. Monety z cmentarzyska w Lubieniu, pow. piotrkowski. In T. Kurasiński and K. Skóra (eds.), Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Lubieniu, pow. piotrkowski, 351–356. Łódź.
• Suchodolski S. 2016. Obol zmarłych (monety i pieniądz kruszcowy) na cmentarzysku w Dziekanowicach, st. 12. In J. Wrzesiński (ed.), Nummus bonum fragile est. Groby z monetami wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Dziekanowicach (Biblioteka Studiów Lednickich. Seria B1, Fontes, 7:1), 157–195.
• Szlapińskij W. 1997. Rzadkie monety będące w posiadaniu mieszczan i szlachty lwowskiej w XVI i XVII wieku (streszczenie). In: K. Filipow (ed.), Rozwój muzealnictwa i kolekcjonerstwa numizmatycznego dawniej i dziś na Białorusi, Litwie, w Polsce i Ukrainie. Materiały z II Międzynarodowej Konferencji Numizmatycznej, Supraśl 5–7 IX 1996, 72, Warszawa.
• Szuda K. 1963. Skarb denarów rzymskich z Korzkwi. Wiadomości Numizmatyczne 7, 60–76.
• Triller E. 1991. Wykopaliska monet Karola Beyera. Wiadomości Numizmatyczne 35, 1–104.
• Woźniak M. 2010. Inowrocław st. 19 – Plac klasztorny. Sprawozdanie z badań archeologicznych w roku 2010, Inowrocław (typescript in the Jan Kasprowicz Museum in Inowrocław, Department of Archaeology).
• Zapolska A. 2007. Denary rzymskie znajdowane w kontekstach wczesnośredniowiecznych na ziemiach polskich. Wiadomości Numizmatyczne 51, 149–178.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.12797/SAAC.21.2017.21.12