Mała Konstytucja z dnia 19 lutego 1947 r. – geneza i znaczenie

• Authors: Skrzydło Wiesław , Zakrzewski Wojciech

Title variants

EN

The Small Constitution of 1947 – its origin and value

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Prezentowana publikacja stanowi próbę określenia podstawowych wyznaczników miejsca i roli ustawy budżetowej w systemie ustrojowym RP z perspektywy doktryny prawa finansowego i konstytucyjnego jednocześnie. Ustawa budżetowa stanowi jeden z najważniejszych programowych dokumentów państwa, na którym w znacznej mierze rząd opiera prowadzenie gospodarki finansowej w danym roku budżetowym. Rada Ministrów, jak i jej członkowie ponoszą polityczną odpowiedzialność za opracowanie projektu ustawy budżetowej, terminowe wniesienie go do Sejmu, a po rozpoczęciu roku budżetowego realizację postanowień uchwalonej na podstawie tego projektu ustawy oraz sprawozdanie z jej wykonania. Trudności i wątpliwości w zakresie procedury budżetowej i realizacji ustawowego obowiązku Rady Ministrów dotyczącego złożenia projektu ustawy budżetowej w określonym terminie rodzi jego zbieg z terminem wyborów parlamentarnych i wynikającą stąd możliwą zmianą układu sił politycznych i w konsekwencji rządu. Istniejący stan prawny nie eliminuje całkowicie, choć istotnie ogranicza poprzez tzw. procedury awaryjne, sytuacje w której pomimo rozpoczęcia roku budżetowego brak jest budżetu państwa lub jego dopuszczanego normatywnie surogatu. Zasadne wydaje się wprowadzenie regulacji konstytucyjnych i ustawowych, które stanowiłyby ostateczne rozwiązanie sytuacji braku podstaw normatywnych prowadzenia gospodarki finansowej państwa i wykluczenie zjawiska tzw. próżni budżetowej.

EN

The paper discusses the patterns and some details of the Constitutional Act of 19th February 1947 on the system and scope of activity of the supreme organs of the Republic of Poland, which is also called the Small Constitution of 1947. The Small Constitution being a 65 year – old law is still under the historians and constitutional law scholars scrutiny and appraisal. In the light of certain studies it seems that this Act, previously read as an attempt to combine traditional democratic principles with the newly adopted communist rules of government, was more facade and a pretense than a true democratic device. It adopted the separation of powers principle and parliamentary rule (the parliamentary cabinet model). Despite the fact that the Small Constitution incorporated many provisions directly from the March Constitution of 1921, the scope of their legal and practical modification led to their distortion. The position and competences of the Legislative Sejm, the President, and the newly established Council of State were inconsistent with the separation of powers and the parliamentary system of government, as well. The detailed responsibilities of the Sejm, Council of State, the President opened the way to adoption of Soviet Union model of government. Thus, the role of the Small Constitution was to legitimize a communist authority and not to limit its powers. The same is true when we focus on the citizens rights and freedoms. The Declaration of realization of citizen rights and freedoms of February 22nd 1947 did not create the legal standards and guaranties of individual freedoms and rights. On the contrary, the constitutional status of individual was the result of current legislation. Under the rule of the Small Constitution, because of its temporary and incomplete nature, the “new authority” paved the way to enactment of the Constitution of 1952 modeled after the Stalin constitution.

Keywords

PL

mała konstytucja z 1947; konstytucja

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2012
• Issue: 3 (11)
• Pages: 13-30

Dates

published

2012-09-30

Contributors

author

Skrzydło Wiesław

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

author

Zakrzewski Wojciech

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Biskupski K., Zarys prawa państwowego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz niektórych państw obcych, Warszawa 1962
• Borecki P., Geneza Konstytucji PRL z 22 lipca 1952 r., „Przegląd Sejmowy” 2007, nr 5
• Burda A., Polskie prawo państwowe, Warszawa 1977
• Czarny P., Mała Konstytucja z 1947 r. a polska tradycja konstytucyjna, „Przegląd Sejmowy” 2007, nr 5
• Działocha K., Geneza konstytucji PRL, [w:] Konstytucja PRL po trzydziestu latach obowiązywania, red. K. Działocha, Wrocław 1983
• Działocha K., Sejm ustawodawczy jako organ zwierzchni władzy narodu, [w:] Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej 1947-1952, red. M. Rybicki, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1977
• Działocha K., Wstęp, [w:] K. Działocha, J. Trzciński, Zagadnienie obowiązywania Konstytucji marcowej w Polsce Ludowej 1944-1952, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1977
• Góra W., Powstanie władzy ludowej w Polsce, Warszawa 1921
• Grzybowski K., Ustrój Polski współczesnej 1944-1948, Kraków 1948
• Gwiżdż A., Organizacja i tryb przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Ludowej, [w:] Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej 1947-1952, red. M. Rybicki, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1977
• Gwiżdż A., Zakrzewska J., Konstytucja i podstawowe akty ustawodawcze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, wyd. III uzupełnione, Warszawa 1958
• Kersten K., Narodziny systemu władzy. Polska 1943-1948, Warszawa, 1985
• Kersten K., PKWN 22 VII – 31 XII 1944, Lublin 1965
• Małe Konstytucje w historii ustroju państwa polskiego (1919-1947-1992), Warszawa, dnia 17 maja 2012
• Mycielski A., Polskie prawo polityczne, cz. II (na drodze ku nowej konstytucji), Kraków 1948
• Mycielski A., Prawo polityczne (Konstytucja z 17 marca 1921 r.), Kraków 1947
• Polska Ludowa 1944-1950. Przemiany społeczne, red. F. Ryszka, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1974
• Rozmaryn S., W jakim zakresie obowiązuje dziś Konstytucja z 17 marca 1921 r., „Państwo i Prawo” 1948, nr 1
• Turlejska M., Spór o Polskę. Szkice historyczne, Warszawa 1972
• Zwierzchowski E., Polityczny proces kształtowania ustroju Polski Ludowej 1944-1952, Katowice 1981

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2012.03.01